Tükvari qamçılıca (lat. Anogramma leptophylla) — bitkilər aləminin əsl qıjılar dəstəsinin pteriskimilər fəsiləsinin qamçılıca cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir –EN B1 ab(i, ii, iii, iv)+2ab(i, ii, iii, iv). Azərbaycanın nadir növüdür.
Tükvari qamçılıca | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Tükvari qamçılıca | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
Qısa morfoloji təsviri
Birillik bitkidir, 5-20 sm hündürlükdədir. Steril yarpaqları qısa, saplaqlı, böyrəkvari; seqmentləri yelpiy şəkillidir; fertil yarpaqları oval-lansetvari, saplağı qırmızı-qonur, uzun; ikinci sıra seqmentləri pazvari tərc-oval şəkillidir; bəzən bir bitkidə bütövlükdə yarpaqların fertil olması müşahidə olunur; sporların üçşüalıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Sporlarla çoxalır, sporların yetişmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir. Aşağı və orta dağlıq qurşağın kölgəli meşə formasiyalarında və qaya çatlarında bitir. Petrofitdir. Dekorativ bitkidir.
Yayılması
Abşeron (Puta stansiyasından 6 km şimal-qərbə doğru, Korgöz dağının qərb yamacında (qaya çatlarında); Lənkəran ovalığı (Nisyaku dağı, Alekseyevka kəndi, əkin sahəsinin kənarları; Astara rayonu, Pensər kəndinin ətrafı).
Sayı və tendensiyası
Tək-tək rast gəlinir, sayı çox azdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Bitmə şəraitinin, xüsusən meşə sahələrinin qırılması və digər antropogen amillər.
Mühafizə tədbirləri
Məlum biotoplar mühafizə edilməli, təbiətdə axtarışı davam etdirilməlidir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Asplenium leptophyllum (L.) Sw.
- Osmunda leptophylla (L.) Savigny
- Grammitis leptophylla (L.) Sw.
- Polypodium leptophyllum L.
- Acrostichum leptophyllum (L.) Lam. & DC.
- Dicranodium leptophyllum (L.) Newman
- Gymnogramma leptophylla (L.) Desv.
- Hemionitis leptophylla (L.) Lag.
- Pityrogramma leptophylla (L.) Domin
Heterotipik sinonimləri
- Asplenium geminaria Bory
- Didymochlaena lunulata var. microphylla J.Bommer
- Grammitis adiantoides Griff.
- Anogramma caespitosa Pic.Serm.
- Anogramma guatemalensis (Domin) C.Chr.
- Gymnogramma chaerophylla var. cryptogrammoides Christ
- Gymnogramma leptophylla var. cryptogrammoides J.Bommer
- Gymnogramma novae-zealandiae Colenso
- Pityrogramma guatemalensis Domin
- Tarachia geminaria C.Presl
İstinadlar
- Australian Plant Name Index (ing.).
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tukvari qamcilica lat Anogramma leptophylla bitkiler aleminin esl qijilar destesinin pteriskimiler fesilesinin qamcilica cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmek tehlukesinde olanlar kateqoriyasina aiddir EN B1 ab i ii iii iv 2ab i ii iii iv Azerbaycanin nadir novudur Tukvari qamcilicaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Sobe PolypodiophytaSinif QijilarYarimsinif Esl qijilarDeste Esl qijilarYarimdeste Fesile PteriskimilerYarimfesile Cins QamcilicaNov Tukvari qamcilicaBeynelxalq elmi adiAnogramma leptophylla Link 1841Sekil axtarisiNCBI 220730EOL 6107587Qisa morfoloji tesviriBirillik bitkidir 5 20 sm hundurlukdedir Steril yarpaqlari qisa saplaqli boyrekvari seqmentleri yelpiy sekillidir fertil yarpaqlari oval lansetvari saplagi qirmizi qonur uzun ikinci sira seqmentleri pazvari terc oval sekillidir bezen bir bitkide butovlukde yarpaqlarin fertil olmasi musahide olunur sporlarin ucsualidir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriSporlarla coxalir sporlarin yetisme dovru may iyun aylarina tesaduf edir Asagi ve orta dagliq qursagin kolgeli mese formasiyalarinda ve qaya catlarinda bitir Petrofitdir Dekorativ bitkidir YayilmasiAbseron Puta stansiyasindan 6 km simal qerbe dogru Korgoz daginin qerb yamacinda qaya catlarinda Lenkeran ovaligi Nisyaku dagi Alekseyevka kendi ekin sahesinin kenarlari Astara rayonu Penser kendinin etrafi Sayi ve tendensiyasiTek tek rast gelinir sayi cox azdir Mehdudlasdirici amillerBitme seraitinin xususen mese sahelerinin qirilmasi ve diger antropogen amiller Muhafize tedbirleriMelum biotoplar muhafize edilmeli tebietde axtarisi davam etdirilmelidir SinonimleriHomotipik sinonimleri Asplenium leptophyllum L Sw Osmunda leptophylla L Savigny Grammitis leptophylla L Sw Polypodium leptophyllum L Acrostichum leptophyllum L Lam amp DC Dicranodium leptophyllum L Newman Gymnogramma leptophylla L Desv Hemionitis leptophylla L Lag Pityrogramma leptophylla L Domin Heterotipik sinonimleri Asplenium geminaria Bory Didymochlaena lunulata var microphylla J Bommer Grammitis adiantoides Griff Anogramma caespitosa Pic Serm Anogramma guatemalensis Domin C Chr Gymnogramma chaerophylla var cryptogrammoides Christ Gymnogramma leptophylla var cryptogrammoides J Bommer Gymnogramma novae zealandiae Colenso Pityrogramma guatemalensis Domin Tarachia geminaria C PreslIstinadlarAustralian Plant Name Index ing Hemcinin bax