Valeri Yakovleviç Bryusov 13 12 1873 Moskva 9 10 1924 Moskva rus şairi nasir tərcüməçi ədəbi tənqidçi Rus ədəbiyyatında

Valeri Yakovleviç Bryusov (13.12.1873, Moskva – 9.10.1924, Moskva) — rus şairi, nasir, tərcüməçi, ədəbi tənqidçi. Rus ədəbiyyatında simvolizmin görkəmli nümayəndələrindən biridir.

Valeri Bryusov
Брюсов, Валерий Яковлевич
Valeri Bryusov, 1906-cı il
Təxəllüsü	Валерий Маслов, Аврелий, В. Бакулин, Нелли, В. А. Маслов, Даров, 3. Фукс, Ptyx, К. Веригин
Doğum tarixi	13 dekabr 1873
Doğum yeri	Moskva, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	9 oktyabr 1924 (50 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, SSRİ
Vəfat səbəbi	ağciyər iltihabı
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı	Rusiya
Milliyyəti	rus
Təhsili	Moskva Universiteti
İxtisası	Tarix-filologiya
Fəaliyyəti	şair, romançı, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas, dramaturq, ədəbi tənqidçi, tarixçi
Əsərlərinin dili	rus və fransız
İstiqamət	Simvolizm
Janr	lirik

Valeri Bryusov Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Tacir ailəsində doğulmuşdur. Moskva Universitetinin tarix-filologiya fakültəsini bitirmişdir (1899). "Rus simvolistləri" (1–3-cü buraxılışlar, 1894–95) toplusunda çap olunmuş, ilk şeirləri Bryusova şöhrət qazandırmışdı. Bilərəkdən əcnəbi dillərdə adlandırdığı ilk şeir topluları ["Chefs d’oeuvre" ("Şedevrlər", 1895); "Me eum esse" ("Bu mənəm", 1897)] və P. Verlendən tərcümələri (1895) bu şöhrəti daha da artırmışdı. A. S. Puşkindən başlamış A. A. Fetə qədər rus poeziyası tarixi ilə məşğul olan B. 1898-ci ildən "Rus arxivi" jurnalında əməkdaşlıq etmişdir. Onun K. D. Balmont, Y. K. Baltruşaytis və S. A. Polyakovla birlikdə yaratdığı (1899) "Skorpion" simvolist nəşriyyatında yeni rus incəsənəti təbliğ olunurdu.

Fəaliyyəti

1903-cü ildə Peterburqda çıxan "Novıput" simvolist jurnalı ilə əməkdaşlıq etmişdir. 1904–08-ci illərdə "Vesı" jurnalının faktiki rəhbəri olmuş, proqram səciyyəli bir sıra məqaləsini ("Sirlərin açarları", 1904 və s.) bu jurnalda dərc etdirmişdir. Bir çox hallarda məhz Bryusovun səyləri sayəsində simvolizm rus incəsənətinin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmişdi. 1900-cü illərdə Bryusovun yaradıcılığı ["Şəhərə və dünyaya" (1903); "Στέφανος. Əklil" (1906) şeir topluları; "Odlu mələk" tarixi romanı (1907–1908)] müxtəlif cərəyanlara mənsub tənqidçilərin coşqun rəyləri ilə qarşılandı. Onun bu dövrdə yazdığı ən yaxşı əsərlərində yaradıcılığının səciyyəvi xüsusiyyətləri aydın surətdə aşkara çıxdı, lakin "Bütün nəğmələr" (1909) toplusundan başlayaraq Bryusovun poeziyası daha az orijinallıq kəsb edir, hər yeni kitabı ("Kölgələrin güzgüsü", 1912; "Nellinin şeirləri", 1913; "Göy qurşağının yeddi rəngi", 1916) artıq keçənlərin təkrarı kimi dərk edilirdi. Onun nəsr əsərləri də ["Dünyanın mehvəri" (1907), "Gecələr və gündüzlər" (1913) topluları; "Qələbə mehrabı" (1911–12) romanı; "Daşanın nişanlanması" (1913), "Reya Silviya" (1914) və "Eluli Elulinin oğludur" (1916) povestləri] uğur qazana bilməmişdi. Birinci dünya müharibəsi illərində "Russkiye vedomosti" qəzetinin hərbi müxbiri işləmişdir. Moskva Universitetində və özünün yaratdığı Ali ədəbi-bədii institutda dərs demişdir Aktiv ədəbi-tənqidi fəaliyyət göstərmiş, şeir nəzəriyyəsi ("Şeir haqqında müxtəsər elmi kurs", 1919), puşkinşünaslıq və tərcümə ilə məşğul olmuş dur. Sonrakı şeir kitablarında ["Son arzular", 1920; "Belə günlərdə", 1921; "An", 1922; "Dali", 1922; "Mea" ("Tələs"), 1924] zamanın ruhuna uyğun və avanqardizm nailiyyətlərindən istifadə edən Bryusov yeni poetika yaratmağa təşəbbüs göstərmişdir. 1915–17-ci illərdə Bakıya gəlmişdir. Bakı haqqında şeirləri var. Şərq poeziyası üslubunda onlarca şeir yazmışdır. Bəzi şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuşdur.

Əsərləri

Sobr. soç.: V 7 t. M., 1973–75;
Sredistixov 1894–1924: Ölkələrin Manifesti
Baxış M., 1990; Rus ədəbiyyatı antologiyası. C.1. B., 2007.

İstinadlar

Масанов И. Ф. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1956. Т. 1. С. 86. 442 с.
Брюсов, Валерий Яковлевич (rus.). // Писатели современной эпохи: Био-библиографический словарь русских писателей XX века / под ред. Б. П. Козьмин Москва: 1928. Т. 1. С. 54–59. 287 с.
Масанов И. Ф. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1956. Т. 1. С. 144. 442 с.
Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1957. Т. 2. С. 260. 387 с.
Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1957. Т. 2. С. 181. 387 с.
Bryusov// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 12.

Xarici keçidlər

Britannica article
Works by Valery Bryusov at Project Gutenberg
Works by or about Valery Bryusov at Internet Archive
Collection of Poems by Valery Bryusov (English Translations)
A 10 page selection of English translations by Babette Deutsch and Avrahm Yarmolinsky, 1921
English translations of 5 miniature poems

[_5a9f4bdd128f7ba6-1] Масанов И. Ф. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1956. Т. 1. С. 86. 442 с.

[_9c2c9d9c4c915aaa-2] Брюсов, Валерий Яковлевич (rus.). // Писатели современной эпохи: Био-библиографический словарь русских писателей XX века / под ред. Б. П. Козьмин Москва: 1928. Т. 1. С. 54–59. 287 с.

[_a7604655d5fb6dae-3] Масанов И. Ф. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1956. Т. 1. С. 144. 442 с.

[_5fe400c3a07ee9c9-4] Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1957. Т. 2. С. 260. 387 с.

[_8f69c5085e7ca305-5] Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей (rus.). Российская книжная палата, 1957. Т. 2. С. 181. 387 с.

[:0-6] Bryusov// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 12.