Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Universal hesablama (ing. Ubiquitous computing) — informatika sahəsində, xüsusən də ubikomp (ing. ubicomp) konseptində geniş istifadə olunan bir anlayışdır. Bu konseptə görə, hesablama prosesləri və kompüter qurğuları fiziki mühitdə müxtəlif obyektlərə inteqrasiya olunaraq istifadəçinin gündəlik həyatında demək olar ki, hər yerdə mövcud olur.
Universal hesablama, texnologiyanın istifadəçinin diqqət mərkəzində olmadan təbii bir şəkildə mövcud olmasına və arxa planda funksionallıq təmin etməsinə çalışır.
Universal hesablama və ubikomp konsepti
Ubikomp, 1990-cı illərdə Mark Vayzer tərəfindən irəli sürülmüşdür. Bu konseptə görə, kompüterlər istifadəyə o qədər təbii və adaptiv şəkildə inteqrasiya edilir ki, insanlar texnologiyanın fərqinə varmadan onun imkanlarından istifadə edə bilirlər. Məsələn, bir binada temperaturun, işığın və təhlükəsizliyin avtomatik olaraq tənzimlənməsi, istifadəçilərin fərqinə varmadan həyata keçirilir.
Əsas xüsusiyyətləri
- Fiziki mühitə inteqrasiya — kompüter və cihazlar, mebel, geyim və gündəlik obyektlər kimi fiziki mühitin müxtəlif elementlərinə daxil edilir. Beləliklə, hesablama prosesi “görünməz” olur.
- Ətraf mühitlə əlaqə və adaptasiya — cihazlar ətrafdakı digər cihazlarla əlaqə saxlayaraq bir-biri ilə məlumat mübadiləsi edir və istifadəçinin davranışlarına uyğunlaşır. Məsələn, ağıllı ev sistemləri istifadəçinin evdə olub-olmamasını təyin edərək uyğun davranır.
- İstifadəçi mərkəzli təcrübə — ubikomp texnologiyaları istifadəçinin təcrübəsini və rahatlığını ön planda tutaraq işləyir. İstifadəçi mürəkkəb parametrləri və ya funksiyaları tənzimləmək məcburiyyətində qalmadan texnologiyanın üstünlüklərindən faydalanır.
- Görünməzlik və şəffaflıq — istifadəçilərin texnologiyanı fərq etmədən istifadə etməsi üçün sistemlər sadə və gündəlik həyatla uyğun şəkildə dizayn olunur.
- Əməliyyatların avtomatlaşdırılması — universal hesablama konsepti daxilində qurğular arasında avtomatik olaraq məlumatların paylaşılması və birgə işləməsi sayəsində bir çox əməliyyat insan müdaxiləsi olmadan yerinə yetirilir.
Praktik tətbiqlər
Universal hesablama prinsipləri bu gün müxtəlif sahələrdə tətbiq olunur:
- Ağıllı ev sistemləri — işıqların, istilik və təhlükəsizlik sistemlərinin avtomatlaşdırılması.
- Geyilə bilən texnologiyalar — sağlamlıq göstəricilərini izləyən ağıllı saatlar və geyimlər.
- Sənaye 4.0 — avtomatik işləyən zavod avadanlıqları və bir-biri ilə əlaqəli istehsalat prosesləri.
- Ağıllı şəhərlər — trafik idarəetmə, enerji qənaəti və ətraf mühitin monitorinqi üçün sensörlərlə təchiz edilmiş şəhər infrastruktur layihələri.
Universal hesablama sayəsində texnologiyanın gündəlik həyatda daha geniş yayılması və istifadəçi ilə daha təbii bir şəkildə əlaqədə olması hədəflənir.
İstinadlar
- Nieuwdorp, E. "The pervasive discourse". Computers in Entertainment. 5 (2). 2007: 13. doi:10.1145/1279540.1279553.
- . Everyware: The Dawning Age of Ubiquitous Computing. New Riders. 2006. 11–12. ISBN .
- Hansmann, Uwe. Pervasive Computing: The Mobile World. Springer. 2003. ISBN .
- Poslad, Stefan. Ubiquitous Computing Smart Devices, Smart Environments and Smart Interaction (PDF). Wiley. 2009. ISBN . 2019-05-27 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-05-27.
- "World Haptics Conferences". Haptics Technical Committee. 16 November 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Kang, Byeong-Ho. "Ubiquitous Computing Environment Threats and Defensive Measures". International Journal of Multimedia and Ubiquitous Engineering (ingilis). 2 (1). January 2007: 47–60. İstifadə tarixi: 2019-03-22.
- . "Ubiquitous computing". 17 March 1996. 2 June 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Weiser, Mark. "Some Computer Science Issues in Ubiquitous Computing". CACM. March 23, 1993. May 28, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 28, 2019.
- . "The Computer for the 21st Century". 1991. 22 October 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Weiser, M.; Gold, R.; Brown, J.S. "Ubiquitous computing". 1999-05-11. 10 March 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
Ədəbiyyat
- Adam Greenfield's book Everyware: The Dawning Age of Ubiquitous Computing ISBN .
- Salim, Flora, Abowd, Gregory UbiComp-ISWC '20: Adjunct Proceedings of the 2020 ACM International Joint Conference on Pervasive and Ubiquitous Computing and Proceedings of the 2020 ACM International Symposium on Wearable Computers Association for Computing Machinery, New York, United States ISBN .
Xarici keçidlər
- International Conference on Pervasive Computing (Pervasive)
- Pervasive and Mobile Computing journal, PMC (Elsevier)
- Proceedings of the Semantic Ambient Media Workshop Series (iAMEA)
- University of Siegen, ubicomp home publications
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Universal hesablama ing Ubiquitous computing informatika sahesinde xususen de ubikomp ing ubicomp konseptinde genis istifade olunan bir anlayisdir Bu konsepte gore hesablama prosesleri ve komputer qurgulari fiziki muhitde muxtelif obyektlere inteqrasiya olunaraq istifadecinin gundelik heyatinda demek olar ki her yerde movcud olur Universal hesablama texnologiyanin istifadecinin diqqet merkezinde olmadan tebii bir sekilde movcud olmasina ve arxa planda funksionalliq temin etmesine calisir Universal hesablama ve ubikomp konseptiUbikomp 1990 ci illerde Mark Vayzer terefinden ireli surulmusdur Bu konsepte gore komputerler istifadeye o qeder tebii ve adaptiv sekilde inteqrasiya edilir ki insanlar texnologiyanin ferqine varmadan onun imkanlarindan istifade ede bilirler Meselen bir binada temperaturun isigin ve tehlukesizliyin avtomatik olaraq tenzimlenmesi istifadecilerin ferqine varmadan heyata kecirilir Esas xususiyyetleriFiziki muhite inteqrasiya komputer ve cihazlar mebel geyim ve gundelik obyektler kimi fiziki muhitin muxtelif elementlerine daxil edilir Belelikle hesablama prosesi gorunmez olur Etraf muhitle elaqe ve adaptasiya cihazlar etrafdaki diger cihazlarla elaqe saxlayaraq bir biri ile melumat mubadilesi edir ve istifadecinin davranislarina uygunlasir Meselen agilli ev sistemleri istifadecinin evde olub olmamasini teyin ederek uygun davranir Istifadeci merkezli tecrube ubikomp texnologiyalari istifadecinin tecrubesini ve rahatligini on planda tutaraq isleyir Istifadeci murekkeb parametrleri ve ya funksiyalari tenzimlemek mecburiyyetinde qalmadan texnologiyanin ustunluklerinden faydalanir Gorunmezlik ve seffafliq istifadecilerin texnologiyani ferq etmeden istifade etmesi ucun sistemler sade ve gundelik heyatla uygun sekilde dizayn olunur Emeliyyatlarin avtomatlasdirilmasi universal hesablama konsepti daxilinde qurgular arasinda avtomatik olaraq melumatlarin paylasilmasi ve birge islemesi sayesinde bir cox emeliyyat insan mudaxilesi olmadan yerine yetirilir Praktik tetbiqlerUniversal hesablama prinsipleri bu gun muxtelif sahelerde tetbiq olunur Agilli ev sistemleri isiqlarin istilik ve tehlukesizlik sistemlerinin avtomatlasdirilmasi Geyile bilen texnologiyalar saglamliq gostericilerini izleyen agilli saatlar ve geyimler Senaye 4 0 avtomatik isleyen zavod avadanliqlari ve bir biri ile elaqeli istehsalat prosesleri Agilli seherler trafik idareetme enerji qenaeti ve etraf muhitin monitorinqi ucun sensorlerle techiz edilmis seher infrastruktur layiheleri Universal hesablama sayesinde texnologiyanin gundelik heyatda daha genis yayilmasi ve istifadeci ile daha tebii bir sekilde elaqede olmasi hedeflenir IstinadlarNieuwdorp E The pervasive discourse Computers in Entertainment 5 2 2007 13 doi 10 1145 1279540 1279553 Everyware The Dawning Age of Ubiquitous Computing New Riders 2006 11 12 ISBN 978 0 321 38401 0 Hansmann Uwe Pervasive Computing The Mobile World Springer 2003 ISBN 978 3 540 00218 5 Poslad Stefan Ubiquitous Computing Smart Devices Smart Environments and Smart Interaction PDF Wiley 2009 ISBN 978 0 470 03560 3 2019 05 27 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2019 05 27 World Haptics Conferences Haptics Technical Committee 16 November 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Kang Byeong Ho Ubiquitous Computing Environment Threats and Defensive Measures International Journal of Multimedia and Ubiquitous Engineering ingilis 2 1 January 2007 47 60 Istifade tarixi 2019 03 22 Ubiquitous computing 17 March 1996 2 June 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Weiser Mark Some Computer Science Issues in Ubiquitous Computing CACM March 23 1993 May 28 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi May 28 2019 The Computer for the 21st Century 1991 22 October 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Weiser M Gold R Brown J S Ubiquitous computing 1999 05 11 10 March 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib EdebiyyatAdam Greenfield s book Everyware The Dawning Age of Ubiquitous Computing ISBN 0 321 38401 6 Salim Flora Abowd Gregory UbiComp ISWC 20 Adjunct Proceedings of the 2020 ACM International Joint Conference on Pervasive and Ubiquitous Computing and Proceedings of the 2020 ACM International Symposium on Wearable Computers Association for Computing Machinery New York United States ISBN 978 1 4503 8076 8 Xarici kecidlerVikianbarda Universal hesablama ile elaqeli mediafayllar var International Conference on Pervasive Computing Pervasive Pervasive and Mobile Computing journal PMC Elsevier Proceedings of the Semantic Ambient Media Workshop Series iAMEA University of Siegen ubicomp home publications