Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalı (VXGK) — Volqa çayının deltalarından birinin qolu olan Baxtemir çayının dərinsulu hissələrindən birini və Xəzər dənizinin dərinsulu hissəsi ilə Volqa deltasının azsulu hissəsini birləşdirən kanal.
| Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalı | |
|---|---|
 | |
| Axdığı yerlər | Astraxan vilayəti |
| Giriş | Volqa çayı |
| Mənsəb | Xəzər dənizi |
| Uzunluğu | 188 km. |
Dəniz gəmilərinə Baxtemir çayındakı Olya və Volqa çayındakı Astraxan limanlarına daxil olmaq imkanı verir. Şlüzü (Gəmilərin suyu müxtəlif səviyyədə olan çay və kanallardan keçməsi üçün xüsusi hidrotexniki qurğuları) yoxdur.
Tikilmə tarixi
XIX əsrin ortalarında bütün dünyada və Rusiyada ticarət donanmasının tonnajında və dəniz yükdaşımalarının həcmində əhəmiyyətli artım başladı. Bununla əlaqədar olaraq daxili rus limanlarını Xəzər dənizi limanları ilə bağlayan kanal tikintisinə ehtiyac artdı. Bağlanğıcda dənizə gələcək yolların iki istiqaməti nəzərdə tutulurdu: Baxtemir və Kamızyak yolu. 1874-cü ildə Baxtemir dəniz gəmiçiliyi üçün daha məqbul yol kimi təsdiq edildi. Bu ili Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalının yaranış tarixi kimi qəbul edirlər. Məhz bu ildə kanalın tikintisi başlandı və birinci mərhələ 17 il davam etdi. Bununla da hər il Baxtemir qolundan 60 min kub metrə qədər alt torpaq götürüldü. Astraxandan dəniz sahilinə qədər olan yol boyunca bu su yolunda naviqasiya xarakterli mil daşları (eng. milestone) qoyulmuşdu. 1891-ci ildə Astraxan limanından yük dövriyyəsi 146 mln puda qədər artdı (Süveyş kanalından daşınan yüklərin 1/3-i qədər). 1914-cü ildə Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalının ölçüləri aşağıdakı kimi idi:
- dərinliyi — 3,6 m.
- eni — 128 m.
- uzunluğu — 33,2 km.
XX əsrin 30-40-cı illərində Xəzər dənizinin səviyyəsinin düşməsi ilə əlaqədar dib dərinləşdirmə işləri il ərzində 10 milyon kub metrə qədər genişləndi. İkinci Dünya Müharibəsi vaxtı Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalı Cənubi Qafqazın neftli rayonlarını ölkənin Avropa hissəsi ilə birləşdirən, problemsiz şəkildə fəaliyyət göstərən yeganə "körpü" idi. Alman aviasiyasının daimi aviauçuşlarına baxmayaraq ön və arxa cəbhə yanacaq-sürtkü məhsulları, texnik, silah və qida ilə təmin edilirdi. Xəzər dənizinin səviyyəsinin fasiləsiz olaraq azaldığı ilk hərbi onillikdə dibin torpaq qatından təmizlənərək dərinləşdirilməsi işlərinin həcmi artırdı.
1955-ci ildə VXGK-nın ölçüləri aşağıdakı kimi idi:
- dərinliyi — 3,6 m.
- eni — 120 m.
- uzunluğu — 168 km.
1970-ci ildə yük dövriyyəsi il ərzində 20 milyon tona çatdı.
XX əsrin 90-cı illərində ölkə daxilində iqtisadi əlaqələrin tənəzzülü ilə Volqa-xəzər yolu ilə yük daşıma həcmi kəskin şəkildə azaldı və bu da dib dərinləşdirmə işlərinə də öz təsirini göstərdi. 1995-ci ildə kanal Astraxan Limanının Dəniz Administrasiyasının nəzarətinə keçdi. Bu ildə Xəzər dənizinin səviyyəsinin stabilləşməsi ilə əlaqədar davamlı olaraq yük daşımaların həcmi dəyişdikcə öz növbəsində dib dərinləşdirmə işləri də gedir. 1997-ci ildə dib dərinləşdirmə işləri 1,8 milyon kub metrə çatdı.
Müasir dövrdə vəziyyəti
1998-ci ildə hövzəsində ticarət dənizçiliyi fəal şəkildə inkişaf edir. Rusiya və Xəzər sahili ölkələr "Şimal-cənub" nəqliyyat dəhlizinə qoşulub ki, bu dəhliz hər il Astraxan və Olya limanlarından yük dövriyyəsini artırmağa imkan verir: 1998-ci ildə 0,97 milyon tondan 2004-cü ildə 4,7 milyon tona qədər. Dəniz ticarətindəki yükəslişlə əlaqədar dib dərinləşdirmə işləri də əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmişdir. 2003-cü ildə isə ". 54 milyon kub metrə çatmışdır. 2003-cü ildə Volqa-Xəzər gəmiçilik kanalı Astraxan şəhərində "Rosmorport" (Rusiya Dəniz Limanı) Fedral Dövlət Unitar Müəssisəsinin filialının idarəçiliyinə verilib. Bu gün kanalın ölçüləri gəmilərin Astraxana qədər 4,5 m məsafədə, Olya limanına qədər 4,7 metr məsafədə dayanmaqla təhlükəsiz şəkildə hərəkətini təmin edir.
Hidrometrik stansiyalar yaradılıb. İki güclü buzqıran gəmilərin qış vaxtı hərəkətini təmin edir.
Bütün bunlar kanalda və Xəzər dənizində gəmilərin təhlükəsiz şəkildə hərəkətini təmin edir.
Volqa-Xəzər Gəmiçilik kanalı təsvirlərdə
Xarici keçidlər
- РОСМОРПОРТ
- Астрахань.ru «Volqa-Xəzər kanalı — 135 il»
- «Vakruq Sveta» ensiklopediyası
- «hərbi ədəbiyyat» Vayner B. А. «Böyük Vətən Müharibəsində Sovet dəniz nəqliyyatı»
- Xəritə l-38-2 (в 1 sm 2 km); Xəritə l-38-30 (в 1 sm 2 km)
İstinadlar
- "еженедельная газета «Большая Волга». К 130-летия ВКК". 2013-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Volqa Xezer gemicilik kanali VXGK Volqa cayinin deltalarindan birinin qolu olan Baxtemir cayinin derinsulu hisselerinden birini ve Xezer denizinin derinsulu hissesi ile Volqa deltasinin azsulu hissesini birlesdiren kanal Volqa Xezer gemicilik kanaliAxdigi yerler Astraxan vilayetiGiris Volqa cayiMenseb Xezer deniziUzunlugu 188 km Deniz gemilerine Baxtemir cayindaki Olya ve Volqa cayindaki Astraxan limanlarina daxil olmaq imkani verir Sluzu Gemilerin suyu muxtelif seviyyede olan cay ve kanallardan kecmesi ucun xususi hidrotexniki qurgulari yoxdur Tikilme tarixiXIX esrin ortalarinda butun dunyada ve Rusiyada ticaret donanmasinin tonnajinda ve deniz yukdasimalarinin hecminde ehemiyyetli artim basladi Bununla elaqedar olaraq daxili rus limanlarini Xezer denizi limanlari ile baglayan kanal tikintisine ehtiyac artdi Baglangicda denize gelecek yollarin iki istiqameti nezerde tutulurdu Baxtemir ve Kamizyak yolu 1874 cu ilde Baxtemir deniz gemiciliyi ucun daha meqbul yol kimi tesdiq edildi Bu ili Volqa Xezer gemicilik kanalinin yaranis tarixi kimi qebul edirler Mehz bu ilde kanalin tikintisi baslandi ve birinci merhele 17 il davam etdi Bununla da her il Baxtemir qolundan 60 min kub metre qeder alt torpaq goturuldu Astraxandan deniz sahiline qeder olan yol boyunca bu su yolunda naviqasiya xarakterli mil daslari eng milestone qoyulmusdu 1891 ci ilde Astraxan limanindan yuk dovriyyesi 146 mln puda qeder artdi Suveys kanalindan dasinan yuklerin 1 3 i qeder 1914 cu ilde Volqa Xezer gemicilik kanalinin olculeri asagidaki kimi idi derinliyi 3 6 m eni 128 m uzunlugu 33 2 km XX esrin 30 40 ci illerinde Xezer denizinin seviyyesinin dusmesi ile elaqedar dib derinlesdirme isleri il erzinde 10 milyon kub metre qeder genislendi Ikinci Dunya Muharibesi vaxti Volqa Xezer gemicilik kanali Cenubi Qafqazin neftli rayonlarini olkenin Avropa hissesi ile birlesdiren problemsiz sekilde fealiyyet gosteren yegane korpu idi Alman aviasiyasinin daimi aviaucuslarina baxmayaraq on ve arxa cebhe yanacaq surtku mehsullari texnik silah ve qida ile temin edilirdi Xezer denizinin seviyyesinin fasilesiz olaraq azaldigi ilk herbi onillikde dibin torpaq qatindan temizlenerek derinlesdirilmesi islerinin hecmi artirdi Volqa Xezer kanali topoqrafik xeritede 2 1955 ci ilde VXGK nin olculeri asagidaki kimi idi derinliyi 3 6 m eni 120 m uzunlugu 168 km 1970 ci ilde yuk dovriyyesi il erzinde 20 milyon tona catdi XX esrin 90 ci illerinde olke daxilinde iqtisadi elaqelerin tenezzulu ile Volqa xezer yolu ile yuk dasima hecmi keskin sekilde azaldi ve bu da dib derinlesdirme islerine de oz tesirini gosterdi 1995 ci ilde kanal Astraxan Limaninin Deniz Administrasiyasinin nezaretine kecdi Bu ilde Xezer denizinin seviyyesinin stabillesmesi ile elaqedar davamli olaraq yuk dasimalarin hecmi deyisdikce oz novbesinde dib derinlesdirme isleri de gedir 1997 ci ilde dib derinlesdirme isleri 1 8 milyon kub metre catdi Muasir dovrde veziyyeti1998 ci ilde hovzesinde ticaret denizciliyi feal sekilde inkisaf edir Rusiya ve Xezer sahili olkeler Simal cenub neqliyyat dehlizine qosulub ki bu dehliz her il Astraxan ve Olya limanlarindan yuk dovriyyesini artirmaga imkan verir 1998 ci ilde 0 97 milyon tondan 2004 cu ilde 4 7 milyon tona qeder Deniz ticaretindeki yukeslisle elaqedar dib derinlesdirme isleri de ehemiyyetli derecede genislenmisdir 2003 cu ilde ise 54 milyon kub metre catmisdir 2003 cu ilde Volqa Xezer gemicilik kanali Astraxan seherinde Rosmorport Rusiya Deniz Limani Fedral Dovlet Unitar Muessisesinin filialinin idareciliyine verilib Bu gun kanalin olculeri gemilerin Astraxana qeder 4 5 m mesafede Olya limanina qeder 4 7 metr mesafede dayanmaqla tehlukesiz sekilde hereketini temin edir Hidrometrik stansiyalar yaradilib Iki guclu buzqiran gemilerin qis vaxti hereketini temin edir Butun bunlar kanalda ve Xezer denizinde gemilerin tehlukesiz sekilde hereketini temin edir Volqa Xezer Gemicilik kanali tesvirlerdeVolqa Xezer Gemicilik kanali qis vaxtiVolqa Xezer Gemicilik kanalinda dib derinlesdirme isleriVolqa Xezer Gemicilik kanalinin sxemiXarici kecidlerROSMORPORT Astrahan ru Volqa Xezer kanali 135 il Vakruq Sveta ensiklopediyasi herbi edebiyyat Vayner B A Boyuk Veten Muharibesinde Sovet deniz neqliyyati Xerite l 38 2 v 1 sm 2 km Xerite l 38 30 v 1 sm 2 km Istinadlar ezhenedelnaya gazeta Bolshaya Volga K 130 letiya VKK 2013 02 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01