Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tofiq Qazıyev (Qazıyev Tofiq İsa oğlu 20 may 1920 – 04 yanvar 1999) — azərbaycanlı alim, bitki fizioloqu, biologiya elmləri doktoru, professor.
| Tofiq Qazıyev İsa oğlu | |
|---|---|
| Qazıyev Tofiq İsa oğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Samux, Gəncə qəzası, Gəncə quberniyası, Azərbaycan SSR |
| Vəfat tarixi | (78 yaşında) |
| Vəfat yeri | Gəncə, Azərbaycan |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| İxtisası | bioloq |
| Fəaliyyəti | alim |
| Elmi dərəcəsi | |
| Partiyası | |
| Mükafatları | Şərəf nişanı ordeni, Böyük Vətən müharibəsinin I və II dərəcəli ordenlər |
Həyatı
Ulu Tanrı hər kəsə bir ömür yolu, bir tale qisməti pay verir. Bu ömrü layiqincə yaşamaq, tale qismətindən yetərincə bəhrələnmək və cəmiyyətdə özünə layiq mövqe, nüfüz qazanmaq isə təbii ki, hər bir insanın özündən asılıdır. Adı respublikamızın elmi-pedaqoji ictimayyətinə yaxşı tanış olan, öz zəngin daxili-mənəvi dünyası, möhkəm iradəsi və geniş dünyagörüşü isə onu tanıyanların qəlbinə özünə əbədi hörmət və məhəbbət qazandırmış biologiya elmləri doktoru, professor Tofiq İsa oğlu Qazıyev məhz şərəfli ömür yolu başqalarına, xüsusən də gənc nəslə layiqli nümunə olan görkəmli alim və pedaqoq idi.
Tale yolu heç də həmişə rəvan və rahat olmur. Xüsusən də ötən əsrin 20–30-cu illərin siyasi hadisələri və repressiyaları, hətta ən mətin insanları belə əzməyə, siyasi burulğanların dibinə çökdürməyə qadir idi. Həmin dövrdə öz yüksək ləyaqətini saxlamaq və xalqına şərəflə xidmət göstərmək böyük hünər idi. Uşaqlıq və gənclik illəri məhz həmin keşməkeşli və fırtınalı dövrə təsadüf edən görkəmli alim Tofiq Qazıyevin keçdiyi şərəfli tale yolu bu baxımdan da böyük ləyaqət nümunəsi sayıla bilər. 1920-ci il may ayının 20-də Samux rayonunda tanınmış ziyalı ailəsində anadan olan Tofiq Qazıyevin həmin illərdə başı az bəlalar çəkmiyib. Şübhəli Qazıyev soyadı, atasının savadlı olması, üstəlik bəy nəslindən olan Mina xanım Zülqədərova ilə ailə həyatı qurması bu ailəni çətin sınaqlar qarşısında qoyub, lakin o sınmayıb, əmək fəaliyyətinə müəllim kimi başlayıb, öz məqsədinə doğru qətiyyətlə irəliləyib. 1938-ci ildə Gəncə Dövlət Pedaqoji institutuna daxil olan gənc Tofiq Qazıyev tələbə ikən Sovet-Fin müharibəsinə yollanır. 37-ci ilin siyasi repressiyalarının mənəvi və fiziki ağrıları çəkilməmiş Böyük Vətən müharibəsi başlayır. Beş il müharibədə şərəfli döyüş yolu keçən, göstərdiyi şucaətə görə Böyük Vətən müharibəsinin I və II dərəcəli ordenləri, çoxlu sayda medallarla təltif olunan, baş leytenant rütbəsinə yüksələn Tofiq Qazıyev Vitebskin düşməndən azad olunmasında qəhrəmancasına vuruşur, lakin ağır güllə yarası aldığı üçün 1944-cü ilin yayında II qrup müharibə əlili kimi ordudan tərxis olunaraq Gəncəyə qayıdır.
Ömrünü elmə və pedaqoji fəaliyyətə həsr etməyi qarşısına qəti məqsəd qoyan Tofiq Qazıyev müharibədən sonra ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vuraraq institutun biologiya fakültəsində dərs deməyə başlayıb. Yüksək mənəvi keyfiyyətllərinə və işgüzarlığına görə gənc müəllim Tofiq Qazıyev qısa müddətdə institutun rəhbərliyinin, pedaqoji kollektivin və tələbələrin böyük hörmətini qazanıb. Elmə hədsiz həvəsi və bağlığı onu pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı, elmi-tədqiqat sahəsində də yorulmadan çalışmağa sövq edib. Elmin hələ açılmamış ən dərin qatlarına baş vuran, daimi yeniliyə, yeni kəşflərə can atan Tofiq müəllim 1956-cı ildə namizədlik, 1965-ci ildə isə doktorluq dissertasiyalarının müvəffəqiyyətlə müdafiə edir. Böyük elmdə yeni cığırın açılmasına nail olur.
Həyatını bütünlüklə öz xalqına, dövlətinə xidmətə və gənc nəslin maariflənməsinə həsr etmiş görkəmli Tofiq Qazıyev 130-dan çox elmi əsərin, "Bitkilərin həyatı", "Biti fiziologiyası" adlı dərs vəsaitlərinin, ümumilikdə 14 kitabın müəllifidir. Onun elmə göstərdiyi yeni və müasir ideyalar, səmərəli və maraqlı təkliflər beynəlxalq elmi təşkilatların və elmi ictimayyətin diqqətini cəlb edib. Məsələn, "Pambığın nektarlıq problemləri və bal arılarının pambığın məhsuldarlığının artırılmasında rolu" monoqrafiyası dünyanın görkəmli alimləri tərəfindən elm aləmində böyük nailiyyət kimi dəyəndirilib və 1968-ci ildə Böyük Britaniyada çap olunub. Daha çox elmin qlobal əhəmiyyətli məsələləri ilə məşğul olan görkəmli alimin 17 əsəri dünyanın müxtəlif ölkələrində tərcümə edilib və bu elmi nəticələrdən bəhrələnib.
SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, novatorçu professor İ. Xalifmanın 1976-cı ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasına göndərdiyi məktub biologiya elmləri doktoru, professor Tofiq Qazıyevin dünyamiqyaslı görkəmli alim kimi tanındığının təsdiqidir. "Akademik Press" London- Nyu-York nəşriyyatının 1970-ci ildə buraxdığı Mak Qreqorun "Bitkilərin həşaratla tozlanması" adlı böyük kitabında Tofiq Qazıyevin nəşr olunmuş əsərlərinə dəfələrlə müraciət edilir. Alimin apardığı tədqiqat işlərinin nəticələrinin praktiki tətbiqini dünya pambıqçılıq elmi gözləyir. Belə bir monoqrafiya nəinki bizim ittifaqda, hətta dünyanın heç bir ölkəsində buna qədər nəşr olunmamışdır. Təsadüfi deyil ki, görkəmli Azərbaycan aliminin dünyanın bir çox ölkələrində ABŞ, İspaniya, Rumıniya və s. keçirilən beynəlxalq konfranslardan məruzələri həmişə diqqətlə öyrənilib.
Professor Tofiq Qazıyev yaradıcılıq fəaliyyətində gənc nəslin layiqli vətəndaş və yüksək mütəxəssis kimi yetişməsi, elmi-pedaqoji kadrların hazırlığı həmişə xüsusi yer tutub. 40 ilə yaxın institutun botanika kafedrasına rəhbərlik etmiş professor Tofiq Qazıyev tələbələrin gələcəyimizin layiqli davamçıları kimi peşəkar səviyyədə hazırlanmasına, elmi-pedaqoji kollektivin təkmilləşməsinə daim qayğı ilə yanaşıb. Vətəninə və xalqına şərəflə xidmət göstərib. Əsl ziyalı, bir vətəndaş kimi ictimai-siyasi proseslərdə fəal iştirak edən, Yeni Azərbaycan Partiyası Gəncə şəhər təşkilatının yaradıcılarından biri olan Tofiq Qazıyev öz əqidəsinə həmişə sadiq qalıb. Yüksək prinsipiallığı, işgüzarlığı, yüksək insani keyfiyyətləri və siyasi savadlılığına görə xalq arasında böyük nüfuza malik idi. Görkəmli alimin əmək fəaliyyəti dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Tofiq Qazıyev "Şərəf nişanı" ordeni, çoxlu sayda fəxri fərmanlarla təltif olunub.
Görkəmli alim və pedaqoq Tofiq Qazıyevin əziz xatirəsi xalqımızın qəlbində daim yaşayacaq, gələcək nəsillərə nümunə göstəriləcəkdir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tofiq Qaziyev Qaziyev Tofiq Isa oglu 20 may 1920 04 yanvar 1999 azerbaycanli alim bitki fizioloqu biologiya elmleri doktoru professor Tofiq Qaziyev Isa ogluQaziyev Tofiq Isa ogluDogum tarixi 20 may 1920Dogum yeri Samux Gence qezasi Gence quberniyasi Azerbaycan SSRVefat tarixi 4 yanvar 1999 78 yasinda Vefat yeri Gence AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliIxtisasi bioloqFealiyyeti alimElmi derecesi biologiya elmleri doktoruPartiyasi Yeni Azerbaycan PartiyasiMukafatlari Seref nisani ordeni Boyuk Veten muharibesinin I ve II dereceli ordenlerHeyatiUlu Tanri her kese bir omur yolu bir tale qismeti pay verir Bu omru layiqince yasamaq tale qismetinden yeterince behrelenmek ve cemiyyetde ozune layiq movqe nufuz qazanmaq ise tebii ki her bir insanin ozunden asilidir Adi respublikamizin elmi pedaqoji ictimayyetine yaxsi tanis olan oz zengin daxili menevi dunyasi mohkem iradesi ve genis dunyagorusu ise onu taniyanlarin qelbine ozune ebedi hormet ve mehebbet qazandirmis biologiya elmleri doktoru professor Tofiq Isa oglu Qaziyev mehz serefli omur yolu basqalarina xususen de genc nesle layiqli numune olan gorkemli alim ve pedaqoq idi Tale yolu hec de hemise revan ve rahat olmur Xususen de oten esrin 20 30 cu illerin siyasi hadiseleri ve repressiyalari hetta en metin insanlari bele ezmeye siyasi burulganlarin dibine cokdurmeye qadir idi Hemin dovrde oz yuksek leyaqetini saxlamaq ve xalqina serefle xidmet gostermek boyuk huner idi Usaqliq ve genclik illeri mehz hemin kesmekesli ve firtinali dovre tesaduf eden gorkemli alim Tofiq Qaziyevin kecdiyi serefli tale yolu bu baximdan da boyuk leyaqet numunesi sayila biler 1920 ci il may ayinin 20 de Samux rayonunda taninmis ziyali ailesinde anadan olan Tofiq Qaziyevin hemin illerde basi az belalar cekmiyib Subheli Qaziyev soyadi atasinin savadli olmasi ustelik bey neslinden olan Mina xanim Zulqederova ile aile heyati qurmasi bu aileni cetin sinaqlar qarsisinda qoyub lakin o sinmayib emek fealiyyetine muellim kimi baslayib oz meqsedine dogru qetiyyetle irelileyib 1938 ci ilde Gence Dovlet Pedaqoji institutuna daxil olan genc Tofiq Qaziyev telebe iken Sovet Fin muharibesine yollanir 37 ci ilin siyasi repressiyalarinin menevi ve fiziki agrilari cekilmemis Boyuk Veten muharibesi baslayir Bes il muharibede serefli doyus yolu kecen gosterdiyi sucaete gore Boyuk Veten muharibesinin I ve II dereceli ordenleri coxlu sayda medallarla teltif olunan bas leytenant rutbesine yukselen Tofiq Qaziyev Vitebskin dusmenden azad olunmasinda qehremancasina vurusur lakin agir gulle yarasi aldigi ucun 1944 cu ilin yayinda II qrup muharibe elili kimi ordudan terxis olunaraq Genceye qayidir Omrunu elme ve pedaqoji fealiyyete hesr etmeyi qarsisina qeti meqsed qoyan Tofiq Qaziyev muharibeden sonra ali tehsilini ferqlenme diplomu ile basa vuraraq institutun biologiya fakultesinde ders demeye baslayib Yuksek menevi keyfiyyetllerine ve isguzarligina gore genc muellim Tofiq Qaziyev qisa muddetde institutun rehberliyinin pedaqoji kollektivin ve telebelerin boyuk hormetini qazanib Elme hedsiz hevesi ve bagligi onu pedaqoji fealiyyetle yanasi elmi tedqiqat sahesinde de yorulmadan calismaga sovq edib Elmin hele acilmamis en derin qatlarina bas vuran daimi yeniliye yeni kesflere can atan Tofiq muellim 1956 ci ilde namizedlik 1965 ci ilde ise doktorluq dissertasiyalarinin muveffeqiyyetle mudafie edir Boyuk elmde yeni cigirin acilmasina nail olur Heyatini butunlukle oz xalqina dovletine xidmete ve genc neslin maariflenmesine hesr etmis gorkemli Tofiq Qaziyev 130 dan cox elmi eserin Bitkilerin heyati Biti fiziologiyasi adli ders vesaitlerinin umumilikde 14 kitabin muellifidir Onun elme gosterdiyi yeni ve muasir ideyalar semereli ve maraqli teklifler beynelxalq elmi teskilatlarin ve elmi ictimayyetin diqqetini celb edib Meselen Pambigin nektarliq problemleri ve bal arilarinin pambigin mehsuldarliginin artirilmasinda rolu monoqrafiyasi dunyanin gorkemli alimleri terefinden elm aleminde boyuk nailiyyet kimi deyendirilib ve 1968 ci ilde Boyuk Britaniyada cap olunub Daha cox elmin qlobal ehemiyyetli meseleleri ile mesgul olan gorkemli alimin 17 eseri dunyanin muxtelif olkelerinde tercume edilib ve bu elmi neticelerden behrelenib SSRI Dovlet mukafati laureati novatorcu professor I Xalifmanin 1976 ci ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasina gonderdiyi mektub biologiya elmleri doktoru professor Tofiq Qaziyevin dunyamiqyasli gorkemli alim kimi tanindiginin tesdiqidir Akademik Press London Nyu York nesriyyatinin 1970 ci ilde buraxdigi Mak Qreqorun Bitkilerin hesaratla tozlanmasi adli boyuk kitabinda Tofiq Qaziyevin nesr olunmus eserlerine defelerle muraciet edilir Alimin apardigi tedqiqat islerinin neticelerinin praktiki tetbiqini dunya pambiqciliq elmi gozleyir Bele bir monoqrafiya neinki bizim ittifaqda hetta dunyanin hec bir olkesinde buna qeder nesr olunmamisdir Tesadufi deyil ki gorkemli Azerbaycan aliminin dunyanin bir cox olkelerinde ABS Ispaniya Ruminiya ve s kecirilen beynelxalq konfranslardan meruzeleri hemise diqqetle oyrenilib Professor Tofiq Qaziyev yaradiciliq fealiyyetinde genc neslin layiqli vetendas ve yuksek mutexessis kimi yetismesi elmi pedaqoji kadrlarin hazirligi hemise xususi yer tutub 40 ile yaxin institutun botanika kafedrasina rehberlik etmis professor Tofiq Qaziyev telebelerin geleceyimizin layiqli davamcilari kimi pesekar seviyyede hazirlanmasina elmi pedaqoji kollektivin tekmillesmesine daim qaygi ile yanasib Vetenine ve xalqina serefle xidmet gosterib Esl ziyali bir vetendas kimi ictimai siyasi proseslerde feal istirak eden Yeni Azerbaycan Partiyasi Gence seher teskilatinin yaradicilarindan biri olan Tofiq Qaziyev oz eqidesine hemise sadiq qalib Yuksek prinsipialligi isguzarligi yuksek insani keyfiyyetleri ve siyasi savadliligina gore xalq arasinda boyuk nufuza malik idi Gorkemli alimin emek fealiyyeti dovletimiz terefinden yuksek qiymetlendirilib Tofiq Qaziyev Seref nisani ordeni coxlu sayda fexri fermanlarla teltif olunub Gorkemli alim ve pedaqoq Tofiq Qaziyevin eziz xatiresi xalqimizin qelbinde daim yasayacaq gelecek nesillere numune gosterilecekdir Istinadlar