Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vitruvi (yun.Marcus Vitruvius Pollio; d. E.ə. 80–70 - ö. E.ə. 15) — E.ə. I əsrdə yaşamış qədim Roma memarı, mühəndisi və yazıçısı.
| Vitruvi | |
|---|---|
| lat. Marcus Vitruvius Pollio | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | Roma memarı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyat və fəaliyyəti
Bizim eranın əvvəlində yaşamış yunan yazıçıları onu sadəcə olaraq Vitrivius adlandırmışlar. XV əsrdən sonra onun tam adı ilə bağlı müxtəlif mülahizələr çap olunmağa başlamışdır. Ona görə də, onun adını çox vaxt Faventinin göstərdiyi kimi Vitrivius Pollio adlandırırlar. Roma imperatorları Sezar və Avqustun dövründə yaşamış Vitruvi böyük hökmdarlar üçün döyüş maşınlarının hazırlanmasına, vacib tikintilərin layihələndirilməsi və həyata keçirilməsinə rəhbərlik etmişdir. Ömrünün sonuna kimi Vitruvi sarayla yaxın münasibətdə olaraq imperatorun maliyyə yardımı ilə yaşayıb yaratmışdır.
Onun yazdığı "Memarlıq haqqında on kitab" (yun. De architectura libri decem") antik dövrdən bizə qədər gəlib çatan, öz dövrü üçün bu sahədə yeganə kitab olub, mühəndislik elminin əsaslarını müəyyən qədər özündə cəmləşdirən əsərdir. O da məlumdur ki, Vitruvinin əlyazmasında onun tərtib etdiyi cizgilər toplusu itmişdir. Yalnız XV əsrdən sonra onun işlərinə maraq artdığı dövrdə tərcüməçilər tərəfindən kitabda təsvir olunan qurğular mətn əsasında rekonstruksiya edilmişlər. Bu kitablardan əlavə o təsviri sənətdə və memarlıqda proporsionallığın əsasını qoymuşdur. Sonralar bu "Vitruvi adamı" kimi geniş yayılmışdır.
Memarlıq haqqında on kitab
Onun əsərlər toplusu aşağıdakı kitablardan ibarətdir:
- 1.Memarların təhsili və memarlığın əsasları
- 2.Tikinti materialları
- 3-4. Saray tikintisi
- 5.İctimai binalar
- 6-7. Şəxsi evlər
- 8.Su kanalları
- 9.Vaxtın ölçülməsi, Saatlar və Astronomiya
- 10.Maşınlar.
I və VII kitablar memarların, VIII-X kitablar isə daha çox mühəndislərin işlərindən bəhs edir. Vitruvi birinci kitabın III fəslində memarlıq haqqında yazır: “Memarlıq üç hissədən ibarətdir: tikinti, saatların düzəldilməsi və maşınların qurulması”. O, I – IX kitablarda tikinti sənətinin incəliklərini, su saatlarının düzəldilməsi və astronomiya haqqında öz fikirlərini təsvir etmişdir. Vitruvi bu əsərin X kitabında maşınların hazırlanmasından bəhs etdiyindən maşınqayıranlar üçün böyük maraq kəsb edir. VII kitabında o yazır: “...Maşınqayırma haqqında həmçinin Diades, Architas, Arximed, Ktesibios, Nimphodoros, Filon, Difilos, Democles, Karita, Polidos, Pirrhos, Aqesistaros (qədim yunan alimləridir) yazmışlar. Bunların kitablarından mən öz əsərim üçün gərəkli olan şeyləri götürərək, ümumi bir formada tərtib etmişəm, əsasən ona görəki, yunanlardan mənim həmyerlilərimə nisbətən daha çox əsər çıxıb”. Bununla o göstərir ki, romalılar o dövrdə maşınqayırma sahəsində heç bir orijinal şey ixtira etməmişlər, onlar sadəcə olaraq bunları yunanlardan öyrənmişlər.
Vitruvi öz kitabında ilk dəfə olaraq maşınlara və alətlərə tərif vermiş, onların texniki mahiyyətini açıqlamağa çalışmışdır. Burada qaldırıcı kranlardan, su dəyirmanlarından və döyüş maşınlarından bəhs edilir.
Memarlıqda da sütunların quruluşu, birlşməsi və proporsionallığı haqqında onun kitablarında yeni biliklər verilmişdir.
Ədəbiyyat
- Vitruviius Pollo, Marcus ( von Fensterbusch, Curt): De archtectura libri decem- Zehn Bücher über Architektur. Darmstadt: Wissensch. Buchgeselschaft, 1991, 585 S.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Vitruvinin kitabı: http://www.cesr.univ-tours.fr/architectura/Traite/Auteur/Vitruve.asp
- Vitruivi haqqında english
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Vitruvi deqiqlesdirme Vitruvi yun Marcus Vitruvius Pollio d E e 80 70 o E e 15 E e I esrde yasamis qedim Roma memari muhendisi ve yazicisi Vitruvilat Marcus Vitruvius PollioDogum tarixi e e 80Dogum yeri Roma respublikasiVefat tarixi e e 15Fealiyyeti Roma memari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyat ve fealiyyetiVitruviye gore insan bedeninin proporsionalliq sxemi Leonardo da Vincinin cizgisi 1485 90 Venesiya Bizim eranin evvelinde yasamis yunan yazicilari onu sadece olaraq Vitrivius adlandirmislar XV esrden sonra onun tam adi ile bagli muxtelif mulahizeler cap olunmaga baslamisdir Ona gore de onun adini cox vaxt Faventinin gosterdiyi kimi Vitrivius Pollio adlandirirlar Roma imperatorlari Sezar ve Avqustun dovrunde yasamis Vitruvi boyuk hokmdarlar ucun doyus masinlarinin hazirlanmasina vacib tikintilerin layihelendirilmesi ve heyata kecirilmesine rehberlik etmisdir Omrunun sonuna kimi Vitruvi sarayla yaxin munasibetde olaraq imperatorun maliyye yardimi ile yasayib yaratmisdir Onun yazdigi Memarliq haqqinda on kitab yun De architectura libri decem antik dovrden bize qeder gelib catan oz dovru ucun bu sahede yegane kitab olub muhendislik elminin esaslarini mueyyen qeder ozunde cemlesdiren eserdir O da melumdur ki Vitruvinin elyazmasinda onun tertib etdiyi cizgiler toplusu itmisdir Yalniz XV esrden sonra onun islerine maraq artdigi dovrde tercumeciler terefinden kitabda tesvir olunan qurgular metn esasinda rekonstruksiya edilmisler Bu kitablardan elave o tesviri senetde ve memarliqda proporsionalligin esasini qoymusdur Sonralar bu Vitruvi adami kimi genis yayilmisdir Memarliq haqqinda on kitabOnun eserler toplusu asagidaki kitablardan ibaretdir 1 Memarlarin tehsili ve memarligin esaslari 2 Tikinti materiallari 3 4 Saray tikintisi 5 Ictimai binalar 6 7 Sexsi evler 8 Su kanallari 9 Vaxtin olculmesi Saatlar ve Astronomiya 10 Masinlar I ve VII kitablar memarlarin VIII X kitablar ise daha cox muhendislerin islerinden behs edir Vitruvi birinci kitabin III feslinde memarliq haqqinda yazir Memarliq uc hisseden ibaretdir tikinti saatlarin duzeldilmesi ve masinlarin qurulmasi O I IX kitablarda tikinti senetinin inceliklerini su saatlarinin duzeldilmesi ve astronomiya haqqinda oz fikirlerini tesvir etmisdir Vitruvi bu eserin X kitabinda masinlarin hazirlanmasindan behs etdiyinden masinqayiranlar ucun boyuk maraq kesb edir VII kitabinda o yazir Masinqayirma haqqinda hemcinin Diades Architas Arximed Ktesibios Nimphodoros Filon Difilos Democles Karita Polidos Pirrhos Aqesistaros qedim yunan alimleridir yazmislar Bunlarin kitablarindan men oz eserim ucun gerekli olan seyleri goturerek umumi bir formada tertib etmisem esasen ona goreki yunanlardan menim hemyerlilerime nisbeten daha cox eser cixib Bununla o gosterir ki romalilar o dovrde masinqayirma sahesinde hec bir orijinal sey ixtira etmemisler onlar sadece olaraq bunlari yunanlardan oyrenmisler Vitruvi oz kitabinda ilk defe olaraq masinlara ve aletlere terif vermis onlarin texniki mahiyyetini aciqlamaga calismisdir Burada qaldirici kranlardan su deyirmanlarindan ve doyus masinlarindan behs edilir Memarliqda da sutunlarin qurulusu birlsmesi ve proporsionalligi haqqinda onun kitablarinda yeni bilikler verilmisdir EdebiyyatVitruviius Pollo Marcus von Fensterbusch Curt De archtectura libri decem Zehn Bucher uber Architektur Darmstadt Wissensch Buchgeselschaft 1991 585 S IstinadlarXarici kecidlerVitruvinin kitabi http www cesr univ tours fr architectura Traite Auteur Vitruve asp Vitruivi haqqinda english