Təbiət sistemi (kitab)

Systema Naturae (Latınca) — İsveçli botanik, zooloq və həkim Karl Linneyin (1707–1778) ən vacib əsərlərindən biridir və bu əsərdə Linney taksonomiyası təklif edilir. Bu gün binominal nomenklatura olaraq bilinən bu sistem, həqiqətdə Linneydən 200 il əvvəl Qaspard və Yohann Bauhin qardaşları tərəfindən qismən inkişaf etdirilsə də, Linney bu sistemdən kitabında ardıcıl olaraq ilk istifadə edən insandır. Kitabın ilk nəşri 1735-ci ildə edilmişdir. 1758-ci ildə nəşr olunan ən vacib nəşri sayılan kitabın 10-cu nəşrinin tam adı Latın dilində belədir: “Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locistir”. Bu sözləri Azərbaycan dilinə aşağıdakı şəkildə tərcümə etmək mümkündür: “Siniflər, dəstələr, cinslər və növlərinə görə; xarakterləri, fərqlilikləri, sinonimləri və yerləşmə yerləri ilə birlikdə; təbiətin üç aləmi daxilində təbiətin sistematikası”

Təbiət sistemi
Müəllif	Karl Linney
Orijinalın dili	latın dili
Ölkə	İsveç
Orijinalın nəşr ili	1735
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karl Linneyin Systema Naturæ adlı əsərinin 1758-ci ildə çap edilmiş olan versiyasının üz qabığı

Bu kitabın 10-cu nəşri (1758) zooloji təsnifatın başlanğıc nöqtəsi hesab olunur. Linney 1766-1768-ci illər arasında özünün sonuncu daha da inkişaf etdirilmiş XII nəşrini etdirmişdir. Daha da çox inkişaf etdirilmiş və eyni tərzdə yazılmış “Systema Naturae” adlı əsər, Yohann Fridrix Qmelin tərəfindən 1788-1793-cü illər arasında nəşr edilmişdir. Bu son əsər zooloqlar tərəfindən XX əsrin əvvəllərindən etibarən eyni seriyanın sonuncu nəşri kimi qəbul edilmişdir. Bundan əlavə, bu əsər rəsmi olaraq Beynəlxalq Zooloji Nomenklatura Komissiyasının 26 oktyabr 1954-cü ildə qəbul edilmiş 296-cı qanunu ilə Systema Naturae seriyasının XIII nəşri olaraq qəbul edilmişdir.

İstinadlar

1. Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (latın). Stockholm: Laurentius Salvius. 1758. 10 oktyabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 oktyabr 2016.
2. Windelspecht (2002), p. 28.
3. Gordh, Gordon; Beardsley, John W. Taxonomy and biological control // Bellows, T. S.; Fisher, T. W. (redaktorlar ). Handbook of Biological Control: Principles and Applications of Biological Control. Academic Press. 1999. 45–55. ISBN .
4. "Sherborn, C. D. 1902". Index Animalium. 2006-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-17.
5. "Neave, S. A. 1939–1940, updated". Nomenclator Zoologicus. 2016-03-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-17.
6. Opinions and Declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature 8: 167–178, also p. 318 in ICZN 1987. Arxiv surəti 25 iyun 2010 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2010-06-25 at the Wayback Machine Official lists and indexes of names and works in zoology. – pp. 1–366. London. (The International Commission of Zoological Nomenclature).

Biblioqrafiya

Latın dilində

• Linné, Carl von. Murray, Johann Andreas (redaktor). Systema vegetabilium (13th edition of Systema Naturae) (2 vols.). Göttingen: Typis et impensis Jo. Christ. Dieterich. 1774. İstifadə tarixi: 24 February 2015.
  • Linné, Carl von. Systema vegetabilium (13th edition of Systema Naturae) [A System of Vegetables 2 vols.]. Lichfield: Lichfield Botanical Society. 1785 [1774]. İstifadə tarixi: 24 February 2015.

İngilis dilinə tərcümə edilmiş

• A General System of Nature Arxiv surəti 17 yanvar 2025 tarixindən (Wayback Machine) saytında translated by William Turton. Lackington, Allen, and Company, January 1806 (free, registration required)

Xarici keçidlər

• Linné online