Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turaxan məqbərəsi (başq. Турахан кәшәнәһе) — məqbərə Başqırdıstanın Çışmi rayonu ərazisində yerləşir. Abidə XIV—XV əsrlərə aiddir. Məqbərə rayon mərkəzindən 12 km cənub-qərbdə, Çişmidən Aşağı Termı kəndinə gedən yolun üzərində yerləşir.
| Turaxan məqbərəsi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Başqırdıstan |
| Şəhər | |
| Yerləşir | Çişmi rayonu |
| Tikilmə tarixi | XIV—XV əsrlər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ehtimal edilir ki, nə zamansa yaxınlığında daş məscid olmuşdur. Bu məqbərə ilə birlikdə vahid memarelıq ansambılıdır. Bəzilərinə görə məqbərə «məhkəmə evi» rolunu oynadığını iddia edirlər. Burada nə zamanlarsa məhkəmələr getmişdir.
Təsviri
Turaxan məqbərə kobut işlənmiş daşlarla inşa edilmişdir. Təməlini düzbucaqlı formalı, 6,6х6 metr olan divarlar təşkil edir. Divarlarını mhündürlüyü 1,8 metr təkil edir. Səkkiz güşəli tilikinin sonucu gümbəzlə bitir. Girişində düzbucaqlı bir tikili vardır. Bu giriş rolunu oynayır. Divarın qalınlığı 1 metr, gümbəzin hündürlüyü isə 8 metr təkil edir. V. S. Yumatovun təsvirinə görə (1845) çatıda bir çıxıntılı daban ilə bir palıd qapı və daş kəsintilərin gücləndirilməsi üçün bir pin var idi.
Bina kilidli bir qapısı olan müasir bir məhəccərlərlə bağlıdır. Məbədin girişində də məhəcərli qapı yerləşir
Turaxan haqqında
Turaxan haqqında heç bir məlumat yoxdur. Onun yaşadığı illər, fəaliyyəti bilinmir. Onun haqqında deyilənlər tarixi faktlara söykənmir. Bəziləri bunu çınqızıd olmasını və İrtışla müasir Tobolska qədər köç etməsini bildirirlər. Qohumlarından ayrıldiqdan sonra Qərbi sibiri tərk edərək başqırd torpağına gəlmişdir. Oda məlumdur ki, uzaq keçmişdə başqırdlar indiki Tobolsk rayonu ərazisində yaşayar və köçəri həyat sürərdilər.
Digər fərziyəyə görə Turaxan qüdrətli Basman xanın qardaşı olmuşdur. Basmanın hakimiyyəti Cənubi Uralın hər iki tərəfini əhatə edirdi. Turaxan öz qardaşı müharibədə həlak olmuşdur. Belə vəziyyət o dövrlər üçün nadir hal deyildi. Pyotr İvanoviç Rıçkov yazırdı ki, ruslar bura gələrək Ufa şəhərini salarkən artıq burada şəhər adlanmağa layiq ölçüdə idi. Turaxan burada qışda yaşayırdı. Turaxan yayı isə Termı kəndində keçirirdi. Hazırdada burada onun məqbərəsi yerləşir.
Hazırda onun Başqırdıstanın idarə edənlərdən biri olması qeyd edilir. O, Başqırdıstanı XVI əsrin əvvələrində idarə etmişdir. O başqırd xalqının ən güçlü xanı olması, onun oğlünü Qasım xan olması, Burak xanla (Sarayçikli) döyüşünün olması qeyd olunur. Bu döyüş torpaq və su səbəbimndən olur. Deyilənə görə Turaxan və onun qardaşı Basman xan rəqlibləri noqay Altakar tərəfindən öldürülmüşdür.
Həmçinin bax
- Hüseynbəy məqbərəsi (başq. Хөсәйенбәк кәшәнәһе) — Hacı Hüseynbəyin dəfn olunduğu yer. O, müasir Başqırdıstan ərazisinin ilk imamı olmuşdur (ilk ali dimi rəhbəri). Onun qəbri Çişmin rayonu, Çişmi qəsəbəsində yerləşən Akzirat qəbrstanlığında yerləşir. Müsəlmanların müqəddəs yerlərindən sayılır.
Mənbə
- http://ekabu.ru
- http://yuzhnyj-ural.ru
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turaxan meqberesi basq Turahan kәshәnәһe meqbere Basqirdistanin Cismi rayonu erazisinde yerlesir Abide XIV XV esrlere aiddir Meqbere rayon merkezinden 12 km cenub qerbde Cismiden Asagi Termi kendine geden yolun uzerinde yerlesir Turaxan meqberesi54 36 17 sm e 55 13 06 s u Olke BasqirdistanSeherYerlesir Cismi rayonuTikilme tarixi XIV XV esrler Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ehtimal edilir ki ne zamansa yaxinliginda das mescid olmusdur Bu meqbere ile birlikde vahid memareliq ansambilidir Bezilerine gore meqbere mehkeme evi rolunu oynadigini iddia edirler Burada ne zamanlarsa mehkemeler getmisdir TesviriTuraxan meqbere kobut islenmis daslarla insa edilmisdir Temelini duzbucaqli formali 6 6h6 metr olan divarlar teskil edir Divarlarini mhundurluyu 1 8 metr tekil edir Sekkiz guseli tilikinin sonucu gumbezle bitir Girisinde duzbucaqli bir tikili vardir Bu giris rolunu oynayir Divarin qalinligi 1 metr gumbezin hundurluyu ise 8 metr tekil edir V S Yumatovun tesvirine gore 1845 catida bir cixintili daban ile bir palid qapi ve das kesintilerin guclendirilmesi ucun bir pin var idi Cixisi Bina kilidli bir qapisi olan muasir bir meheccerlerle baglidir Mebedin girisinde de mehecerli qapi yerlesirTuraxan haqqindaTuraxan haqqinda hec bir melumat yoxdur Onun yasadigi iller fealiyyeti bilinmir Onun haqqinda deyilenler tarixi faktlara soykenmir Bezileri bunu cinqizid olmasini ve Irtisla muasir Tobolska qeder koc etmesini bildirirler Qohumlarindan ayrildiqdan sonra Qerbi sibiri terk ederek basqird torpagina gelmisdir Oda melumdur ki uzaq kecmisde basqirdlar indiki Tobolsk rayonu erazisinde yasayar ve koceri heyat surerdiler Diger ferziyeye gore Turaxan qudretli Basman xanin qardasi olmusdur Basmanin hakimiyyeti Cenubi Uralin her iki terefini ehate edirdi Turaxan oz qardasi muharibede helak olmusdur Bele veziyyet o dovrler ucun nadir hal deyildi Pyotr Ivanovic Rickov yazirdi ki ruslar bura gelerek Ufa seherini salarken artiq burada seher adlanmaga layiq olcude idi Turaxan burada qisda yasayirdi Turaxan yayi ise Termi kendinde kecirirdi Hazirdada burada onun meqberesi yerlesir Hazirda onun Basqirdistanin idare edenlerden biri olmasi qeyd edilir O Basqirdistani XVI esrin evvelerinde idare etmisdir O basqird xalqinin en guclu xani olmasi onun oglunu Qasim xan olmasi Burak xanla Saraycikli doyusunun olmasi qeyd olunur Bu doyus torpaq ve su sebebimnden olur Deyilene gore Turaxan ve onun qardasi Basman xan reqlibleri noqay Altakar terefinden oldurulmusdur Hemcinin baxHuseynbey meqberesi basq Hosәjenbәk kәshәnәһe Haci Huseynbeyin defn olundugu yer O muasir Basqirdistan erazisinin ilk imami olmusdur ilk ali dimi rehberi Onun qebri Cismin rayonu Cismi qesebesinde yerlesen Akzirat qebrstanliginda yerlesir Muselmanlarin muqeddes yerlerinden sayilir Menbehttp ekabu ru http yuzhnyj ural ru