Tofiq Həsən oğlu Alxazov (27 sentyabr 1932, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ – 2020) — azərbaycanlı kimyaçı, kimya elmləri doktoru (1969), professor (1971), AMEA-nın müxbir üzvü (1989).
Tofiq Alxazov | |
---|---|
Doğum tarixi | 27 sentyabr 1932 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 2020 |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcəsi | |
Təhsili |
Həyatı
Tofiq Alxazov 27 sentyabr 1932-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, 1955-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinu Mühəndis texnoloq ixtisası üzrə bitirib.
Elmi fəaliyyəti
Tofiq Alxazov 1960-cı ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru, 1969-cu ildə kimya elmləri doktoru elmi dərəcələrini, 1971-ci ildə professor elmi adını alıb. O, fiziki kimya ixtisası üzrə professordur. 1989-cu ildə AMEA-nın (əsas kimyəvi kinetika və kataliz) müxbir üzvü seçilib.
İlk təcrübədə alkilaromatik karbohidrogenlərin oksidləşmə yolu ilə dehidrogenləşmə prosesinin yerinə yetirmə mümkünlüyü göstərilmişdir, bərk oksid katalizatorlar üzərində sıxlaşma məhsullarının əmələ gəlməsi prosesində oksigenin rolu göstərilmişdir, hidrogen-sulfidin elementar kükürdə qədər oksidləşməsi üçün dünyada ən yaxşı yüksək selektiv katalizatorları işlənmişdir.
Tofiq Alxazovun rəhbərliyi ilə yaradılan Ekoloji kataliz problem laboratoriyasında təbii qazın və sənaye qazlarının kükürd tərkibli birləşmələrdən təmizlənməsi, zərərsizləşdirilməsi və elementar kükürdün alınması, daxili yanma karbüratoru və dizel mühərriklərinin tullantı qazlarının toksik birləşmələrdən təmizlənməsi, hidrogensulfidin havanın oksigeninin iştirakı ilə bir mərhələdə sulfat turşusuna oksidləşməsi, sənaye tullantı qazlarının tərkibində karbohidrogen qalıqlarının və dəm qazının tam oksidləşməsi prosesləri işlənib hazırlanıb.
Kimyaçı alimin rəhbərliyi altında 40 namizədlik və 5 doktorluq dissertasiyası müdafizə olunub. Tofiq Alxazov 400-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən 131 müəlliflik şəhadətnaməsi və 4 monoqrafiyanın müəllifi olub.
Əsas elmi əsərlərin adları
- Алхазов Т.Г., Лисовский А.Е. Окислительное дегидрирование углеводородов. М., Химия, 1980. 238 с.
- Алхазов Т.Г., Марголис Л.Я. Глубокое каталитическое окисление органических веществ. М., Химия, 1985. 186 с.
- Алхазов Т.Г., Марголис Л.Я. Высокоселективные катализаторы окисления углеводородов. М., Химия, 1988. 190 с.
- Алхазов Т.Г. Организация научно-исследовательской работы в Азербайджанском институте нефти и химии им. М.Азизбекова. М, 1974. 18 с.
- Алхазов Т.Г., Амиргулян Н.С. Сернистые соединения природных газов и нефти. М., Недра , 1989. 151 с.
- Алхазов Т.Г., Мейсснер Р.Е. Катализаторы и процесс селективного окисления сероводорода в элементарную серу. Патент США 5603913, 18.02.97 г.
- Алхазов Т.Г., Мейсснер Р.Е. Процесс селективного окисления сероводорода в элементарную серу. Патент США 5891415, 06.04.99 г.
Əmək fəaliyyəti
Tofiq Alxazov 1961-1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Elmi-tədqiqat işləri şöbəsində Kimya sektorunun rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1962-1970-ci illərdə Fiziki kimya kafedrasının dosenti oloan Alxazov 1970-1998-ci illərdə həmin kafedranın müdiri vəzifəsini icra edib. Alim 1970-1978-ci illərdə isə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində elmi işlər üzrə prorektor vəzifəsini icra edib. Tofiq Alxazov uzun müddət ABŞ-nin Kaliforniya ştatında yerləşən Parsons şirkətində elmi məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərib.
Vəfatı
Tofiq Alxazov 88 yaşında vəfat edib.
Mükafatları
Tofiq Alxazov elmdə əldə etdiyi nailiyyətlərə görə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunub, apardığı elmi işlərin nəticələri Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatının Nailiyyətləri Sərgisinin qızıl, gümüş və bürünc medallarına layiq görülüb.
Xarici keçidlər
- Fiziki kimya (mühazirələrin mətni)
İstinadlar
- "Alxazov Tofiq Həsən oğlu". 2021-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-05.
- Алхазов Т. Г., Марголис Л. Я. Высокоселективные катализаторы окисления углеводородов. — М., Химия, 1988. — 190 с.
- Алхазов Т. Г. , Мейсснер Р. Е. Процесс селективного окисления сероводорода в элементарную серу. Патент США 5891415, 06.04.99 г.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tofiq Hesen oglu Alxazov 27 sentyabr 1932 Baki Azerbaycan SSR SSRI 2020 azerbaycanli kimyaci kimya elmleri doktoru 1969 professor 1971 AMEA nin muxbir uzvu 1989 Tofiq AlxazovDogum tarixi 27 sentyabr 1932 1932 09 27 Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 2020Elm sahesi kimyaElmi derecesi kimya elmleri doktoruTehsili Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye UniversitetiHeyatiTofiq Alxazov 27 sentyabr 1932 ci ilde Baki seherinde anadan olub O 1955 ci ilde Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetinu Muhendis texnoloq ixtisasi uzre bitirib Elmi fealiyyetiTofiq Alxazov 1960 ci ilde kimya uzre felsefe doktoru 1969 cu ilde kimya elmleri doktoru elmi derecelerini 1971 ci ilde professor elmi adini alib O fiziki kimya ixtisasi uzre professordur 1989 cu ilde AMEA nin esas kimyevi kinetika ve kataliz muxbir uzvu secilib Ilk tecrubede alkilaromatik karbohidrogenlerin oksidlesme yolu ile dehidrogenlesme prosesinin yerine yetirme mumkunluyu gosterilmisdir berk oksid katalizatorlar uzerinde sixlasma mehsullarinin emele gelmesi prosesinde oksigenin rolu gosterilmisdir hidrogen sulfidin elementar kukurde qeder oksidlesmesi ucun dunyada en yaxsi yuksek selektiv katalizatorlari islenmisdir Tofiq Alxazovun rehberliyi ile yaradilan Ekoloji kataliz problem laboratoriyasinda tebii qazin ve senaye qazlarinin kukurd terkibli birlesmelerden temizlenmesi zerersizlesdirilmesi ve elementar kukurdun alinmasi daxili yanma karburatoru ve dizel muherriklerinin tullanti qazlarinin toksik birlesmelerden temizlenmesi hidrogensulfidin havanin oksigeninin istiraki ile bir merhelede sulfat tursusuna oksidlesmesi senaye tullanti qazlarinin terkibinde karbohidrogen qaliqlarinin ve dem qazinin tam oksidlesmesi prosesleri islenib hazirlanib Kimyaci alimin rehberliyi altinda 40 namizedlik ve 5 doktorluq dissertasiyasi mudafize olunub Tofiq Alxazov 400 den artiq elmi eserin o cumleden 131 muelliflik sehadetnamesi ve 4 monoqrafiyanin muellifi olub Esas elmi eserlerin adlari Alhazov T G Lisovskij A E Okislitelnoe degidrirovanie uglevodorodov M Himiya 1980 238 s Alhazov T G Margolis L Ya Glubokoe kataliticheskoe okislenie organicheskih veshestv M Himiya 1985 186 s Alhazov T G Margolis L Ya Vysokoselektivnye katalizatory okisleniya uglevodorodov M Himiya 1988 190 s Alhazov T G Organizaciya nauchno issledovatelskoj raboty v Azerbajdzhanskom institute nefti i himii im M Azizbekova M 1974 18 s Alhazov T G Amirgulyan N S Sernistye soedineniya prirodnyh gazov i nefti M Nedra 1989 151 s Alhazov T G Mejssner R E Katalizatory i process selektivnogo okisleniya serovodoroda v elementarnuyu seru Patent SShA 5603913 18 02 97 g Alhazov T G Mejssner R E Process selektivnogo okisleniya serovodoroda v elementarnuyu seru Patent SShA 5891415 06 04 99 g Emek fealiyyetiTofiq Alxazov 1961 1962 ci illerde Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetinin Elmi tedqiqat isleri sobesinde Kimya sektorunun rehberi vezifesinde calisib 1962 1970 ci illerde Fiziki kimya kafedrasinin dosenti oloan Alxazov 1970 1998 ci illerde hemin kafedranin mudiri vezifesini icra edib Alim 1970 1978 ci illerde ise Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetinde elmi isler uzre prorektor vezifesini icra edib Tofiq Alxazov uzun muddet ABS nin Kaliforniya statinda yerlesen Parsons sirketinde elmi meslehetci kimi fealiyyet gosterib VefatiTofiq Alxazov 88 yasinda vefat edib MukafatlariTofiq Alxazov elmde elde etdiyi nailiyyetlere gore Azerbaycan SSR Ali Sovetinin Fexri fermani ile teltif olunub apardigi elmi islerin neticeleri Umumittifaq Xalq Teserrufatinin Nailiyyetleri Sergisinin qizil gumus ve burunc medallarina layiq gorulub Xarici kecidlerFiziki kimya muhazirelerin metni Istinadlar Alxazov Tofiq Hesen oglu 2021 01 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 05 Alhazov T G Margolis L Ya Vysokoselektivnye katalizatory okisleniya uglevodorodov M Himiya 1988 190 s Alhazov T G Mejssner R E Process selektivnogo okisleniya serovodoroda v elementarnuyu seru Patent SShA 5891415 06 04 99 g