Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turxan Zeynal oğlu Gəncəyi (20 mart 1925-2005) — ədəbiyyatşünas.
| Turxan Gəncəyi | |
|---|---|
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | ədəbiyyat nəzəriyyəçisi |
Həyatı
Turxan Zeynal oğlu Gəncəyi 1925-ci il mart ayının 20-də Təbrizdə dünyaya gəlmişdir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra on doqquz yaşında təhsilini davam etdirmək üçün İstanbula gedərək oradakı Universitetin türk və fars dilləri bölümünü bitirmişdir. Alim pedaqoji fəaliyyətə görkəmli şərqşünas Bombaçinin dəvətilə İtaliyanın Neapol Universitetinin Şərqşünaslıq İnstitutunda başlayıb. T.Gəncəyi bir sıra ölkələrdə – İtaliyada (1949- 1953, 1956-1959), Almaniyada (1953-1956), İngiltərədə (1956- 1969) elmi və pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. 1969- 1970-ci illərdə bir neçə aylığa İrana qayıtmış, sonradan yenə İngiltərəyə getmiş, ömrünün sonuna qədər bu ölkənin universitetlərində fəaliyyət göstərmişdir. Alim 16 aprel 2005-ci ildə Londonda vəfat etmişdir.
Turxan Gəncəyi gənc yaşlarından geniş erudisiyası və istedadı ilə çalışdığı bütün elmi müəssisələrdə diqqət mərkəzində olmuşdur. O, bir çox Avropa dillərini gözəl bilir və əsərlərinin əksəriyyətini də bu dillərdə yazırdı. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, Lütfi Zadə dəqiq elmlər sahəsində Azərbaycanı bütün dünyada necə şöhrətləndirmişsə, T.Gəncəyi də filologiya, türkologiya sahəsində yetişmiş genişmiqyaslı bir alim kimi Vətənimizin başını uca etmişdir.
Ötən əsrin 87-ci ilində “Sovetskaya türkologiya” jurnalında Turxan Gəncəyi əsərlərinin icmalını verən rus alimi A.M.Şerbakın dediyi kimi, alimin elmi maraqları əski özbək (cığatay), əski türk (osmanlı), əski Azərbaycan və fars-tacik ədəbiyyatını əhatə edirdi.
Gəncəyinin ilk işlərindən biri Əlişir Nəvainin “Mühakimətül-lüğəteyn” əsərinin farscaya tərcüməsidir. Bunun ardınca o, Azərbaycan şairi, farsca divan və məsnəvi müəllifi Təsir Təbrizinin (1655-1717) türkcə şeirləri haqqında məqalə yazmışdır.
Şah İsmayıl Xətai divanının elmi-tənqidi mətnini Turxan bəy 1959-cu ildə tərtib edib. T.Gəncəyinin ən iri həcmli işlərindən biri XIV əsrdə yaşamış şair Xarəzminin “Məhəbbətnamə” əsərinin nəşridir.
Elxanilər dövrünün (XIII-XIV əsrlər) fars poeziyasında türk və monqol sözlərindən bəhs edən bir məqaləsində T.Gəncəyi göstərir ki, artıq Samanilər dövründə fars şairlərinin dilində (məsələn, Rudəkidə) türk dillərindən götürülmüş sözlərə rast gəlmək olur.
T.Gəncəyi məqalələrindən birini 1533-cü ildə Təbrizdə dünyaya gəlmiş görkəmli Azərbaycan şairi, alimi və rəssamı Sadiq bəy Sadiqinin şeirlərinə həsr edib.
T.Gəncəyi 2005-ci ildə vəfat etmişdir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turxan Zeynal oglu Genceyi 20 mart 1925 2005 edebiyyatsunas Turxan GenceyiDogum tarixi 20 mart 1925Dogum yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranVefat tarixi 2005Fealiyyeti edebiyyat nezeriyyecisiHeyatiTurxan Zeynal oglu Genceyi 1925 ci il mart ayinin 20 de Tebrizde dunyaya gelmisdir Orta mektebi bitirdikden sonra on doqquz yasinda tehsilini davam etdirmek ucun Istanbula gederek oradaki Universitetin turk ve fars dilleri bolumunu bitirmisdir Alim pedaqoji fealiyyete gorkemli serqsunas Bombacinin devetile Italiyanin Neapol Universitetinin Serqsunasliq Institutunda baslayib T Genceyi bir sira olkelerde Italiyada 1949 1953 1956 1959 Almaniyada 1953 1956 Ingilterede 1956 1969 elmi ve pedaqoji fealiyyetle mesgul olub 1969 1970 ci illerde bir nece ayliga Irana qayitmis sonradan yene Ingiltereye getmis omrunun sonuna qeder bu olkenin universitetlerinde fealiyyet gostermisdir Alim 16 aprel 2005 ci ilde Londonda vefat etmisdir Turxan Genceyi genc yaslarindan genis erudisiyasi ve istedadi ile calisdigi butun elmi muessiselerde diqqet merkezinde olmusdur O bir cox Avropa dillerini gozel bilir ve eserlerinin ekseriyyetini de bu dillerde yazirdi Mubaligesiz deye bilerik ki Lutfi Zade deqiq elmler sahesinde Azerbaycani butun dunyada nece sohretlendirmisse T Genceyi de filologiya turkologiya sahesinde yetismis genismiqyasli bir alim kimi Vetenimizin basini uca etmisdir Oten esrin 87 ci ilinde Sovetskaya turkologiya jurnalinda Turxan Genceyi eserlerinin icmalini veren rus alimi A M Serbakin dediyi kimi alimin elmi maraqlari eski ozbek cigatay eski turk osmanli eski Azerbaycan ve fars tacik edebiyyatini ehate edirdi Genceyinin ilk islerinden biri Elisir Nevainin Muhakimetul lugeteyn eserinin farscaya tercumesidir Bunun ardinca o Azerbaycan sairi farsca divan ve mesnevi muellifi Tesir Tebrizinin 1655 1717 turkce seirleri haqqinda meqale yazmisdir Sah Ismayil Xetai divaninin elmi tenqidi metnini Turxan bey 1959 cu ilde tertib edib T Genceyinin en iri hecmli islerinden biri XIV esrde yasamis sair Xarezminin Mehebbetname eserinin nesridir Elxaniler dovrunun XIII XIV esrler fars poeziyasinda turk ve monqol sozlerinden behs eden bir meqalesinde T Genceyi gosterir ki artiq Samaniler dovrunde fars sairlerinin dilinde meselen Rudekide turk dillerinden goturulmus sozlere rast gelmek olur T Genceyi meqalelerinden birini 1533 cu ilde Tebrizde dunyaya gelmis gorkemli Azerbaycan sairi alimi ve ressami Sadiq bey Sadiqinin seirlerine hesr edib T Genceyi 2005 ci ilde vefat etmisdir Istinadlar