Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xanə (lat. tactus — toxunma; dəyər — təkan, zərbə) — ən güclü paydan başlanan və onun gücü yanında bərabər olandan əvvəl bitən musiqi metrinin vahididir.
Not yazısında xanə
Not yazısında xanə — iki xanə xüsusiyyətinin arasında bağlanmış notların və fasilələrin məcmusudur — not qamətində vertikal xətlər.
Xanə miqdarla və onun metr vahidlərinin tipiylə təyin edilir — paylar — ölçüylə ifadə edilənlər. Not yazısında ölçü musiqi əsərinin başlanğıcında açardan sonra göstərilir (və ya dəyişən xanə), şərti, adi kəsr şəklində (məsələn, "3/2", "2/4", "6/8", "4/4" və s.) və ya onun şərti işarəsi (C 4/4 ekvivalentdir, 
2/2 ekvivalentdir). Surətdə payların miqdarı göstərilir, məxrəcdə isə — onların nisbi uzunluğu.
Not yazısında xanələr bir-birindən vertikal xüsusiyyətlə not qaməti eninə ayrılmışdır, hansı ki, xanə xüsusiyyəti adlanır. Takt xüsusiyyəti güclü paydan əvvəl qoyulur.
Əgər əsər zəif paydan başlanırsa, onda başlanğıcda natamam xanə yaranır, hansı ki, yarımxanə adlanır. Çox zaman yarımxanə xanənin yarısını ötmür. Yarımxanə əsərin ortasında və onun istənilən hissəsindən əvvəl yarana bilər. Ənənə üzrə, yarımxanədən başlanan əsərlər yarımxanəyə əlavə edilən natamam xanə ilə qurtarırlar. Hətta tamamlanma üçün not materialı qalmırsa, yarımxanə fasilələrlə tez-tez yazılıb qurtarır.
Bəzən və əsərin sonuna yaxın, ikiqat xanə xüsusiyyəti qoyulur. İkiqat xanə ilə qalın xətt (son xanə xüsusiyyəti) əsərin sonunu ifadə edir.
Ritm, metr və temp
Musiqidə səslər vaxtla təşkil edilmişdir, bunun təşkili iki anlayışla təyin edilir: ritm və . Çoxları "ritm" anlayışlarını və "metr"i qarışdırırlar.
Ritm — səslərin uzunluqlarının nisbəti və onların ardıcıllığıdır. Notlar müxtəlif uzunluğa malik ola bilər, onların arasında müəyyən müvəqqəti nisbətlər yaradılır. Müxtəlif variasiyalarda birləşərək, notların uzunluqları müxtəlif ritmik fiqurları yaradır, hansılar ki, musiqi əsərinin ümumi ritmik şəkilini formalaşdırır. Bu ritmik şəkildir və bir ritm var.
Metr vaxtda güclü və zəif payların bərabər növbələşməsinin şəkilini müəyyən edir. Demək olar ki, metr — bu koordinatın müvəqqəti torudur, hansı ki, əsərin ritmik şəkili qoyulur. Onu səslər yazılan, musiqi əsərinin vaxtının gedişini verən görünməyən metronomun zərbələriylə müqayisə etmək olar. Bir qayda olaraq, musiqi əsərlərinin əksəriyyəti daimi metrə malikdirlər.
Metr — abstrakt anlayışdır, və musiqi əsərində metr heç vaxt səslərlə ifadə edilməmiş ola bilər — o yalnız musiqiçinin və dinləyicilərin təxəyyülündə mövcuddur. Ritm, metrdən fərqli olaraq, abstrakt deyil, və real səslənən səslərlə ifadə edilir.
Lakin, hətta metri və ritmik şəkili bilərək, notların və payların mütləq uzunluğundan heç nə demək olmaz. Axı eyni ritmik şəkil müxtəlif tempdə yerinə yetirilmiş ola bilər. Yalnız tempi bilərək, notların və payların mütləq uzunluğu haqqında danışmaq olar.
Pay aksent və sinkop
— bu "görünməyən" metronomun bir zərbəsidir. Paylar güclülər, nisbətən güclülər və zəiflər olur. Güclü paylarla, bir qayda olaraq, aksent hazırlanır, tez-tez, səsli — zəif paylarla müqayisədə gurluluğu yüksəkdir.
— müəyyən pay və ya notların gurluğunun ayırmasıdır. Adətən, aksent güclü paylarla hazırlanır.
Taktın güclü payı — ilə taktda ən böyük aksent hazırlanır, o yalnız taktın başlanğıcında yerləşdirilməmiş də ola bilər. Məsələn, Polşa rəqsində "mazurka" ikinci payda aksent əsərin sonuna kimi başlanğıcda qalır. Həmçinin də flamenqo (tanqo, tiento və başqaları) rəqsi üçün aksent dördhissəli stillərdən həmişə ikinciyə hazırlanır və dördüncü taktın payları daha zəif qalan paylar olur.
Güclü pay və aksent — eyni deyil. Aksent — müvəqqəti hadisədir, o bəstəkarın arzusundan və ya konkret əsərin xarakterindən asılı olaraq istənilən paya yarana bilər və güclü pay daimi xarakterə malikdir, amma stilin ritmik strukturundan asılı olaraq taktın müxtəlif yerlərində yerləşə bilər. Birinci pay güclü susmaya görə hesab edilə bilmir, çünki bunun üçün əsas yoxdur, musiqinin ritmik parçası stabil olaraq zəif paydan başlana bilər.
Sinkopa — aksentin güclü paydan zəifə yerdəyişməsidir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xane lat tactus toxunma deyer tekan zerbe en guclu paydan baslanan ve onun gucu yaninda beraber olandan evvel biten musiqi metrinin vahididir Not yazisinda xaneNot yazisinda xane iki xane xususiyyetinin arasinda baglanmis notlarin ve fasilelerin mecmusudur not qametinde vertikal xetler proqramindan ekran goruntusu Xanelere bolunmus not yazisinin numunesi Yuxari hissede klassik not qameti altda gitara tabulaturasi 3 4 olcude Xane miqdarla ve onun metr vahidlerinin tipiyle teyin edilir paylar olcuyle ifade edilenler Not yazisinda olcu musiqi eserinin baslangicinda acardan sonra gosterilir ve ya deyisen xane serti adi kesr seklinde meselen 3 2 2 4 6 8 4 4 ve s ve ya onun serti isaresi C 4 4 ekvivalentdir 2 2 ekvivalentdir Suretde paylarin miqdari gosterilir mexrecde ise onlarin nisbi uzunlugu Takt xususiyyeti Not yazisinda xaneler bir birinden vertikal xususiyyetle not qameti enine ayrilmisdir hansi ki xane xususiyyeti adlanir Takt xususiyyeti guclu paydan evvel qoyulur Eger eser zeif paydan baslanirsa onda baslangicda natamam xane yaranir hansi ki yarimxane adlanir Cox zaman yarimxane xanenin yarisini otmur Yarimxane eserin ortasinda ve onun istenilen hissesinden evvel yarana biler Enene uzre yarimxaneden baslanan eserler yarimxaneye elave edilen natamam xane ile qurtarirlar Hetta tamamlanma ucun not materiali qalmirsa yarimxane fasilelerle tez tez yazilib qurtarir Son xane xususiyyeti Bezen ve eserin sonuna yaxin ikiqat xane xususiyyeti qoyulur Ikiqat xane ile qalin xett son xane xususiyyeti eserin sonunu ifade edir Ritm metr ve tempMusiqide sesler vaxtla teskil edilmisdir bunun teskili iki anlayisla teyin edilir ritm ve Coxlari ritm anlayislarini ve metr i qarisdirirlar Ritm seslerin uzunluqlarinin nisbeti ve onlarin ardicilligidir Notlar muxtelif uzunluga malik ola biler onlarin arasinda mueyyen muveqqeti nisbetler yaradilir Muxtelif variasiyalarda birleserek notlarin uzunluqlari muxtelif ritmik fiqurlari yaradir hansilar ki musiqi eserinin umumi ritmik sekilini formalasdirir Bu ritmik sekildir ve bir ritm var Metr vaxtda guclu ve zeif paylarin beraber novbelesmesinin sekilini mueyyen edir Demek olar ki metr bu koordinatin muveqqeti torudur hansi ki eserin ritmik sekili qoyulur Onu sesler yazilan musiqi eserinin vaxtinin gedisini veren gorunmeyen metronomun zerbeleriyle muqayise etmek olar Bir qayda olaraq musiqi eserlerinin ekseriyyeti daimi metre malikdirler Metr abstrakt anlayisdir ve musiqi eserinde metr hec vaxt seslerle ifade edilmemis ola biler o yalniz musiqicinin ve dinleyicilerin texeyyulunde movcuddur Ritm metrden ferqli olaraq abstrakt deyil ve real seslenen seslerle ifade edilir Lakin hetta metri ve ritmik sekili bilerek notlarin ve paylarin mutleq uzunlugundan hec ne demek olmaz Axi eyni ritmik sekil muxtelif tempde yerine yetirilmis ola biler Yalniz tempi bilerek notlarin ve paylarin mutleq uzunlugu haqqinda danismaq olar Pay aksent ve sinkop bu gorunmeyen metronomun bir zerbesidir Paylar gucluler nisbeten gucluler ve zeifler olur Guclu paylarla bir qayda olaraq aksent hazirlanir tez tez sesli zeif paylarla muqayisede gurlulugu yuksekdir mueyyen pay ve ya notlarin gurlugunun ayirmasidir Adeten aksent guclu paylarla hazirlanir Taktin guclu payi ile taktda en boyuk aksent hazirlanir o yalniz taktin baslangicinda yerlesdirilmemis de ola biler Meselen Polsa reqsinde mazurka ikinci payda aksent eserin sonuna kimi baslangicda qalir Hemcinin de flamenqo tanqo tiento ve basqalari reqsi ucun aksent dordhisseli stillerden hemise ikinciye hazirlanir ve dorduncu taktin paylari daha zeif qalan paylar olur Guclu pay ve aksent eyni deyil Aksent muveqqeti hadisedir o bestekarin arzusundan ve ya konkret eserin xarakterinden asili olaraq istenilen paya yarana biler ve guclu pay daimi xaraktere malikdir amma stilin ritmik strukturundan asili olaraq taktin muxtelif yerlerinde yerlese biler Birinci pay guclu susmaya gore hesab edile bilmir cunki bunun ucun esas yoxdur musiqinin ritmik parcasi stabil olaraq zeif paydan baslana biler Sinkopa aksentin guclu paydan zeife yerdeyismesidir