Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Topxana — İstanbulun Bəyoğlu səmtində, Boğaziçi sahilində rayon.
| Topxana | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Region | Mərmərə regionu |
| Rayon | Bəyoğlu |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | (+90) 212 |
| Nəqliyyat kodu | 34 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İstanbulun fəthindən sonra II Mehmed 1455-ci ildə Tersane-i Amire (Haliç) və 1460 Tophane-i Amire (Topxana) quraraq İstanbulda ilk sənaye hərəkatına başladı. Bu özəlliyinə görə Topxananın Osmanlı dövründə İstanbulun ən qədim sənaye bölgələrindən biri olduğunu söyləmək olar.
İstanbulun türklər tərəfindən fəthindən əvvəl bəzi mənbələrdə Topxana mahalının Qalatanın Ceneviz divarlarının düz kənarında bir yer kimi insan yaşamayan çöl və bağ sahəsi olduğu, bəzi yazarlara görə isə buranın meşə olduğu bildirilir. Bizans dövründə mahalın adının "Metopon" olduğu qəbul edilərkən, daha yeni araşdırmalar görə gözəl görünüşünə görə buraya "Gümüş şəhər" (Argiropolis) deyildiyi fikri də irəli sürülmüşdür. Burada Bizans dövründə çox qədim Apollon məbədinin, həmçinin türklərin sonradan tikəcəyi kazarmaların yerində "Müqəddəs İrina" və ya "Hadrian və Natali kilsəsi"nin olduğu deyilir.
1955–1956-cı illərdə Topxana binaları və kazarmalar söküldükdən sonra Nüsrətiyə məscidi ilə üzbəüz yerdə Bizans kilsəsinə aid ola biləcək bəzi bünövrə izləri və kərpic divar qırıqlarının aşkar edilmişdi. Binanın bu hissələrindən kənarda Sənətkarlar Məktəbi küçəsi yerləşir. Topxana Ocağı məscidinin də yer aldığı İmalat-ı Hərbiyə Usta Məktəbinin (Rəssamlar Məktəbi) xarabalıqları günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Bina icmasını quran Sultan Süleyman Qanuni idi. 1946-cı ildə yolların bərpası istiqamətində görülən işlər zamanı çox hissəsi söküldü. İstanbul Ətraf Mühit, Mədəniyyət və Tarixi Əsərləri Qoruma Dərnəyi (İSTED) tərəfindən aparılan araşdırma nəticəsində əldə edilən tarixi araşdırma sənədləri ilə 2018-ci ilin aprel ayında qeydiyyat üçün müvafiq şuraya müraciət edilib.
Tarixi
1267-ci illərdə Qalatada "Pera" koloniyasını quran Genuya Respublikası, 1335-ci ildən şərqə doğru genişlənərək, bu gün Topxanada yerləşən Lagirio adlı şəhərətrafı məhəlləsini qurdu.
Topxana-i Əmirə, Topxana binası Osmanlı Sultanı II Mehmedin dövründə top atmaq üçün tikilmişdir. Mellinq qravüründə sahildə Mellinq qravürü görünən Topxana kazarmaları bu gün də mövcuddur.
1823-cü ildə Firuz ağa yanğınında yandırılan kazarmalar sonradan təmir edilib. Bu təmir zamanı Nüsrətiyə məscidi də tikilib. 1958-ci ildə yolun genişləndirilməsi səbəbindən Topxanadakı köhnə hərbi tikililərdən sonuncusu köhnə məktəb binası və Çərşənbə axşamı bazarına qədər uzanan sənaye kazarmasıdır. Bu gün kazarma ərazisində yalnız 1848-ci ilə aid Topxana saat qülləsi və Beykoz "Məcidiyə" sarayı (1848–1849) qalıb. Sultan I Mahmud tərəfindən 1732-ci ildə tikilmiş Qılıc Əli Paşa məscidi, Külliyəsi, Hamam və Topxana fontanı mahalın əhəmiyyətli tarixi abidələri arasındadır. 1960-cı illərin fəhlə hərəkatının simvolu olan meydandakı heykəl bir müddət əvvəl yoxa çıxıb.
Əhalisi
Topxana əhalisinin əksəriyyətini yunanlar və ermənilər təşkil etdiyi halda, əsrin əvvəllərindən etibarən müsəlmanlar Anadoludan gəlib limanda və sənaye obyektlərində hamballıq edirdilər. 6–7 Sentyabr hadisələrindən sonra baş verən müsadirə hərəkatları nəticəsində rayonun demoqrafik strukturu əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. Əhali xüsusilə Siirtin Ekizbağlar (Tom) və Bağtəpə (Halenze) kimi kəndlərindən gələn ərəblərlə, Bitlis, Ərzincan, Ərzurum kimi vilayətlərdən gələn mühacirlər də bu əhaliyə qatıldı. Qədim dövrlərdən bəri əhəmiyyətli sayda qaraçı əhalisi də vardır. Rayonun əhalisi ümumiyyətlə mühafizəkardır. Qədirilər yamacında yerləşən Qədiri Asitânesi (Təkkəsi) 1630-cu ildə qurulmuşdur. Hacı Piri məscidi də buradadır. 1997-ci ildə baş verən böyük yanğından sonra bina kompleksi tamamilə yararsız hala düşüb. Hacı Piri məscidi, təkkə və qəbiristanlığının bərpası 2019-cu ilin yanvar ayında başa çatıb.
Mədəni tədbirlər
Topxana binası bu gün Memar Sinan İncəsənət Universiteti Mədəniyyət Mərkəzi olaraq istifadə olunur. Hər il mart ayının ilk həftəsində məktəbin ənənəvi Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi tədbirləri çərçivəsində ənənəvi geyim balosu da keçirilir. Son vaxtlara qədər qəlyan satanlar və Amerika bazarı ilə, hər gün bir çox insanın buraya gəlməsinə səbəb oldu. Bu gün Amerika bazarının yerləşdiyi ərazidəki mağazalar Qalataport adı altında fərqli layihə kimi yenidən qurulur.Taksim, Beşiktaş və Karaköy istiqamətlərinin kəsişdiyi bu tarixi bölgə keçmişdə olduğu kimi bu gün də canlılığını qoruyur. İstanbul Müasir İncəsənət Muzeyi də məhz bu ərazidədir.
Nəqliyyat
Avtobus xətləri
- T1 İstanbul tramvay xətti üzərində Topxana stansiyası vardır.
- 26 Tikilidaş, Beşiktaş — Eminönü
- 26A Fulya, Şişli — Eminönü
- 26B Qayrəttəpə — Eminönü
- 28 Topkapı (Fatih)/Ədirnəqapı — Beşiktaş
- 28T Topkapı (Fatih) — Beşiktaş
- 30D Ortaköy, Beşiktaş/Dərəboyu — Yeniqapı, Fateh
- 70KE Qurtuluş, Şişli — Eminönü
Tramvay xətləri
![image]()
T1 İstanbul tramvayı, Bağcılar — Kabataş
Qalereya
-
![image]()
Solda Topxana kazarması və sağda Nüsretiye məscidi olan Tophane Meydanı, təq. 1890–1900. -
![image]()
Topxana fontanı.1890-1900 -
![image]()
Topxanada Qılıc Əli Paşa məscidi -
![image]()
Topxananın zahiri görünüşü -
![image]()
Topxananın zahiri görünüşü -
![image]()
Topxananın zahiri görünüşü -
![image]()
Topxananın zahiri görünüşü -
![image]()
Topxananın zahiri görünüşü
İstinadlar
- Doç. Dr. Mesut Doğan. Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sanayileşme Süreci ve Son 10 Yıllık Gelişim. 2016-10-22 at the Wayback Machine docplayer.biz.tr. Erişim Tarihi:21.10.2016
- Tophane Ocağı Mescidi 2020-03-04 at the Wayback Machine, www.isted.org.tr. Erişim Tarihi: 09.03.2020
- "Arxivlənmiş surət". 2021-01-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-07.
- İflah olmayan işçi heykeli. 2016-10-22 at the Wayback Machine evrensel.net. Erişim Tarihi:21.10.2016
- Zerey, Nesrin. Bir Kâdirihâne Vardı, Altınoluk Dergisi, Haziran, 1997, Sayı: 136, Sayfa: 31
- Hacı Piri Camii dualarla ibadete açıldı, www.diyanethaber.com.tr. Erişim Tarihi: 09.03.2020.
- Galataport'ta çalışmalar başladı. 2016-10-22 at the Wayback Machine ensonhaber.com. Erişim Tarihi:21.10.2016
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Topxana Istanbulun Beyoglu semtinde Bogazici sahilinde rayon Topxana41 01 38 sm e 28 58 56 s u Olke TurkiyeRegion Mermere regionuRayon BeyogluReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 90 212Neqliyyat kodu 34Topxana Vikianbarda elaqeli mediafayllar Istanbulun fethinden sonra II Mehmed 1455 ci ilde Tersane i Amire Halic ve 1460 Tophane i Amire Topxana quraraq Istanbulda ilk senaye herekatina basladi Bu ozelliyine gore Topxananin Osmanli dovrunde Istanbulun en qedim senaye bolgelerinden biri oldugunu soylemek olar Mellinqin qravuru gosteren Topxana kazarmalariBogazdan Topxana ve tarixi Muhendislik Mektebinin gorunusu Abdulla Biraderler 1880 1893 Istanbulun turkler terefinden fethinden evvel bezi menbelerde Topxana mahalinin Qalatanin Ceneviz divarlarinin duz kenarinda bir yer kimi insan yasamayan col ve bag sahesi oldugu bezi yazarlara gore ise buranin mese oldugu bildirilir Bizans dovrunde mahalin adinin Metopon oldugu qebul edilerken daha yeni arasdirmalar gore gozel gorunusune gore buraya Gumus seher Argiropolis deyildiyi fikri de ireli surulmusdur Burada Bizans dovrunde cox qedim Apollon mebedinin hemcinin turklerin sonradan tikeceyi kazarmalarin yerinde Muqeddes Irina ve ya Hadrian ve Natali kilsesi nin oldugu deyilir 1955 1956 ci illerde Topxana binalari ve kazarmalar sokuldukden sonra Nusretiye mescidi ile uzbeuz yerde Bizans kilsesine aid ola bilecek bezi bunovre izleri ve kerpic divar qiriqlarinin askar edilmisdi Binanin bu hisselerinden kenarda Senetkarlar Mektebi kucesi yerlesir Topxana Ocagi mescidinin de yer aldigi Imalat i Herbiye Usta Mektebinin Ressamlar Mektebi xarabaliqlari gunumuze qeder gelib catmisdir Bina icmasini quran Sultan Suleyman Qanuni idi 1946 ci ilde yollarin berpasi istiqametinde gorulen isler zamani cox hissesi sokuldu Istanbul Etraf Muhit Medeniyyet ve Tarixi Eserleri Qoruma Derneyi ISTED terefinden aparilan arasdirma neticesinde elde edilen tarixi arasdirma senedleri ile 2018 ci ilin aprel ayinda qeydiyyat ucun muvafiq suraya muraciet edilib Tarixi1267 ci illerde Qalatada Pera koloniyasini quran Genuya Respublikasi 1335 ci ilden serqe dogru genislenerek bu gun Topxanada yerlesen Lagirio adli seheretrafi mehellesini qurdu Topxana i Emire Topxana binasi Osmanli Sultani II Mehmedin dovrunde top atmaq ucun tikilmisdir Mellinq qravurunde sahilde Mellinq qravuru gorunen Topxana kazarmalari bu gun de movcuddur 1823 cu ilde Firuz aga yangininda yandirilan kazarmalar sonradan temir edilib Bu temir zamani Nusretiye mescidi de tikilib 1958 ci ilde yolun genislendirilmesi sebebinden Topxanadaki kohne herbi tikililerden sonuncusu kohne mekteb binasi ve Cersenbe axsami bazarina qeder uzanan senaye kazarmasidir Bu gun kazarma erazisinde yalniz 1848 ci ile aid Topxana saat qullesi ve Beykoz Mecidiye sarayi 1848 1849 qalib Sultan I Mahmud terefinden 1732 ci ilde tikilmis Qilic Eli Pasa mescidi Kulliyesi Hamam ve Topxana fontani mahalin ehemiyyetli tarixi abideleri arasindadir 1960 ci illerin fehle herekatinin simvolu olan meydandaki heykel bir muddet evvel yoxa cixib EhalisiTopxana ehalisinin ekseriyyetini yunanlar ve ermeniler teskil etdiyi halda esrin evvellerinden etibaren muselmanlar Anadoludan gelib limanda ve senaye obyektlerinde hamballiq edirdiler 6 7 Sentyabr hadiselerinden sonra bas veren musadire herekatlari neticesinde rayonun demoqrafik strukturu ehemiyyetli derecede deyisdi Ehali xususile Siirtin Ekizbaglar Tom ve Bagtepe Halenze kimi kendlerinden gelen ereblerle Bitlis Erzincan Erzurum kimi vilayetlerden gelen muhacirler de bu ehaliye qatildi Qedim dovrlerden beri ehemiyyetli sayda qaraci ehalisi de vardir Rayonun ehalisi umumiyyetle muhafizekardir Qediriler yamacinda yerlesen Qediri Asitanesi Tekkesi 1630 cu ilde qurulmusdur Haci Piri mescidi de buradadir 1997 ci ilde bas veren boyuk yangindan sonra bina kompleksi tamamile yararsiz hala dusub Haci Piri mescidi tekke ve qebiristanliginin berpasi 2019 cu ilin yanvar ayinda basa catib Medeni tedbirlerTopxana binasi bu gun Memar Sinan Incesenet Universiteti Medeniyyet Merkezi olaraq istifade olunur Her il mart ayinin ilk heftesinde mektebin enenevi Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi tedbirleri cercivesinde enenevi geyim balosu da kecirilir Son vaxtlara qeder qelyan satanlar ve Amerika bazari ile her gun bir cox insanin buraya gelmesine sebeb oldu Bu gun Amerika bazarinin yerlesdiyi erazideki magazalar Qalataport adi altinda ferqli layihe kimi yeniden qurulur Taksim Besiktas ve Karakoy istiqametlerinin kesisdiyi bu tarixi bolge kecmisde oldugu kimi bu gun de canliligini qoruyur Istanbul Muasir Incesenet Muzeyi de mehz bu erazidedir NeqliyyatAvtobus xetleri T1 Istanbul tramvay xetti uzerinde Topxana stansiyasi vardir 26 Tikilidas Besiktas Eminonu 26A Fulya Sisli Eminonu 26B Qayrettepe Eminonu 28 Topkapi Fatih Edirneqapi Besiktas 28T Topkapi Fatih Besiktas 30D Ortakoy Besiktas Dereboyu Yeniqapi Fateh 70KE Qurtulus Sisli EminonuTramvay xetleri T1 Istanbul tramvayi Bagcilar KabatasQalereyaSolda Topxana kazarmasi ve sagda Nusretiye mescidi olan Tophane Meydani teq 1890 1900 Topxana fontani 1890 1900 Topxanada Qilic Eli Pasa mescidi Topxananin zahiri gorunusu Topxananin zahiri gorunusu Topxananin zahiri gorunusu Topxananin zahiri gorunusu Topxananin zahiri gorunusuIstinadlarDoc Dr Mesut Dogan Gecmisten Gunumuze Istanbul da Sanayilesme Sureci ve Son 10 Yillik Gelisim 2016 10 22 at the Wayback Machine docplayer biz tr Erisim Tarihi 21 10 2016 Tophane Ocagi Mescidi 2020 03 04 at the Wayback Machine www isted org tr Erisim Tarihi 09 03 2020 Arxivlenmis suret 2021 01 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 07 Iflah olmayan isci heykeli 2016 10 22 at the Wayback Machine evrensel net Erisim Tarihi 21 10 2016 Zerey Nesrin Bir Kadirihane Vardi Altinoluk Dergisi Haziran 1997 Sayi 136 Sayfa 31 Haci Piri Camii dualarla ibadete acildi www diyanethaber com tr Erisim Tarihi 09 03 2020 Galataport ta calismalar basladi 2016 10 22 at the Wayback Machine ensonhaber com Erisim Tarihi 21 10 2016