Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Uruqvay vətədaş müharibəsi (isp. Guerra Grande) —Hərbi toqquşmalar Uruqvay Kolorado Partiyası və Uruqvay Milli Partiyası arasında baş vermiş 1839-1851 ci illəri əhatə etmişdir.
| Uruuqvay Vətəndaş müharibəsi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 1839-1851 |
| Yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hər iki xariçi ölkələr müxtəlif yardım göstərirdilər.Onlar Braziliya imperiyası, Argentina Konfederasiyası,Britaniya imperiyası, Fransa və həmcinin İtaliyalı legionlar hansı ki,onlara Cüzeppe Qaribaldi dururdu.
Müharibədən əvvəlki vəziyyət
30-cu illərdə siyasi həyat uruqvayda iki partiya : konservantlar Blankos(Ağlar) və liberallar Kolorados(rənglilər) arasında gərgin mübarizə gedirdi.Koloradosun rəhbəri Furktuoso Rivero idi ,onlar Montevideoda cəmləşmişdir.Blankos isə Manuele Oribe idi.Onlar kənd torpaq sahiblərini dəstəkləyirdilər.
Müharibənin başlaması
1838-ci ildə Fransızlar Buenos Ayres limanını mühasirəyə alırlar amma quru qüvvələri olmaması onları müttəfiqlərə müraciət etməsinnə səbəb olur.Bu məqsədlə Fruktuos Rivera Uruqvay prezidenti Manuel Oribeyə qarşı cıxaraq onu hakimiyyətdən uzaqlaşdırır.Oribe Argentinaya qacmalı olur.Rosas Riveranı qanuni prezident kimi tanımır.Rivera və Xuan Lavale Buenos Ayresə hücuma hazırlaşır.Britaniya və Fransada münaqişəyə qoşulur,müharibə beynəlxalq xarakter alır.Blankos Manuel Oribe və Koloradosdan isə Rivera Arroya-Frandedəki toqquşmada Kolorados partiyası qoşunları darmadagın edilir.6 dekabr 1842-ci ildə Oribe Montevideonu muhasirəyə alır.Şəhərin müdafiəsində azad edilmiş qullar ,5000 kontingent,xariçi immiqrantlar ,Britaniya və Fransada iştirak edir.1845-ci ilin dekabrında Britaniya və Fransa Buenos Ayres limanını mühasirəyə alır.Bir müddətdən sonra dəniz donanması Montevideonun dənizdən müdafiəsini təşkil edir.1850-ci ildə Rasosla Britaniyə və Fransa arasında anlaşmaya əsasən donanma müharibədəm cıxarılır.Hamı Rasosun koloradosu məğlub edəcəyi bir anda Entre-Rios,Xusto Xose de Urkiso vilayyətləri üsyan edərək Riveroya yardım edirlər.Bunun nəticəsində 1851-ci ildə Oribe məğlub olur.May ayında isə Braziliya imperiyası Uruqvaya qoşun yeridir.Braziliya müttəfiqləri üsyan qaldıran vilayyətlərlə birlikdə 1852-ci ilin fevralında Koserasda baş vermiş döyüşdə Rosas məğlub olur.
Nəticə
Braziliya və Uruqvay arasında imzalanmış anlaşmaya əsasən Braziliya onun daxili işlərinə qarışmaq hüququ alır.Uruqvay kolorados partiyasına edilən maddi yarımın əvəzini ödəməyi öz üzərinə götürür. Müharibə iqtisadiyyata agır zərbə vurur.Əsas gəlir mənbəyi olan heyvandarlıq demək olar ki tam cökür.Uruqvay Kurari çayı hövzəsinə olan iddiyasınfa imtina edir.Bununlada onun ərazisi 176,000 km² qədər azalır.Hər iki partiya Ölkədə quldarlığı ləğv edərək onları ordunuya cəlb edirlər.Montevideo vəhil ərazilər Koloradosun nəzarətinə verilir.Blankos isə daxili bölgələrə nəzarəti üzərinə götürür.Montevideodakı mövqelərini itirməsinə qarşılıq Blankosa yarım miliyon dollar əvəz verilir.
Sonrakı toqquşmalar
Növbəti illərdə qarşıdurmalar olur.Ən güclüsu isə 1870-1872 illər Anario Sarabiinin başçılıq etdiyi inqilab daha kütləvi xarakter alır.
İstinadlar
- [1][ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Uruqvay vetedas muharibesi isp Guerra Grande Herbi toqqusmalar Uruqvay Kolorado Partiyasi ve Uruqvay Milli Partiyasi arasinda bas vermis 1839 1851 ci illeri ehate etmisdir Uruuqvay Vetendas muharibesiMontevideonun mudafiesi Isidoro de Mariyanin eseriTarix 1839 1851Yeri Uruqvay Vikianbarda elaqeli mediafayllar Her iki xarici olkeler muxtelif yardim gosterirdiler Onlar Braziliya imperiyasi Argentina Konfederasiyasi Britaniya imperiyasi Fransa ve hemcinin Italiyali legionlar hansi ki onlara Cuzeppe Qaribaldi dururdu Muharibeden evvelki veziyyetUruqvay prezidenti Manuel Oribe 30 cu illerde siyasi heyat uruqvayda iki partiya konservantlar Blankos Aglar ve liberallar Kolorados rengliler arasinda gergin mubarize gedirdi Koloradosun rehberi Furktuoso Rivero idi onlar Montevideoda cemlesmisdir Blankos ise Manuele Oribe idi Onlar kend torpaq sahiblerini destekleyirdiler Muharibenin baslamasiUruqvay prezideni Fruktuso Rivera 1838 ci ilde Fransizlar Buenos Ayres limanini muhasireye alirlar amma quru quvveleri olmamasi onlari muttefiqlere muraciet etmesinne sebeb olur Bu meqsedle Fruktuos Rivera Uruqvay prezidenti Manuel Oribeye qarsi cixaraq onu hakimiyyetden uzaqlasdirir Oribe Argentinaya qacmali olur Rosas Riverani qanuni prezident kimi tanimir Rivera ve Xuan Lavale Buenos Ayrese hucuma hazirlasir Britaniya ve Fransada munaqiseye qosulur muharibe beynelxalq xarakter alir Blankos Manuel Oribe ve Koloradosdan ise Rivera Arroya Frandedeki toqqusmada Kolorados partiyasi qosunlari darmadagin edilir 6 dekabr 1842 ci ilde Oribe Montevideonu muhasireye alir Seherin mudafiesinde azad edilmis qullar 5000 kontingent xarici immiqrantlar Britaniya ve Fransada istirak edir 1845 ci ilin dekabrinda Britaniya ve Fransa Buenos Ayres limanini muhasireye alir Bir muddetden sonra deniz donanmasi Montevideonun denizden mudafiesini teskil edir 1850 ci ilde Rasosla Britaniye ve Fransa arasinda anlasmaya esasen donanma muharibedem cixarilir Hami Rasosun koloradosu meglub edeceyi bir anda Entre Rios Xusto Xose de Urkiso vilayyetleri usyan ederek Riveroya yardim edirler Bunun neticesinde 1851 ci ilde Oribe meglub olur May ayinda ise Braziliya imperiyasi Uruqvaya qosun yeridir Braziliya muttefiqleri usyan qaldiran vilayyetlerle birlikde 1852 ci ilin fevralinda Koserasda bas vermis doyusde Rosas meglub olur NeticeBraziliya ve Uruqvay arasinda imzalanmis anlasmaya esasen Braziliya onun daxili islerine qarismaq huququ alir Uruqvay kolorados partiyasina edilen maddi yarimin evezini odemeyi oz uzerine goturur Muharibe iqtisadiyyata agir zerbe vurur Esas gelir menbeyi olan heyvandarliq demek olar ki tam cokur Uruqvay Kurari cayi hovzesine olan iddiyasinfa imtina edir Bununlada onun erazisi 176 000 km qeder azalir Her iki partiya Olkede quldarligi legv ederek onlari ordunuya celb edirler Montevideo vehil eraziler Koloradosun nezaretine verilir Blankos ise daxili bolgelere nezareti uzerine goturur Montevideodaki movqelerini itirmesine qarsiliq Blankosa yarim miliyon dollar evez verilir Sonraki toqqusmalarNovbeti illerde qarsidurmalar olur En guclusu ise 1870 1872 iller Anario Sarabiinin basciliq etdiyi inqilab daha kutlevi xarakter alir Istinadlar 1 olu kecid