Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fiziki qatın məqsədi bitləri bir maşından digərinə daşımaqdır. Real daşımalar üçün müxtəlif fiziki mediadan istifadə edilə bilər. Hər biri ötürmə sürəti, gecikmə, xərc və quraşdırma və baxım asanlığı baxımından özünə məxsus oyuqları var. Media kobud şəkildə mis naqillər və fiber optik kimi yönləndirilmiş media, yerüstü simsiz, peyk və lazerlər kimi hava ilə ötürülən yönləndirilməmiş mediyaya bölünür.
Magnetik media
Verilənləri bir kompüterdən digərinə ötürmək üçün ən çox istifadə olunan yollardandır. Verilənləri magnetik lent və ya silinəbilən media (məs: yazılabilən DVD-lər) üzərinə yazaraq diski və ya lenti fiziki olaraq hədəf olunan maşına daşınır və verilənlər yenidən oxunur. Bu üsul geostasionar əlaqə peyki istifadə etmək qədər mürəkkəb olmasa da, özəlliklə yüksək ötürmə sürəti və ya bit başına daşınan xərcin əsas faktor olduğu programlar üçün daha xərcli olur. Bu dediyimiz fikrin daha aydın olması üçün bunu bir misal ilə aydınladaq. Sənaye standartlı Ultrium lent 800 gb saxlaya bilir. 60X60X60 sm olan bir qutuda hardasa bu lentlərdən 1000 ədəd var və bunun ümumi ölçüsü 800 terabayt və ya 6400 terabit (6.4 petabit). Bu bir qutu lent 24 saat ərzində Federal Express və başqa şirkətlər tərəfindən USA-də istənilən bir yerə çatdırılmalıdır. Bu daşınmanın effektiv ötürmə sürəti 6400 terabit/86.400 san və ya 70 Gbit/s. Əgər bu yol 1 saatlıq məsafədirsə, onda ötürmə sürəti 1700 Gbit/s olacaq. Heç bir kompüter şəbəkəsi belə buna yaxınlaşa bilməz. Əlbəttə şəbəkələr getdikcə sürətlənir, amma sıxlıqda artır. Əgər biz qiymətə baxsaq, bənzər mənzərəni görəcəyik. Ultrium lentinin qiyməti yığın şəklində alsaq hardasa 40 dollar civarındadır. Bu lent ən azı 10 dəfə istifadə edilir ki, onda hər qutunun istifadəsi üçün bəlkədə qiymət 4000 dollar olar.
Hörülmüş cütlər
Magnetik lentlərin ötürmə sürətinin xarakterikası yaxşı olmasına baxmayaraq, gecikmə xarakteri pisdir. Ötümə vaxtı dəqiqəllər və ya saatlarla ölçülür millisaniyələrlə deyil. Bir çox applikasiyanın onlayn qoşumaya ehtiyacı var. Medianı ötürmək üçün istifadə olunan ən köhnə və ən ümumi yol hörülmüş cütlərdir. Hörülmüş cüt hardasa 1 mm qalınlığı olan izolasiya edilmiş iki misdən ibarətdir. Bu hörülmüş cütlərdə signal bir cütdəki iki naqilin gərginlik fərqi şəklində daşınır. Bu da xarici parzitlərə qarşı daha yaxşı müdafiə qazanır, çünki parazit naqillərin ikisinədə eyni qədər təsir edir.
Hörülmüş cütlərin ən çox istifadə sahəsi telefon sistemidir. Telefon zəngləri və ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) İnternet bu xətlər üzərindən keçid tapır. Hörülmüş cütlər gücləndirmə olmadan bir neçə kilometr ötürmə edə bilir, amma çox uzun məsafələrdə signal zəifləyir və gücləndiriciyə ehtiyac duyur.
Hörülmüş cütlər analoq və rəqəmli informasiyanı ötürmək üçün istifadə olunur. Ötürmə sürəti naqilin qalınlığından və məsafədən aılı olaraq dəyişir, amma az kilometrdə bir çox hallarda bir neçə megabit/san əldə etmək olur. Hörülmüş cütlər bir neçə variantda olur. Bir çox ofis binalarında istifadə olunan ən ümumi naqil növü Category 5(Cat 5) kabelidir. Kateqoriya 5 hörülmüş cütü ehmalca hörülmüş izolə edilmiş 2 mis naqildən ibarətdir. Naqilləri qorumaq və onları bir arada saxlamaq üçün hər 4 cütü adətən plastik örtüklə qruplayırlar. Bu tərtibat aşağıdakı şəkildə göstərilib.
Müxtəlif LAN standartları hörülmüş cütləri müxtəlif şəkildə istifadə edə bilər. Məsələn 100 Mbit/s lik ethernet kabeli 2 cüt istifadə edir ki, bunlardan bir cütü istiqamət üçündür. Yüksək sürətlərə çatmaq üçün məsələn 1 Gbit/s Ethernet eyni zamanda hər iki istiqamət üçün dörd cütün hamısı istifadə olunur.
Bəzi əsas terminalogiyalara baxaq. Kanallar hər iki istiqamətdə eyni zamanda istifadə edilə bilər, bu da full-duplex adlanır. Kanal hər iki istiqamətdə istifadə edilə bilər, amma eyni zamanda ancaq bir istiqamətdə bu da half-duplex adlanır. Üçüncü kateqoriya elə kanallardan ibarətdir ki, sadəcə bir istiqaməti var. Bu da simplex kanal adlanır.
Hörülmüş cütlərə qayıtsaq, Cat 5 kabelləri əvvəlki Cat 3 kabellərini əvəz edir. Eyni konnetktor, eyni kabeldən istifadə etməsinə baxmayaraq, hər metrə başına düşən hörüklərin sayı artmışdır. Daha çox hörüyün nəticəsində uzaq məsafələrə daha keyfiyyətli siqnal daşınır. Hörük artımının nəticəsində kabellər yüksək sürətli əlaqə üçün daha əlverişli olur, özəlliklə 100 Mbit/s və 1Gbit/s ethernet LAN-larda.
Cat 6 və Cat 7 kimi yeni standartlara malik kabellər siqnalları idarə etmək üçün daha yüksək ötürmə sürətlərinə çatan özəlliklərə sahbdir. Cat 6 sayəsində bu kabel tipləri UTP adlanır. Çünki bu kabellərdə sadəcə kabellərdən və izolyatordan ibarətdir. Cat 7 kabellərə baxsaq, bunlarda hər hörülmüş cütün qoruyucuları var. Örtük sayəsində kabellər xarici təsirlərə və parazitlərə qarşı dayanıqlı olur.
Koaksiyal kabel
Başqa yayılmış ötürmə mühiti koaksiyal kabeldir. UTP kabellərə nəzərən yaxşı izoliyasiya edilmiş və böyük ötürmə sürətinə malikdir. Yüksək sürətlərdə uzaq məsafələrə ötürmə edə bilir. Koaksiyal kabellərin iki növü daha geniş istifadə olunur. Bir növü 50 ohm kabel, ən başdan ən çox dijital ötürmə üçün istifadə olunur. Digəri 75 ohm olan kabel analoq ötürmə və kabel televizya üçün istifadə olunur. Bu ayrım tarixə əsaslanır, texniki səbəblərə deyil. Buna səbəb erkən dipol antenaların müqaviməti 300 ohm idi və mövcud olan 4:1 müqavimət bərabərləyici transformatorlarda istifadə olunur. 1990-ların ortalarından başlayaraq, kabel TV operatorları kabel üzərindən internetə keçid verməyə başladı hansı ki , 75 ohm kabeli verilən kommunikasiyası üçün mühüm hala gətirmişdir. Koaksiyal kabel nüvə kimi sərt mis naqildən ibarət olub, izoləedici material ilə çevrilidir. İzoləedici material silindirik naqil ilə örtülüdür. Bunu tez-tez sıx toxunmuş hörgülü tor adlanır. Naqil isə qoruyucu plastik örtükdür. Koaksiyal kabelin kəsiyi şəkil 2 də göstərilmişdir.
Koaksiyal kabelin konstruksiyası və qoruyucu hissəsi bizə yüksək ötürmə sürəti və əla parazit dayanıqlığı verir. Ötürmə sürəti kabel keyfiyyəti və uzunluqdan asılı olaraq dəyişir. Müasir kabellər bir neçə Ghz ötürmə sürətinə malikdir. Koaksiyal kabellər telefon sistemində uzun məsafələr üçün geniş istifadə olunur, amma indi uzun məsafələr üçün fiber optik kabellərlə dəyişmişdir. Koaksiyal kabellər hələ də kabel televizyasında və böyük şəhər şəbəkələrində istifadə olunur.
Elektrik xətləri
Verilən əlaqəsində istifadə edilə biləcək tək kabel qaynağı telefon və kabel televiziya şəbəkələri deyil. Daha yayılmış kabel növü var: elektrik xətləri. Elektrik xətləri elektriki evlərə çatdırır və evin içində xətlərə bölünür. Elektrik xətləri kommunikasiya üçün köhnə ideyadır. Elektrik xətləri elektrik şirkətləri tərəfindən uzun müddət uzaqdan ölçüm kimi aşağı sürətli kommunikasiya üçün eləcə də evdə kontrol cihazları tərəfindən (məs, X10 standartı) istifadə edilir. Biz ən geniş yayılmış ssenario üstündə duracayıq: evdə elektrik xətlərindən istifadə. Şəbəkə üçün elektrik xətlərinin istifadəsi aydın şəkildə olmalıdır. Sadə şəkildə Tv-ni və qəbuledicini divara asın, onlar həm elektrik ehtiyaclarını görəcək və filmi həmin kabel vasitəsilə göndərəcək. Bu konfiqurasiya Şəkil 3 də göstərilmişdir. Burada əlavə qoşulma yoxdur. Məlumat siqnalı aşağı tezlikli elektrik siqnalı ilə üst-üstə eyni zamanda daşınır.
Ev elektrik kabellərinin əsas çətinliyi bunların elektrik siqnalının daşınması üçün istifadə olunmasıdır. Elektrik siqnalları 50–60 Hz də göndərilir və kabelləmə, yüksək sürətli məlumat kommunikasiyası üçün daha yüksək tezliklərə (Mhz) ehtiyac duyur. Kabellərin elektrik xüsusiyyətləri bir evdən digərinə dəyişir və cihazlar açıldığında və bağlandıqda dəyişir, bu da məlumat siqnallarının kabelləri ətrafında sıçramasına səbəb olur. Alətlərin açılması və söndürülməsi zamanı cərəyan edən cərəyanlar geniş yayılmış tezliklərdə elektriki səs-küy yaradır. Bu çətinliklərə baxmayaraq, parazitlənmiş frekanslara və partlamalara dayanıqlı əlaqə planları istifadə edilərək tipik ev elektrik kabellərindən ən az 100 Mbit/s göndərmənin praktikdir.
Fiber optik
Kompüter sənayesindəki bir çox kişi, hər iki ildə bir çip başına düşən tranzistor sayının iki qatına çıxacağını deyən Moore qanunu təqib edərək kompüter texnologiyasının nə qədər sürətli inkişaf etdiyini görə bilirik. Orjinal (1981) İBM PC 4.77 Mhz tezlikdə işləyirdi. 28 il sonra PC-lər 4 nüvəli 3 Ghz CPU-lar üzərində işləməyə başladı . Həmin dövrlərdə geniş ərazi kommunikasiya kabelləri 45 Mbit/s-dən 100 Gbit/s-ə artdı. Fiber optik şəbəkənin əsasında , yüksək sürətli LAN-larda (hazırda mis naqillər bu sürətlərə çata bilir), Ftth (Fiber to the Home –Fiber Evə) kimi yüksək sürətli internet keçidlərində istifadə edilir. Optik ötürmənin 3 əsas açar komponenti var: işıq mənbəyi, ötürmə mühiti və detektor. Ənənəvi olaraq bir işıq zərbəsi 1 –i , işığın yoxluğu 0-ı göstərir. Ötürmə mühiti çox incə bir şüşə lifdir. Detektor işıq siqnallarını elektrik siqnallarına çevirir. Optik lifin bir tərəfində işıq mənbəyi digər tərəfində isə elektrik siqnallarını qəbul edən sistem var. Bizim bir istiqamətli məlumat ötürməmiz var. Bu elektrik siqnalları çevrilərək işıq pulsasiyaları şəklində daşınır və sonra elektrik siqnallarına çevrilir. Yəni bunu fizikadan bilirik. Bir işıq şüası bir mühitdən digərinə keçdikdə məs , silika/hava sərhədində sınmaya məruz qalır (Şəkil 4). β1 bucağı altında düşən işıq şüası α1 bucağı altında sınır. Sınma bucağının miqdarı iki mühitdən asılı olaraq dəyişir. Müəyyən bucaqda tam qayıtma baş verir. Bu da şəkil 4 də göstərilir. Fiber optik kabellər koaksiyal kabelə bənzəyir fərqi isə hörülmüş hissəsi yoxdur. Şəkil 5 (a) da yandan görünüşü vardır. Ortada işığın yayıldığı şüşə nüvə var. Çoxmodlu liflərdə nüvənin diametri əsasən 50 mikron qalınlığındadır, bu da insan saçının qalınlığı miqdarındadır. Tək modlu liflərdə nüvə 8–10 mikron səviyyələrindədir. Nüvə bütün işığı öz içərisində tutmaq üçün nüvədən daha kiçik qırılma indeksinə sahib bir örtük ilə əhatələnir. Daha sonra örtüyü qorumaq üçün incə plastik bir qoruyucu gəlir. Liflər əsasən bir qrup halında toplanıb, xarici bir örtüklə örtülür. (Şəkil 5 b).
Fiber 3 yolla qoşula bilər. Birincisi, konnektorla bitə bilər və fiber yuvalarına taxılır. Konnektorlar işığın 10–20 % ni itirir, amma sistemləri yenidən konfiqurasiya etməyi kömək edir. İkincisi mexaniki olaraq birləşdirilə bilər. Mexaniki əlavələr diqqətli bir şəkildə kəsilmiş iki ucu birbirinin yanına özəl bir içliyə yerləşdirilir və yerlərinə sıxılır. Üçüncüsü iki fiber əridilərək sağlam əlaqə yaradıla bilər.
Siqnallamada 2 növ işıq mənbəyi istifadə edilir. Bunlar LED-lər və yarım keçirici lazerlərdir. Onların müxtəlif xüsusiyyətləri var aşağıdakı cədvəldə. Mənbə ilə fiber arasında Fabry-Perot və ya Mach-Zehnder interferometrləri əlavə edərək dalğa uzunluğu köklənə bilər. Fabry-Perot interferometriləri iki paralel aynadan yaraan bəsit rezons boşluqlarıdır. Mach-Zehnder interferometrləri işığı iki bucağa ayırır.
Xarici keçidlər
- Computer Networks, 5th Edition, paraqraf 2.2 səh 95–105
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fiziki qatin meqsedi bitleri bir masindan digerine dasimaqdir Real dasimalar ucun muxtelif fiziki mediadan istifade edile biler Her biri oturme sureti gecikme xerc ve qurasdirma ve baxim asanligi baximindan ozune mexsus oyuqlari var Media kobud sekilde mis naqiller ve fiber optik kimi yonlendirilmis media yerustu simsiz peyk ve lazerler kimi hava ile oturulen yonlendirilmemis mediyaya bolunur Magnetik mediaVerilenleri bir komputerden digerine oturmek ucun en cox istifade olunan yollardandir Verilenleri magnetik lent ve ya silinebilen media mes yazilabilen DVD ler uzerine yazaraq diski ve ya lenti fiziki olaraq hedef olunan masina dasinir ve verilenler yeniden oxunur Bu usul geostasionar elaqe peyki istifade etmek qeder murekkeb olmasa da ozellikle yuksek oturme sureti ve ya bit basina dasinan xercin esas faktor oldugu programlar ucun daha xercli olur Bu dediyimiz fikrin daha aydin olmasi ucun bunu bir misal ile aydinladaq Senaye standartli Ultrium lent 800 gb saxlaya bilir 60X60X60 sm olan bir qutuda hardasa bu lentlerden 1000 eded var ve bunun umumi olcusu 800 terabayt ve ya 6400 terabit 6 4 petabit Bu bir qutu lent 24 saat erzinde Federal Express ve basqa sirketler terefinden USA de istenilen bir yere catdirilmalidir Bu dasinmanin effektiv oturme sureti 6400 terabit 86 400 san ve ya 70 Gbit s Eger bu yol 1 saatliq mesafedirse onda oturme sureti 1700 Gbit s olacaq Hec bir komputer sebekesi bele buna yaxinlasa bilmez Elbette sebekeler getdikce suretlenir amma sixliqda artir Eger biz qiymete baxsaq benzer menzereni goreceyik Ultrium lentinin qiymeti yigin seklinde alsaq hardasa 40 dollar civarindadir Bu lent en azi 10 defe istifade edilir ki onda her qutunun istifadesi ucun belkede qiymet 4000 dollar olar Horulmus cutlerMagnetik lentlerin oturme suretinin xarakterikasi yaxsi olmasina baxmayaraq gecikme xarakteri pisdir Otume vaxti deqiqeller ve ya saatlarla olculur millisaniyelerle deyil Bir cox applikasiyanin onlayn qosumaya ehtiyaci var Mediani oturmek ucun istifade olunan en kohne ve en umumi yol horulmus cutlerdir Horulmus cut hardasa 1 mm qalinligi olan izolasiya edilmis iki misden ibaretdir Bu horulmus cutlerde signal bir cutdeki iki naqilin gerginlik ferqi seklinde dasinir Bu da xarici parzitlere qarsi daha yaxsi mudafie qazanir cunki parazit naqillerin ikisinede eyni qeder tesir edir Horulmus cutlerin en cox istifade sahesi telefon sistemidir Telefon zengleri ve ADSL Asymmetric Digital Subscriber Line Internet bu xetler uzerinden kecid tapir Horulmus cutler guclendirme olmadan bir nece kilometr oturme ede bilir amma cox uzun mesafelerde signal zeifleyir ve guclendiriciye ehtiyac duyur 4 cutu ile kateqoriya 5 UTP kabel Horulmus cutler analoq ve reqemli informasiyani oturmek ucun istifade olunur Oturme sureti naqilin qalinligindan ve mesafeden aili olaraq deyisir amma az kilometrde bir cox hallarda bir nece megabit san elde etmek olur Horulmus cutler bir nece variantda olur Bir cox ofis binalarinda istifade olunan en umumi naqil novu Category 5 Cat 5 kabelidir Kateqoriya 5 horulmus cutu ehmalca horulmus izole edilmis 2 mis naqilden ibaretdir Naqilleri qorumaq ve onlari bir arada saxlamaq ucun her 4 cutu adeten plastik ortukle qruplayirlar Bu tertibat asagidaki sekilde gosterilib Muxtelif LAN standartlari horulmus cutleri muxtelif sekilde istifade ede biler Meselen 100 Mbit s lik ethernet kabeli 2 cut istifade edir ki bunlardan bir cutu istiqamet ucundur Yuksek suretlere catmaq ucun meselen 1 Gbit s Ethernet eyni zamanda her iki istiqamet ucun dord cutun hamisi istifade olunur Bezi esas terminalogiyalara baxaq Kanallar her iki istiqametde eyni zamanda istifade edile biler bu da full duplex adlanir Kanal her iki istiqametde istifade edile biler amma eyni zamanda ancaq bir istiqametde bu da half duplex adlanir Ucuncu kateqoriya ele kanallardan ibaretdir ki sadece bir istiqameti var Bu da simplex kanal adlanir Horulmus cutlere qayitsaq Cat 5 kabelleri evvelki Cat 3 kabellerini evez edir Eyni konnetktor eyni kabelden istifade etmesine baxmayaraq her metre basina dusen horuklerin sayi artmisdir Daha cox horuyun neticesinde uzaq mesafelere daha keyfiyyetli siqnal dasinir Horuk artiminin neticesinde kabeller yuksek suretli elaqe ucun daha elverisli olur ozellikle 100 Mbit s ve 1Gbit s ethernet LAN larda Cat 6 ve Cat 7 kimi yeni standartlara malik kabeller siqnallari idare etmek ucun daha yuksek oturme suretlerine catan ozelliklere sahbdir Cat 6 sayesinde bu kabel tipleri UTP adlanir Cunki bu kabellerde sadece kabellerden ve izolyatordan ibaretdir Cat 7 kabellere baxsaq bunlarda her horulmus cutun qoruyuculari var Ortuk sayesinde kabeller xarici tesirlere ve parazitlere qarsi dayaniqli olur Koaksiyal kabelBasqa yayilmis oturme muhiti koaksiyal kabeldir UTP kabellere nezeren yaxsi izoliyasiya edilmis ve boyuk oturme suretine malikdir Yuksek suretlerde uzaq mesafelere oturme ede bilir Koaksiyal kabellerin iki novu daha genis istifade olunur Bir novu 50 ohm kabel en basdan en cox dijital oturme ucun istifade olunur Digeri 75 ohm olan kabel analoq oturme ve kabel televizya ucun istifade olunur Bu ayrim tarixe esaslanir texniki sebeblere deyil Buna sebeb erken dipol antenalarin muqavimeti 300 ohm idi ve movcud olan 4 1 muqavimet beraberleyici transformatorlarda istifade olunur 1990 larin ortalarindan baslayaraq kabel TV operatorlari kabel uzerinden internete kecid vermeye basladi hansi ki 75 ohm kabeli verilen kommunikasiyasi ucun muhum hala getirmisdir Koaksiyal kabel nuve kimi sert mis naqilden ibaret olub izoleedici material ile cevrilidir Izoleedici material silindirik naqil ile ortuludur Bunu tez tez six toxunmus horgulu tor adlanir Naqil ise qoruyucu plastik ortukdur Koaksiyal kabelin kesiyi sekil 2 de gosterilmisdir Koaksiyal kabel Koaksiyal kabelin konstruksiyasi ve qoruyucu hissesi bize yuksek oturme sureti ve ela parazit dayaniqligi verir Oturme sureti kabel keyfiyyeti ve uzunluqdan asili olaraq deyisir Muasir kabeller bir nece Ghz oturme suretine malikdir Koaksiyal kabeller telefon sisteminde uzun mesafeler ucun genis istifade olunur amma indi uzun mesafeler ucun fiber optik kabellerle deyismisdir Koaksiyal kabeller hele de kabel televizyasinda ve boyuk seher sebekelerinde istifade olunur Elektrik xetleri Elektrik xettinden istifade eden sebeke Verilen elaqesinde istifade edile bilecek tek kabel qaynagi telefon ve kabel televiziya sebekeleri deyil Daha yayilmis kabel novu var elektrik xetleri Elektrik xetleri elektriki evlere catdirir ve evin icinde xetlere bolunur Elektrik xetleri kommunikasiya ucun kohne ideyadir Elektrik xetleri elektrik sirketleri terefinden uzun muddet uzaqdan olcum kimi asagi suretli kommunikasiya ucun elece de evde kontrol cihazlari terefinden mes X10 standarti istifade edilir Biz en genis yayilmis ssenario ustunde duracayiq evde elektrik xetlerinden istifade Sebeke ucun elektrik xetlerinin istifadesi aydin sekilde olmalidir Sade sekilde Tv ni ve qebuledicini divara asin onlar hem elektrik ehtiyaclarini gorecek ve filmi hemin kabel vasitesile gonderecek Bu konfiqurasiya Sekil 3 de gosterilmisdir Burada elave qosulma yoxdur Melumat siqnali asagi tezlikli elektrik siqnali ile ust uste eyni zamanda dasinir Ev elektrik kabellerinin esas cetinliyi bunlarin elektrik siqnalinin dasinmasi ucun istifade olunmasidir Elektrik siqnallari 50 60 Hz de gonderilir ve kabelleme yuksek suretli melumat kommunikasiyasi ucun daha yuksek tezliklere Mhz ehtiyac duyur Kabellerin elektrik xususiyyetleri bir evden digerine deyisir ve cihazlar acildiginda ve baglandiqda deyisir bu da melumat siqnallarinin kabelleri etrafinda sicramasina sebeb olur Aletlerin acilmasi ve sondurulmesi zamani cereyan eden cereyanlar genis yayilmis tezliklerde elektriki ses kuy yaradir Bu cetinliklere baxmayaraq parazitlenmis frekanslara ve partlamalara dayaniqli elaqe planlari istifade edilerek tipik ev elektrik kabellerinden en az 100 Mbit s gondermenin praktikdir Fiber optikSinmaFiber kabel Komputer senayesindeki bir cox kisi her iki ilde bir cip basina dusen tranzistor sayinin iki qatina cixacagini deyen Moore qanunu teqib ederek komputer texnologiyasinin ne qeder suretli inkisaf etdiyini gore bilirik Orjinal 1981 IBM PC 4 77 Mhz tezlikde isleyirdi 28 il sonra PC ler 4 nuveli 3 Ghz CPU lar uzerinde islemeye basladi Hemin dovrlerde genis erazi kommunikasiya kabelleri 45 Mbit s den 100 Gbit s e artdi Fiber optik sebekenin esasinda yuksek suretli LAN larda hazirda mis naqiller bu suretlere cata bilir Ftth Fiber to the Home Fiber Eve kimi yuksek suretli internet kecidlerinde istifade edilir Optik oturmenin 3 esas acar komponenti var isiq menbeyi oturme muhiti ve detektor Enenevi olaraq bir isiq zerbesi 1 i isigin yoxlugu 0 i gosterir Oturme muhiti cox ince bir suse lifdir Detektor isiq siqnallarini elektrik siqnallarina cevirir Optik lifin bir terefinde isiq menbeyi diger terefinde ise elektrik siqnallarini qebul eden sistem var Bizim bir istiqametli melumat oturmemiz var Bu elektrik siqnallari cevrilerek isiq pulsasiyalari seklinde dasinir ve sonra elektrik siqnallarina cevrilir Yeni bunu fizikadan bilirik Bir isiq suasi bir muhitden digerine kecdikde mes silika hava serhedinde sinmaya meruz qalir Sekil 4 b1 bucagi altinda dusen isiq suasi a1 bucagi altinda sinir Sinma bucaginin miqdari iki muhitden asili olaraq deyisir Mueyyen bucaqda tam qayitma bas verir Bu da sekil 4 de gosterilir Fiber optik kabeller koaksiyal kabele benzeyir ferqi ise horulmus hissesi yoxdur Sekil 5 a da yandan gorunusu vardir Ortada isigin yayildigi suse nuve var Coxmodlu liflerde nuvenin diametri esasen 50 mikron qalinligindadir bu da insan sacinin qalinligi miqdarindadir Tek modlu liflerde nuve 8 10 mikron seviyyelerindedir Nuve butun isigi oz icerisinde tutmaq ucun nuveden daha kicik qirilma indeksine sahib bir ortuk ile ehatelenir Daha sonra ortuyu qorumaq ucun ince plastik bir qoruyucu gelir Lifler esasen bir qrup halinda toplanib xarici bir ortukle ortulur Sekil 5 b Fiber 3 yolla qosula biler Birincisi konnektorla bite biler ve fiber yuvalarina taxilir Konnektorlar isigin 10 20 ni itirir amma sistemleri yeniden konfiqurasiya etmeyi komek edir Ikincisi mexaniki olaraq birlesdirile biler Mexaniki elaveler diqqetli bir sekilde kesilmis iki ucu birbirinin yanina ozel bir icliye yerlesdirilir ve yerlerine sixilir Ucuncusu iki fiber eridilerek saglam elaqe yaradila biler Yarimkecirici diodlar ve LED lerin isiq mebeyi kimi muqayiyesi Siqnallamada 2 nov isiq menbeyi istifade edilir Bunlar LED ler ve yarim kecirici lazerlerdir Onlarin muxtelif xususiyyetleri var asagidaki cedvelde Menbe ile fiber arasinda Fabry Perot ve ya Mach Zehnder interferometrleri elave ederek dalga uzunlugu koklene biler Fabry Perot interferometrileri iki paralel aynadan yaraan besit rezons bosluqlaridir Mach Zehnder interferometrleri isigi iki bucaga ayirir Xarici kecidlerComputer Networks 5th Edition paraqraf 2 2 seh 95 105Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin