Trubadur, Trovator ya Carçı (it. Il trovatore) — İtalyan bəstəkar Cüzeppe Verdinin bəstələdiyi, Salvador Kammaranonun librettosunun yazdığı 4 pərdəli opera əsəri. İlk dəfə 19 yanvar, 1853 cü ildə Romadakı "Apollo" teatrında səhnəyə qoyulmuşdur.
Trubadur | |
---|---|
it. Il trovatore | |
Bəstəkar | Cüzeppe Verdi |
Librettoçu | Salvador Kammarano |
Dili | italyanca |
Süjet | Qarsiya Qutyerres, “Trubadur” |
Janr | faciə |
Pərdə | 4 |
Səhnə | 8 |
Yaradılma tarixi | 1850—1852 |
İlk səhnələşdirmə | 19 yanvar 1853 |
Aid olduğu silsilə | xalq üçlüyü[d] |
Müddəti | 2,5 saat |
Hadisələrin baş verdiyi yer | Biskaya vilayəti, Araqon krallığı |
Personajlar | Personajlar:
|
Premyera | 19 yanvar, 1853 Roma, “Apollo” teatrı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Yazılma tarixi
Verdi Luiza Müller operasından dərhal sonra 1850 ci ildə müvafiq süjet üstündə bu operanı yazmağı qərara alır. 2 yanvar 1850 tarixli Kammaranoya ünvanladığı bir məktubda Verdi ispan dramaturqu Qarsiya Qutyerresin "Trubadur" dramı əsasında libretto yazmasını xahiş edir. Kammarano süjetin üsyankar ruhuna görə senzuradan keçə bilməyəcəyindən ehtiyatlanaraq, ona dərhal cavab vermir. Bu arada Verdi Riqoletto operasını tamamlamış olur. Verdi bir daha Kammaranodan libretto tələb edir. Nəhayət 1851 ci ild Kammarano Verdiyə bir libretto variantı göndərir, lakin bu Verdini qane etmir. Yeni librettonu Kammarano 1852 ci ildə vəfat etdiyinə görə bitirə bilmir. Librettonu bitirməyi şair Leone Bardare öz üzərinə götürür. Dostu Kammaranonun ölümündən sarsılmasına baxmayaraq 1852 ci ildə opera üzərində işi bitirmiş olur. Süjetə görə hadisə İspaniyanın cənubunda, Əlxəfəriyə şəhərində baş verir.
Personajlar
Personajlar | Səs |
---|---|
Qraf di Luna | bariton |
Leonora, hersoginya | soprano |
Azuçena, qaraçı | mezzo-soprano |
Manriko, trubadur, qrafın qardaşı | tenor |
Ferrando, qraf mühafizəçilərinin başçısı | |
İnes, leanoranın rəfiqəsi | soprano |
Ruis, Manrikonun dostu | tenor |
Qoca qaraçı | |
Elçi | tenor |
Leanoranın rəfiqələri, rahibələr, qrafın yaxınları, döyüşçülər, qaraçılar. |
Məzmunu
Bu operada Verdi hər pərdəyə xüsusi ad vermişdir.
I Pərdə — "Duel"
Birinci səhnə
Gənc qraf di Lunaya məxsus qəsrin gözətçi postu. Ferrando, gözətçi rəisi yatmış döyüşçüləri oyadır. Bir daha yuxuya getməməkləri üçün xəbərdarlıq edir. Döyüşçülər rəisdən qrafın sirrli qardaşı haqqında danışmağı xahiş edirlər. Rəis gözətçilərin yuxusunu qovmaq üçün razı olur: "Qoca qraf di Lunanın iki oğlu var idi. Bir gecə qəsrdə hamı yatarkən, kiçik qardaşın dairəsinə bir qaraçı soxularaq onu tilsimləyir. Qaraçı qovularkən, israrla körpənin xoşbəxt olacağını deyir. Tezliklə uşaq azara düşür. Cadugər qaraçını tutub tonqala atırlar. Onun qızı gənc qaraçı Azuçena anasının qisasını alacağına söz verir. Edam günü qəsrə soxularaq qrafın uşağını oğurlayıb anasının külə döndüyü tonqala atır. Qoca qraf bir gün ölüm ayağında böyük oğluna kiçik qardaşını axtarıb tapmasını xahiş edir. O gündən bu günə nə qədər axtarılsa da tapılmır". Ferrando əlavə edərək: "cadugər qaraçının ruhu hələdə rahatlıq tapmayaraq bir cilddən diğər cildə girir ". Gecə yarısı zəng çalınır, qorxuya düşən Ferrando və gözətçilər gedirlər.
İkinci səhnə
Leanoranən bağçası. Gecə. Leanora səbirsizliklə öz sevgilisini trubadur Manrikonu gözləyir. O, rəfiqəsi İnesə öz eşaindən söz açır. İnes ona bu sevdadan vaz keçməzsə, Manriko onu məhv edəcəyini deyir. Qızlar qəsrə dönürlər. Bu arada fasiləsiz həyəcan şeypuru çalınır. Bunu eşidən Leanoraya aşiq di Luna bağçaya çıxır. Qaranlıqda Leanora qraf di Lunanı trubadurla səhv salır. Bu an qraf ağacların arasından görünən trubaduru, Araqoniyadan qovulmuş qatı düşmənini — Manrikonu tanıyır və onu duelə çağırır. Bunu tamaşa edən Leanora huşsuz yıxılıb qalır.
II Pərdə — "Qaraçı"
Birinci səhnə
Biskaya dağının ətəyi. Qaraçı düşərgəsi. Dan yeri sökülməmiş hamı ayaqdadır. İşləyirlər, zarafat edib əylənirlər, nəğmələr oxuyurlar. Qaraçı Azuçenanın ocağının başı. Azuçena təzəcə qrafla dueldən sonra ağır yaralanmış ögey oğlunu sağaltmışdır. Azuçena tonqala atılaraq yandırılmış anasının acı taleyi haqqındakı qəmgin mahnını oxuyur. Qisasa susamış Azuçena həmin gün tonqala səhvən qrafın deyil öz oğlunu atmışdır. Qrafın oğlu olan Manrikonu, öz övladı kimi əzizləyərək böyütmüşdür. Söz verdiyi qisas ala bilmədiyi üçün indi anasının qisasını almaq onun oğulluğu Manrikonun payına düşür. Manrikonun dostu Ruis ona xəbər verir ki, Leonara trubadurun öldüyünü zənn edərək monastra getməyə qərar vermişdir. Manriko Azuçena ilə vidalaşıb, Leanoranın yanına tələsir.
İkinci səhnə
Gecə. Qraf di Luna və Ferrandonun başçılığı altında əsgərlər monastra yetişir. Onlar Leanoranı rahibəlik üçün saçqırxma ayinini (lat. tonsura) icra etməmişdən qabaq qaçırtmaq istəyirlər. Leanora ibadətgahdan çıxarkən qraf onun üzərinəə atılır, lakin onun qabağını Manriko öz dostları ilə kəsmiş olur. Qrafın döyüşçüləri pərən-pərən düşdükdən sonra qaçmağa üz tuturlar. Gözlərinə inana bilməyən Leanora ölmüş bildiyi Manrikonun qucağına atır.
III Pərdə — "Qaraçı oğlu"
Birinci səhnə
Qraf di Lunanın hərb düşərgəsi. Döyüşçülər Manrikonun Leanoranı gizlətdiyi qalanı mühasirəyə alırlar. Döyüşçülər düşərgə ətrafında bir qoca qarını tutub saxlayırlar. Ferrando onu, qrafın kiçık qardaşını tonqala atan qaraçını tanıyır. Çarəsizlikdən Azuçena Manrikonu səsləyir. Qraf qaraçını zindana sonra da tonqala atılaraq edam edilməsini əmr edir.
Birinci səhnə
Qəsrin qülləsi. Manriko və Leonara altara girməyə hazırlaşarkən Ruis xəbər gətirir ki, qraf onun anası Azuçenanı edam etməyə hazırlaşır. Manriko Ruis və onun silahdaşları Azuçenanı xilas etməyə tələsirlər. Leanora naümüddür.
(italyanca) Manrico (tenor): | (azərbaycanca) Manriko (tenor):
|
IV Pərdə — "Edam"
Birinci səhnə
Kastellore qəsrinin həbsxanası. Zülmət gecə. Ruis və Leanora gəlirlər. Ruis Manrikonun saxlanıldığı qülləni göstərir. Leanora sevgilisi Manrikonu azad ediləcəyi təqdirdə qrafa ərə getməyə razılaşır. Qraf şərti qəbul edir. Lakin Leanora gizlin olaraq özünə zəhər içərək qəsd edir.
İkinci səhnə
Qüllədəki həbsxana. Manriko analığı Azuçenanı sakitləşdirir. Onlar son günlərin açı xatirələrini, dağlardakı azad həyatlarını yadlarına salırlar. Qapı açılır Leanora əlində Manrikonun əhv fərmanı ilə içəri daxil olur. O, Leanoranı özü ilə aparmaq istəyərkən, Leanora ona qəsrə dönməyə məcbur olduğunu deyir. Manriko anlayır ki, əhvi onun namusu hesabına başa gəlmişdir və Leanoranı nələtləyir. Təhqirə dözməyən Leanora ona pak olduğunu sübut etməyə çalışsa da Manriko onu rədd edir. Leanoranın içdiyi zəhər artıq təsir etməyə başlamışdır və qız onun qoları üstünə düşüb ölür. Bu zaman gələn qraf indicə onun arvadı olmuş Leanoranı düşməninin qucağında ölmüş görür. Hiddətə gələn qraf Manrikonu edam kürsüsünə çıxartdırır. Özü isə qaraçı Azuçenanı qüllə zindanının pəncərəsinə tərəf Manrikonun edamına tamaşa etməsi üçün sürükləyir. Azuçena etiraf edərək: "O, sənin qardaşın idi! Ey Ana, artıq qisasın alınmışdır!" və ölür.
(italyanca) MANRICO: | (azərbaycanca) MANRIKO:
|
Xarici keçidlər
- Trubadur operasının notları
- http://classiclive.org/index.php?option=com_content&view=article&id=108:2011-05-05-15-17-48&catid=56:2011-05-02-07-37-15&Itemid=79 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Trubadur operasının məzmunu (alm.)
- Trubadur operasının librettosu (ital.)
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Trubadur Trovator ya Carci it Il trovatore Italyan bestekar Cuzeppe Verdinin bestelediyi Salvador Kammaranonun librettosunun yazdigi 4 perdeli opera eseri Ilk defe 19 yanvar 1853 cu ilde Romadaki Apollo teatrinda sehneye qoyulmusdur Trubadurit Il trovatoreAfisasiBestekar Cuzeppe VerdiLibrettocu Salvador KammaranoDili italyancaSujet Qarsiya Qutyerres Trubadur Janr faciePerde 4Sehne 8Yaradilma tarixi 1850 1852Ilk sehnelesdirme 19 yanvar 1853Aid oldugu silsile xalq ucluyu d Muddeti 2 5 saatHadiselerin bas verdiyi yer Biskaya vilayeti Araqon kralligiPersonajlar Personajlar Qraf di Luna bariton Leanora hersoginya soprano Azucena qaraci mezzo soprano Manriko trubadur qrafin qardasi tenor Ferrando qraf muhafizecilerinin bascisi Ines leanoranin refiqesi soprano Ruis Manrikonun dostu tenor Qoca qaraci Elci tenor Leanoranin refiqeleri rahibeler qrafin yaxinlari doyusculer qaracilar Premyera 19 yanvar 1853 Roma Apollo teatri Vikianbarda elaqeli mediafayllarTurbadur qesriYazilma tarixiVerdi Luiza Muller operasindan derhal sonra 1850 ci ilde muvafiq sujet ustunde bu operani yazmagi qerara alir 2 yanvar 1850 tarixli Kammaranoya unvanladigi bir mektubda Verdi ispan dramaturqu Qarsiya Qutyerresin Trubadur drami esasinda libretto yazmasini xahis edir Kammarano sujetin usyankar ruhuna gore senzuradan kece bilmeyeceyinden ehtiyatlanaraq ona derhal cavab vermir Bu arada Verdi Riqoletto operasini tamamlamis olur Verdi bir daha Kammaranodan libretto teleb edir Nehayet 1851 ci ild Kammarano Verdiye bir libretto varianti gonderir lakin bu Verdini qane etmir Yeni librettonu Kammarano 1852 ci ilde vefat etdiyine gore bitire bilmir Librettonu bitirmeyi sair Leone Bardare oz uzerine goturur Dostu Kammaranonun olumunden sarsilmasina baxmayaraq 1852 ci ilde opera uzerinde isi bitirmis olur Sujete gore hadise Ispaniyanin cenubunda Elxeferiye seherinde bas verir PersonajlarPersonajlar SesQraf di Luna baritonLeonora hersoginya sopranoAzucena qaraci mezzo sopranoManriko trubadur qrafin qardasi tenorFerrando qraf muhafizecilerinin bascisiInes leanoranin refiqesi sopranoRuis Manrikonun dostu tenorQoca qaraciElci tenorLeanoranin refiqeleri rahibeler qrafin yaxinlari doyusculer qaracilar MezmunuBu operada Verdi her perdeye xususi ad vermisdir I Perde Duel Birinci sehne Genc qraf di Lunaya mexsus qesrin gozetci postu Ferrando gozetci reisi yatmis doyusculeri oyadir Bir daha yuxuya getmemekleri ucun xeberdarliq edir Doyusculer reisden qrafin sirrli qardasi haqqinda danismagi xahis edirler Reis gozetcilerin yuxusunu qovmaq ucun razi olur Qoca qraf di Lunanin iki oglu var idi Bir gece qesrde hami yatarken kicik qardasin dairesine bir qaraci soxularaq onu tilsimleyir Qaraci qovularken israrla korpenin xosbext olacagini deyir Tezlikle usaq azara dusur Caduger qaracini tutub tonqala atirlar Onun qizi genc qaraci Azucena anasinin qisasini alacagina soz verir Edam gunu qesre soxularaq qrafin usagini ogurlayib anasinin kule donduyu tonqala atir Qoca qraf bir gun olum ayaginda boyuk ogluna kicik qardasini axtarib tapmasini xahis edir O gunden bu gune ne qeder axtarilsa da tapilmir Ferrando elave ederek caduger qaracinin ruhu helede rahatliq tapmayaraq bir cildden diger cilde girir Gece yarisi zeng calinir qorxuya dusen Ferrando ve gozetciler gedirler Ikinci sehne Leanoranen bagcasi Gece Leanora sebirsizlikle oz sevgilisini trubadur Manrikonu gozleyir O refiqesi Inese oz esainden soz acir Ines ona bu sevdadan vaz kecmezse Manriko onu mehv edeceyini deyir Qizlar qesre donurler Bu arada fasilesiz heyecan seypuru calinir Bunu esiden Leanoraya asiq di Luna bagcaya cixir Qaranliqda Leanora qraf di Lunani trubadurla sehv salir Bu an qraf agaclarin arasindan gorunen trubaduru Araqoniyadan qovulmus qati dusmenini Manrikonu taniyir ve onu duele cagirir Bunu tamasa eden Leanora hussuz yixilib qalir II Perde Qaraci Birinci sehne Biskaya daginin eteyi Qaraci dusergesi Dan yeri sokulmemis hami ayaqdadir Isleyirler zarafat edib eylenirler negmeler oxuyurlar Qaraci Azucenanin ocaginin basi Azucena tezece qrafla duelden sonra agir yaralanmis ogey oglunu sagaltmisdir Azucena tonqala atilaraq yandirilmis anasinin aci taleyi haqqindaki qemgin mahnini oxuyur Qisasa susamis Azucena hemin gun tonqala sehven qrafin deyil oz oglunu atmisdir Qrafin oglu olan Manrikonu oz ovladi kimi ezizleyerek boyutmusdur Soz verdiyi qisas ala bilmediyi ucun indi anasinin qisasini almaq onun ogullugu Manrikonun payina dusur Manrikonun dostu Ruis ona xeber verir ki Leonara trubadurun olduyunu zenn ederek monastra getmeye qerar vermisdir Manriko Azucena ile vidalasib Leanoranin yanina telesir Ikinci sehne Gece Qraf di Luna ve Ferrandonun basciligi altinda esgerler monastra yetisir Onlar Leanorani rahibelik ucun sacqirxma ayinini lat tonsura icra etmemisden qabaq qacirtmaq isteyirler Leanora ibadetgahdan cixarken qraf onun uzerinee atilir lakin onun qabagini Manriko oz dostlari ile kesmis olur Qrafin doyusculeri peren peren dusdukden sonra qacmaga uz tuturlar Gozlerine inana bilmeyen Leanora olmus bildiyi Manrikonun qucagina atir III Perde Qaraci oglu Birinci sehne Qraf di Lunanin herb dusergesi Doyusculer Manrikonun Leanorani gizletdiyi qalani muhasireye alirlar Doyusculer duserge etrafinda bir qoca qarini tutub saxlayirlar Ferrando onu qrafin kicik qardasini tonqala atan qaracini taniyir Caresizlikden Azucena Manrikonu sesleyir Qraf qaracini zindana sonra da tonqala atilaraq edam edilmesini emr edir Birinci sehne Qesrin qullesi Manriko ve Leonara altara girmeye hazirlasarken Ruis xeber getirir ki qraf onun anasi Azucenani edam etmeye hazirlasir Manriko Ruis ve onun silahdaslari Azucenani xilas etmeye telesirler Leanora naumuddur it Di quella pira l orrendo foco Tonqalin alovu dehetlidir italyanca Manrico tenor Di quella pira l orrendo foco Tutte le fibre m arse avvampo Empi spegnetela o ch io tra poco Col sangue vostro la spegnero Era gia figlio prima d amarti Non puo frenarmi il tuo martir Madre infelice corro a salvarti O teco almeno corro a morir Leonora soprano Non reggo a colpi tanto funesti Oh quanto meglio saria morir Ruiz tenor Chorus of soldiers All armi all armi eccone presti A pugnar teco teco a morir azerbaycanca Manriko tenor Tonqalin alovu amansiz Dehsete gelirem zalim baxislarindan Qeddar sondur onu yoxsa sondurerem Onu men qaninizla sizin Oglun seni zaten sevir Senin agrilarina dozmez Zavvali anam seni qurtararam Ya da ki Seninle olerem Leonora soprano Men bu zerbeye doze bilmerem Bundansa olmek daha yaxsi Rui tenor silahdaslar xor Silahlan silahlan budur haqq Seninle vurusub seninle olmek IV Perde Edam Birinci sehne Kastellore qesrinin hebsxanasi Zulmet gece Ruis ve Leanora gelirler Ruis Manrikonun saxlanildigi qulleni gosterir Leanora sevgilisi Manrikonu azad edileceyi teqdirde qrafa ere getmeye razilasir Qraf serti qebul edir Lakin Leanora gizlin olaraq ozune zeher icerek qesd edir Ikinci sehne Qulledeki hebsxana Manriko analigi Azucenani sakitlesdirir Onlar son gunlerin aci xatirelerini daglardaki azad heyatlarini yadlarina salirlar Qapi acilir Leanora elinde Manrikonun ehv fermani ile iceri daxil olur O Leanorani ozu ile aparmaq isteyerken Leanora ona qesre donmeye mecbur oldugunu deyir Manriko anlayir ki ehvi onun namusu hesabina basa gelmisdir ve Leanorani neletleyir Tehqire dozmeyen Leanora ona pak oldugunu subut etmeye calissa da Manriko onu redd edir Leanoranin icdiyi zeher artiq tesir etmeye baslamisdir ve qiz onun qolari ustune dusub olur Bu zaman gelen qraf indice onun arvadi olmus Leanorani dusmeninin qucaginda olmus gorur Hiddete gelen qraf Manrikonu edam kursusune cixartdirir Ozu ise qaraci Azucenani qulle zindaninin penceresine teref Manrikonun edamina tamasa etmesi ucun surukleyir Azucena etiraf ederek O senin qardasin idi Ey Ana artiq qisasin alinmisdir ve olur it Scena ultima Edam sehnesi italyanca MANRICO Madre oh madre addio AZUCENA Manrico Ov e mio figlio CONTE A morte corre AZUCENA Ah ferma m odi CONTE Vedi AZUCENA Cielo CONTE E spento AZUCENA Egli era tuo fratello CONTE Ei quale orror AZUCENA Sei vendicata o madre CONTE inorridito E vivo ancor azerbaycanca MANRIKO Ana Oh ana elvida AZUCENA Manriko Oglum haradasan QRAF Olumle cirpinir AZUCENA Oh durun Meni dinleyin QRAF Gorursen AZUCENA Aman Goyler QRAF O artiq oludur AZUCENA O senin qardasin idi QRAF Ah Bu ne dehset AZUCENA Ey Ana artiq qisasin alinmisdir QRAF dehset icinde Ve men hele de yasyiram Xarici kecidlerTrubadur operasinin notlari http classiclive org index php option com content amp view article amp id 108 2011 05 05 15 17 48 amp catid 56 2011 05 02 07 37 15 amp Itemid 79 2016 03 04 at the Wayback Machine Trubadur operasinin mezmunu alm Trubadur operasinin librettosu ital Archivio Storico Ricordi 1808