Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xırxatala — Azərbaycan Respublikasının Qəbələ rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2004-cü il tarixli, 727-IIQ saylı Qərarı ilə Qəbələ rayonunun Xırxatala kəndi Həmzəli kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq Cığatelli kəndi mərkəz olmaqla, Cığatelli kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır.
| Xırxatala | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 594 m |
| Saat qurşağı | |
| | |
Toponimikası
Oykonim yerli əhalinin dilindəki xırxa/xırxıra (çayın iki dağ arasından axıb düzənliyə çıxdığı yer) və tala komponentlərindən düzəlib, Qul çayının coğrafi mövqeyini bildirir. Bir başqa vesiyaya görə xırxatala sözünün mənası: ərəbcə "xirqə" (qolsuz paltar, əba) və türkcə "tala" (meşənin içərisindəki açıqlıq) sözlərinin birləşməsindən yaranıb, "xirqəyə bənzəyən tala" anlamı verir.
Tarixi
Azərbaycanın qədim kəndlərindən biridir. Aparılmış tədqiqatlara görə kəndin təxminən 500 ildən artıq yaşı var. Bunu həm də kənddə müəyyən cərgə ilə əkilmiş, yaşı 500 ildən artıq olan şabalıd ağacları da təsdiq edir. Kənddə kəndin qurucularından olan 3 nəsil yaşayır: Alı nəsli, Məhəmmədyusifli nəsli, Molla Mətin nəsli.
Tarixi abidələri
Kənd arxeoloji abidələlərlə zəngin olmasa da yazılı abidələri kifayət qədərdir (əsasən XIX əsrə aid).
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəklərində, rayon mərkəzindən qərbdə, Zarağan–Nic yolunun şimalında, Qul çayının sahilində, Alazan-Əyriçay çökəkliyində yerləşir. İqlimi əsasən mülayimdir.
Əhalisi
2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 1482 nəfər əhali yaşayır. Əsalisi azərbaycanlılardan ibarətdir.
Tanınmış şəxsləri
İqtisadiyyatı
Əhali əsasən maldarlıqla, əkinçiliklə məşğuldurlar. Sovet dönəmində baramaçılıq və də geniş inkişaf etmişdi. Kəndə fasiləsiz enerji verilir, elektron ATS-dən istifadə edilir.
Təhsil
Xırxatala kəndində hələ 1840-cı illərdə Molla İsmayıl Molla Alışan oğlunun evində mədrəsə fəaliyyət göstərirdi. Ondan sonra bir sıra mollalar da öz evində dərs verib. Xırxatalada ilk məscid 1850-ci illərdən qabaq tikilib və onu Molla Abdulla əfəndi tikdirib, burada da şagirdlərə savad verilib. Azərbaycan Cümhuriyyəti dönəmində — 1919-cu ildə kəndin bəyi Mehralı bəy Şıxəli bəy oğlu öz evinin yanında (vəfat etmiş qardaşı Ağası bəyin torpağında) öz xərcinə yeni məscid tikdirib. Həmin ilin sonlrında Xırxatalada ilk dünyəvi ibtidai məktəb açılıb. Onun ilk müəllimləri Molla Çərkəz əfəndi və Molla Umud (Mehrəliyev) olublar.
Sovet dönəmində yeni məktəb 15 yanvar 1921-ci ildə açılıb. "Azərbaycan" İctima Şura Cümhuriyyəti Xalq Maarif Komissarlığı Nuxa Qəza Xalq Maarif Şöbəsinin 1-ci dərəcəli Xırxatala Şura Zəhmət Məktəbi" adlanan sovet məktəbinin ilk direktoru Umud müəllim idi. Bütün dərslər məscidin darısqal hücrəsində keçirilirdi. Umud müəllim 1 sentyabr 1932-ci ilədək həmin məktəbə müdirlik edib. 1940-ci ildə Bum Kənd Sovetinin sədri, xırxatalalı Misir Zöhrabovun köməyi ilə 4 illik məktəb 7 illiyə çevrilib və Mikayıl İbrahimov onun ilk direktoru təyin edilib.
Əhmədiyyə Məmmədovun 21 illik (1962-1983) direktorluğu dövründə 7 illik məktəb orta məktəbə çevrildi, məktəb üçün 2 mərtəbəli bina tikildi.
Bu gün Xırxatala kəndində 1 orta məktəb, uşaq bağçası vardır.
Mədəniyyəti
Kənddə bir mədəniyyət klubu, bir kitabxana vardır. Bundan başqa kənddə bir çox sakinlərdə tarixə aid bir nümunələr vardır.
Şəkilləri
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikasının bəzi şəhər və rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2004-cü il tarixli, 727-IIQ saylı Qərarı". 2021-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-22.
- Xırxatala // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
Mənbə
- Ədalət Tahirzadə. Xırxatala kəndinin tarixi və uruqlarının soyağacı. Bakı: Sabah, 1996.
Xarici keçidlər
- Qəbələ rayonu İnzibati Ərazi Vahidləri 2017-07-29 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
 | Qəbələ rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xirxatala Azerbaycan Respublikasinin Qebele rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 sentyabr 2004 cu il tarixli 727 IIQ sayli Qerari ile Qebele rayonunun Xirxatala kendi Hemzeli kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq Cigatelli kendi merkez olmaqla Cigatelli kend inzibati erazi dairesi yaradilmisdir Xirxatala40 57 56 sm e 47 45 20 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 594 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle XirxatalaToponimikasiOykonim yerli ehalinin dilindeki xirxa xirxira cayin iki dag arasindan axib duzenliye cixdigi yer ve tala komponentlerinden duzelib Qul cayinin cografi movqeyini bildirir Bir basqa vesiyaya gore xirxatala sozunun menasi erebce xirqe qolsuz paltar eba ve turkce tala mesenin icerisindeki aciqliq sozlerinin birlesmesinden yaranib xirqeye benzeyen tala anlami verir TarixiAzerbaycanin qedim kendlerinden biridir Aparilmis tedqiqatlara gore kendin texminen 500 ilden artiq yasi var Bunu hem de kendde mueyyen cerge ile ekilmis yasi 500 ilden artiq olan sabalid agaclari da tesdiq edir Kendde kendin qurucularindan olan 3 nesil yasayir Ali nesli Mehemmedyusifli nesli Molla Metin nesli Tarixi abideleri Kend arxeoloji abidelelerle zengin olmasa da yazili abideleri kifayet qederdir esasen XIX esre aid Cografiyasi ve iqlimiKend Boyuk Qafqaz sira daglarinin cenub eteklerinde rayon merkezinden qerbde Zaragan Nic yolunun simalinda Qul cayinin sahilinde Alazan Eyricay cokekliyinde yerlesir Iqlimi esasen mulayimdir Ehalisi2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 1482 nefer ehali yasayir Esalisi azerbaycanlilardan ibaretdir Taninmis sexsleri Edalet TahirzadeIqtisadiyyatiEhali esasen maldarliqla ekincilikle mesguldurlar Sovet doneminde baramaciliq ve de genis inkisaf etmisdi Kende fasilesiz enerji verilir elektron ATS den istifade edilir TehsilXirxatala kendinde hele 1840 ci illerde Molla Ismayil Molla Alisan oglunun evinde medrese fealiyyet gosterirdi Ondan sonra bir sira mollalar da oz evinde ders verib Xirxatalada ilk mescid 1850 ci illerden qabaq tikilib ve onu Molla Abdulla efendi tikdirib burada da sagirdlere savad verilib Azerbaycan Cumhuriyyeti doneminde 1919 cu ilde kendin beyi Mehrali bey Sixeli bey oglu oz evinin yaninda vefat etmis qardasi Agasi beyin torpaginda oz xercine yeni mescid tikdirib Hemin ilin sonlrinda Xirxatalada ilk dunyevi ibtidai mekteb acilib Onun ilk muellimleri Molla Cerkez efendi ve Molla Umud Mehreliyev olublar Sovet doneminde yeni mekteb 15 yanvar 1921 ci ilde acilib Azerbaycan Ictima Sura Cumhuriyyeti Xalq Maarif Komissarligi Nuxa Qeza Xalq Maarif Sobesinin 1 ci dereceli Xirxatala Sura Zehmet Mektebi adlanan sovet mektebinin ilk direktoru Umud muellim idi Butun dersler mescidin darisqal hucresinde kecirilirdi Umud muellim 1 sentyabr 1932 ci iledek hemin mektebe mudirlik edib 1940 ci ilde Bum Kend Sovetinin sedri xirxatalali Misir Zohrabovun komeyi ile 4 illik mekteb 7 illiye cevrilib ve Mikayil Ibrahimov onun ilk direktoru teyin edilib Ehmediyye Memmedovun 21 illik 1962 1983 direktorlugu dovrunde 7 illik mekteb orta mektebe cevrildi mekteb ucun 2 mertebeli bina tikildi Bu gun Xirxatala kendinde 1 orta mekteb usaq bagcasi vardir MedeniyyetiKendde bir medeniyyet klubu bir kitabxana vardir Bundan basqa kendde bir cox sakinlerde tarixe aid bir numuneler vardir SekilleriIstinadlar Azerbaycan Respublikasinin bezi seher ve rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 sentyabr 2004 cu il tarixli 727 IIQ sayli Qerari 2021 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 22 Xirxatala Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629MenbeEdalet Tahirzade Xirxatala kendinin tarixi ve uruqlarinin soyagaci Baki Sabah 1996 Xarici kecidlerQebele rayonu Inzibati Erazi Vahidleri 2017 07 29 at the Wayback MachineHemcinin bax Qebele rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin