Vidadi Yaqub-Fərman oğlu Nərimanbəyov (13 iyul 1926, Kann – 13 dekabr 2001, Bakı) — Azərbaycan SSR xalq rəssamı.
Vidadi Nərimanbəyov | |
---|---|
Vidadi Yaqub-Fərman oğlu Nərimanbəyov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Kann, Fransa |
Vəfat tarixi | (75 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | SSRİ Fransa Azərbaycan |
Fəaliyyəti | rəssam |
Təhsili | |
Janr | portret |
Mükafatları | |
Həyatı
Vidadi Yaqub-Fərman oğlu 1926-cı ildə Fransanın Kann şəhərində dünyaya göz açmışdı. İlk addımlarını da qürbət ölkədə atmışdı. Valideynləri qəriblikdə çox qala bilməyib doğma vətənə qayıtdılar. İkinci dünya müharibəsi bu ailənin də həyatına təsir etdi. Qorxu, səksəkə yeniyetmə Vidadinin dincliyini, rahatlığını aldı. Dövrün amansızlıqlarına qarşı nifrətini kağız üzərində "Nədir günahımız?" adlı ilk əsərində təsvir etdi. İllər ötüb keçdi. Müharibə əzabları tədricən unuduldu. Vidadi də yaradıcılıq həvəsi ilə düşündü, axtarışlar apardı, eskizlər etdi. Ə.Əzimzadə adına Rəssamlıq Texnikumunu bitirib V.Muxin adına Leninqrad Ali Rəssamlıq-Sənaye Məktəbində, sonra isə Tbilisi Rəssamlıq Akademiyasında təhsil aldı.
Vidadi bəy 2001-ci ildə vəfat edib.
Yaradıcılığı
V. Nərimanbəyov tələbə ikən "Düşmənin sevinci..." tablosu ilə şöhrət qazandı. Gənc rəssam həmin əsərdə qəribə mənzərə təsvir etmişdi.
Açıq səmanın, Günəşin fonunda qara bulud layları təsvir olunub. Tablonun önündə iki insan obrazı görünür. Onlardan biri yağış, digəri quraqlıq arzulayır. Bu mənzərə o qədər inandırıcı, bədii, gələcəyə inam, ümid həvəsi ilə işlənib ki, seyrçilər əsərə yaradıcı əməyin məhsulu kimi yox, həyat həqiqətinin rəmzi tək baxır, müəllifin fikrini asanlıqla dərk edirlər. Vidadi Nərimanbəyov 1963-cü ildə "Yolda" monumental, irihəcmli tablosu ilə şöhrət qazandı. Əsərin süjeti, kompozisiya quruluşu sadədir, lakin diqqətlə baxanda dərin məntiqi insanı düşünməyə vadar edir. Müəllif az ştrixlə mövzunu açmağa nail olub. Əsər R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyinin daimi eksponatıdır.
Sənətşünaslıq doktoru, professor Mürsəl Nəcəfov görkəmli fırça ustasının yaradıcılığına həsr etdiyi məqalədə vurğulayıb: "Vidadi olduqca səmimi insan, mehriban, qayğıkeş dostdur. Onun sevilməsinin, tanınmasının iki əsas cəhəti var: həddindən artıq zəhmətkeş və işinə məsuliyyətlidir. Bir dəfə də olsun molbert önündə könülsüz dayanmayıb, əlinə fırça almayıb. Axtarıb, arayıb, hələ işıq üzü görməyən əsərini xəyalında canlandırıb. Bəyənibsə, onu kətan üzərində əbədiləşdirib. Rəssamın bütün əsərlərinin mövzusu halal əmək, vətənsevərlik, sadəlik və səmimiyyətdir. Doğrudur, Vidadi Nərimanbəyov təbiəti sevir, ilin fəsillərinə həsr etdiyi mənzərələri var. Lakin insan qüruru, gələcəyə inam onun əsərlərinin əsas qayəsini təşkil edir". 1977-ci ilin payızında V.Səmədova adına sərgi salonunda Vidadinin fərdi sərgisi açılmışdı. Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Heydər Əliyev sərgiyə baxmağa gəlmişdi. Səhəri gün qəzetlərdə Vidadi Nərimanbəyovun əməkdar rəssam fəxri adına layiq görülməsi barədə məlumat dərc olundu.
V.Nərimanbəyovun əsərlərinin əsas qəhrəmanı insandır. Tablolarda onların müxtəlif anları, ovqatları əbədiləşib. Çöhrələrindən gah sevinc, fərəh, gah da məyusluq, kədər duyulur. "Xatirələr" əsərində tamaşaçıda gərginlik, həyəcan oyadan elementlər yetərincədir... Ömür-gün yoldaşını cəbhəyə yola salan qadın intizardan incəlib. Küskün, incik günlər yaşayır. Tez-tez atasının nə vaxt qayıdacağını soruşan balasına nə cavab versin, bilmir. Ananın gözləri, baxışları həyat yoldaşının getdiyi yollara zillənib. Rəssam bu nisgili olduqca inandırıcı, bədii, yaddaqalan nüanslarla işləyib, müharibələrə nifrət oyada bilib. Əsər yarandığı gündən dünyanın 107 ölkəsinin sərgi salonlarında uğurla nümayiş etdirilib.
Vidadi Nərimanbəyovun yalnız keçmiş SSRİ məkanında deyil, Macarıstanda, Çexiyada, Bolqarıstanda, Rumıniyada, Əlcəzairdə, Finlandiyada, bütövlükdə dünyanın 20 xarici ölkəsində fərdi sərgisi olmuşdur. Dinindən, dilindən, irqindən asılı olmayaraq, qədirbilən sənətsevərlər fırça ustasının yaradıcılığından mənəvi zövq almış, əsərlərinin hər birini yüksək qiymətləndirmişdilər.
Görkəmli təsviri sənət ustası fəal çalışır, bir-birindən baxımlı mənzərələr, obrazlar yaradırdı. 20 Yanvara həsr etdiyi "Qatillər" tablosu dünyanın bütün sərgi salonlarında nümayiş etdirilmiş, qəddar sovet rejiminə qarşı nifrət oyatmışdı. Milli dəyərləri daim uca tutan rəssam quduzlaşan ermənilərin ümumiləşmiş obrazını yaratmışdı.
Mükafatları
- Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı — 05.12.1977
- Azərbaycan SSR xalq rəssamı — 01.12.1982
- "Şöhrət" ordeni — 2001
İstinadlar
- Respublikanın təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 5 dekabr 1977-cü il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- "V. Y. Nərimanbəyovun "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı". e-qanun.az (az.). mail.e-qanun.az. 10 avqust 2000. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-05.
Xarici keçidlər
- Vidadi Nərimanbəyov haqqında ANS ÇM radiosunda
- Səda - Vidadi Nərimanbəyovun 90 illik yubileyi (16.07.2016)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vidadi Yaqub Ferman oglu Nerimanbeyov 13 iyul 1926 Kann 13 dekabr 2001 Baki Azerbaycan SSR xalq ressami Vidadi NerimanbeyovVidadi Yaqub Ferman oglu NerimanbeyovDogum tarixi 13 iyul 1926Dogum yeri Kann FransaVefat tarixi 13 dekabr 2001 75 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri BakiVetendasligi SSRI Fransa AzerbaycanFealiyyeti ressamTehsili Tbilisi Dovlet Ressamliq AkademiyasiJanr portretMukafatlari 1982 1977 2001HeyatiVidadi Yaqub Ferman oglu 1926 ci ilde Fransanin Kann seherinde dunyaya goz acmisdi Ilk addimlarini da qurbet olkede atmisdi Valideynleri qeriblikde cox qala bilmeyib dogma vetene qayitdilar Ikinci dunya muharibesi bu ailenin de heyatina tesir etdi Qorxu sekseke yeniyetme Vidadinin dincliyini rahatligini aldi Dovrun amansizliqlarina qarsi nifretini kagiz uzerinde Nedir gunahimiz adli ilk eserinde tesvir etdi Iller otub kecdi Muharibe ezablari tedricen unuduldu Vidadi de yaradiciliq hevesi ile dusundu axtarislar apardi eskizler etdi E Ezimzade adina Ressamliq Texnikumunu bitirib V Muxin adina Leninqrad Ali Ressamliq Senaye Mektebinde sonra ise Tbilisi Ressamliq Akademiyasinda tehsil aldi Vidadi bey 2001 ci ilde vefat edib YaradiciligiV Nerimanbeyov telebe iken Dusmenin sevinci tablosu ile sohret qazandi Genc ressam hemin eserde qeribe menzere tesvir etmisdi Aciq semanin Gunesin fonunda qara bulud laylari tesvir olunub Tablonun onunde iki insan obrazi gorunur Onlardan biri yagis digeri quraqliq arzulayir Bu menzere o qeder inandirici bedii geleceye inam umid hevesi ile islenib ki seyrciler esere yaradici emeyin mehsulu kimi yox heyat heqiqetinin remzi tek baxir muellifin fikrini asanliqla derk edirler Vidadi Nerimanbeyov 1963 cu ilde Yolda monumental irihecmli tablosu ile sohret qazandi Eserin sujeti kompozisiya qurulusu sadedir lakin diqqetle baxanda derin mentiqi insani dusunmeye vadar edir Muellif az strixle movzunu acmaga nail olub Eser R Mustafayev adina Azerbaycan Dovlet Incesenet Muzeyinin daimi eksponatidir Senetsunasliq doktoru professor Mursel Necefov gorkemli firca ustasinin yaradiciligina hesr etdiyi meqalede vurgulayib Vidadi olduqca semimi insan mehriban qaygikes dostdur Onun sevilmesinin taninmasinin iki esas ceheti var heddinden artiq zehmetkes ve isine mesuliyyetlidir Bir defe de olsun molbert onunde konulsuz dayanmayib eline firca almayib Axtarib arayib hele isiq uzu gormeyen eserini xeyalinda canlandirib Beyenibse onu ketan uzerinde ebedilesdirib Ressamin butun eserlerinin movzusu halal emek vetenseverlik sadelik ve semimiyyetdir Dogrudur Vidadi Nerimanbeyov tebieti sevir ilin fesillerine hesr etdiyi menzereleri var Lakin insan qururu geleceye inam onun eserlerinin esas qayesini teskil edir 1977 ci ilin payizinda V Semedova adina sergi salonunda Vidadinin ferdi sergisi acilmisdi Azerbaycan KP MK nin birinci katibi Heyder Eliyev sergiye baxmaga gelmisdi Seheri gun qezetlerde Vidadi Nerimanbeyovun emekdar ressam fexri adina layiq gorulmesi barede melumat derc olundu V Nerimanbeyovun eserlerinin esas qehremani insandir Tablolarda onlarin muxtelif anlari ovqatlari ebedilesib Cohrelerinden gah sevinc fereh gah da meyusluq keder duyulur Xatireler eserinde tamasacida gerginlik heyecan oyadan elementler yeterincedir Omur gun yoldasini cebheye yola salan qadin intizardan incelib Kuskun incik gunler yasayir Tez tez atasinin ne vaxt qayidacagini sorusan balasina ne cavab versin bilmir Ananin gozleri baxislari heyat yoldasinin getdiyi yollara zillenib Ressam bu nisgili olduqca inandirici bedii yaddaqalan nuanslarla isleyib muharibelere nifret oyada bilib Eser yarandigi gunden dunyanin 107 olkesinin sergi salonlarinda ugurla numayis etdirilib Vidadi Nerimanbeyovun yalniz kecmis SSRI mekaninda deyil Macaristanda Cexiyada Bolqaristanda Ruminiyada Elcezairde Finlandiyada butovlukde dunyanin 20 xarici olkesinde ferdi sergisi olmusdur Dininden dilinden irqinden asili olmayaraq qedirbilen senetseverler firca ustasinin yaradiciligindan menevi zovq almis eserlerinin her birini yuksek qiymetlendirmisdiler Gorkemli tesviri senet ustasi feal calisir bir birinden baximli menzereler obrazlar yaradirdi 20 Yanvara hesr etdiyi Qatiller tablosu dunyanin butun sergi salonlarinda numayis etdirilmis qeddar sovet rejimine qarsi nifret oyatmisdi Milli deyerleri daim uca tutan ressam quduzlasan ermenilerin umumilesmis obrazini yaratmisdi MukafatlariAzerbaycan SSR emekdar ressami 05 12 1977 Azerbaycan SSR xalq ressami 01 12 1982 Sohret ordeni 2001IstinadlarRespublikanin tesviri senet xadimlerine Azerbaycan SSR fexri adlarinin verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 5 dekabr 1977 cu il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti Respublika tesviri senet xadimlerine Azerbaycan SSR fexri adlari verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 1 dekabr 1982 ci il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti V Y Nerimanbeyovun Sohret ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin fermani e qanun az az mail e qanun az 10 avqust 2000 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 05 Xarici kecidlerVidadi Nerimanbeyov haqqinda ANS CM radiosunda Seda Vidadi Nerimanbeyovun 90 illik yubileyi 16 07 2016