Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vistəhm yaxud Bistam (bilinmir – 600, Ktesifon) — Sasanilər dövlətinin hökmdarlığına iddiaçı, Bavinin nəvəsi.
| Vistəhm | |
|---|---|
| بیستام | |
 Vistəhmin pulu | |
 | |
| 596 – 600 | |
| Əvvəlki | II Xosrov |
| Sonrakı | II Xosrov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | ? |
| Doğum yeri | ? |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ktesifon |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Atası | Şapur |
| Həyat yoldaşı | Qordiya |
| Dini | Zərdüştilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlkin dövrləri
Vistəhm və qardaşı Vinduyə idilər, sərkərdə Bavinin nəvəsi olmaqla bərabər II Xosrovun dayıları idilər. Cənubi İraq bölgəsinin irsi hakimləri olub, imperiyada yüksək yerlərdə vəzifə sahibi idilər. Ataları Şapurun IV Hörmüz tərəfindən öldürülməsindən sonra Vistəhm onun torpaqlarını almışdı. Hörmüzün sərt siyasəti 590-cı ildə Bəhram Çubin üsyanına səbəb olmuşdu. Bəhram öz ordusu ilə Ktesifonu mühasirəyə alarkən Hörmüzün siyasətindən bezən Vistəhm və qardaşı Hörmüzü həbs edərək kor etdilər və II Xosrovu taxta çıxardılar. Lakin bunlar Bəhramı dayandıra bilmədi və qardaşlar Xosrovla birgə Azərbaycana qaçmağa məcbur qaldılar. Yolda Bəhram tərəfindən saxlansalar da Vinduyih özünü Xosrov kimi qələmə verərək qardaşının qaçmasına şərait yaratdı.
Blarafon döyüşü
591-ci ilin avqustu II Xosrov 12000 Erməni süvarisi, Vistəhm 8000 Azərbaycan əsgəri ilə Qazaka yaxınlığında Bəhram Çubini məğlub edərək yenidən şah oldu.
Üsyanı
Xosrov taxtı ələ keçirdikdən sonra Vinduyihi saray xəzinəsinin sədrliyinə, Vistəhmi isə Şərqin ispahbudanlığına - Təbəristan və Xorasan hakimliyinə təyin etdi. Lakin tezliklə atasının intiqamını almaq fikrinə düşən Xosrov Vinduyihin ölümünə fərman verdi. Vistəhm qardaşının öldürülməsini xəbərini alan kimi üsyana qalxdı və şahlığa iddia etməyə başladı. Vistəhmin Xosrova təhqiramiz məktubu haqqında Dinəvəri belə bir sitat gətirir:
Sən taxta məndən daha layiq deyilsən. Mən isə İsgəndərə qarşı döyüşən Daranın oğlu Daranın nəslindənəm. Siz Sasanilər bizə kələklə üstün gəldiniz, haqqımızı əlimizdən aldınız və bizə ədalətsiz davrandınız. Sənin baban Sasan bir çoban idi.
Üsyana dəstək toplamaq üçün Bəhram Çubinin bacısı Qordiya ilə evlənmiş, oğlu Şapuru isə öz ordusunun sipəhsaları təyin etmişdi. Ceyhundan Ərdəbilə qədər geniş bir ərazini idarə edən Vistəhm hətta şərqdə iki Eftalit knyazını da hakimiyyəti altına ala bilmişdi. Erməni mərzbanı başçılığı altında ona qarşı Sasani ordusu göndərilmiş, Vistəhm müharibəni qazanmağa az qalmış, Priok adlı hun knyaz tərəfindən öldürülərək başı Xosrova göndərilmişdi.
Ailəsi
Oğulları Tiriyu və Vinduyə ərəblərə qarşı Sasani ordusunda sərkərdə olmuşlar. Yerinə qardaşı oğlu Fərrux Hörmüz keçmişdir.
Mənbə
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. .
- Encyclopedia Iranica - Shapur Shahbazi (1989), BESṬĀM O BENDŌY
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vistehm yaxud Bistam bilinmir 600 Ktesifon Sasaniler dovletinin hokmdarligina iddiaci Bavinin nevesi Vistehmبیستام Vistehmin puluSasaniler dovletinin hokmdarligina iddiaci596 600EvvelkiII XosrovSonrakiII XosrovSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri Vefat tarixi 600Vefat yeri KtesifonFealiyyeti herbi lider d Atasi SapurHeyat yoldasi QordiyaDini Zerdustilik Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlkin dovrleriVistehm ve qardasi Vinduye idiler serkerde Bavinin nevesi olmaqla beraber II Xosrovun dayilari idiler Cenubi Iraq bolgesinin irsi hakimleri olub imperiyada yuksek yerlerde vezife sahibi idiler Atalari Sapurun IV Hormuz terefinden oldurulmesinden sonra Vistehm onun torpaqlarini almisdi Hormuzun sert siyaseti 590 ci ilde Behram Cubin usyanina sebeb olmusdu Behram oz ordusu ile Ktesifonu muhasireye alarken Hormuzun siyasetinden bezen Vistehm ve qardasi Hormuzu hebs ederek kor etdiler ve II Xosrovu taxta cixardilar Lakin bunlar Behrami dayandira bilmedi ve qardaslar Xosrovla birge Azerbaycana qacmaga mecbur qaldilar Yolda Behram terefinden saxlansalar da Vinduyih ozunu Xosrov kimi qeleme vererek qardasinin qacmasina serait yaratdi Blarafon doyusuEsas meqale 591 ci ilin avqustu II Xosrov 12000 Ermeni suvarisi Vistehm 8000 Azerbaycan esgeri ile Qazaka yaxinliginda Behram Cubini meglub ederek yeniden sah oldu UsyaniXosrov taxti ele kecirdikden sonra Vinduyihi saray xezinesinin sedrliyine Vistehmi ise Serqin ispahbudanligina Teberistan ve Xorasan hakimliyine teyin etdi Lakin tezlikle atasinin intiqamini almaq fikrine dusen Xosrov Vinduyihin olumune ferman verdi Vistehm qardasinin oldurulmesini xeberini alan kimi usyana qalxdi ve sahliga iddia etmeye basladi Vistehmin Xosrova tehqiramiz mektubu haqqinda Dineveri bele bir sitat getirir Sen taxta menden daha layiq deyilsen Men ise Isgendere qarsi doyusen Daranin oglu Daranin neslindenem Siz Sasaniler bize kelekle ustun geldiniz haqqimizi elimizden aldiniz ve bize edaletsiz davrandiniz Senin baban Sasan bir coban idi Usyana destek toplamaq ucun Behram Cubinin bacisi Qordiya ile evlenmis oglu Sapuru ise oz ordusunun sipehsalari teyin etmisdi Ceyhundan Erdebile qeder genis bir erazini idare eden Vistehm hetta serqde iki Eftalit knyazini da hakimiyyeti altina ala bilmisdi Ermeni merzbani basciligi altinda ona qarsi Sasani ordusu gonderilmis Vistehm muharibeni qazanmaga az qalmis Priok adli hun knyaz terefinden oldurulerek basi Xosrova gonderilmisdi AilesiOgullari Tiriyu ve Vinduye ereblere qarsi Sasani ordusunda serkerde olmuslar Yerine qardasi oglu Ferrux Hormuz kecmisdir MenbePourshariati Parvaneh 2008 Decline and Fall of the Sasanian Empire The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran London and New York I B Tauris ISBN 978 1 84511 645 3 Encyclopedia Iranica Shapur Shahbazi 1989 BESṬAM O BENDŌY