Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ticarət sirri (ing. Trade secret) — müəssisə və ya fərdi sahibkar üçün kommersiya dəyəri olan, ictimaiyyətə məlum olmayan və məxfi saxlanılan informasiya və ya biliklərdir. Ticarət sirləri biznes üçün rəqabət üstünlüyü təmin edən məlumatları qorumağa yönəlib. Ticarət sirlərə texniki, kommersiya, elmi məlumatlar, istehsal üsulları, formullar, müştəri siyahıları, marketinq strategiyaları və digər kommersiya əhəmiyyətli məlumatlar daxil ola bilər.
Əsas xüsusiyyətləri
- Məxfilik — ticarət sirri ictimaiyyətə və ya rəqiblərə məlum olmayan və yalnız məhdud şəxslərin (məsələn, işçilərin və ya strateji tərəfdaşların) bildiyi məlumatlardır. Məlumatın məxfiliyinin qorunması üçün sahibkar xüsusi tədbirlər görməlidir.
- Kommersiya dəyəri — ticarət sirri sahibinə kommersiya üstünlüyü verir. Bu, məlumatın dəyərini artıran və onun açıqlandığı təqdirdə sahibinə ziyan gətirə biləcək məxfi biliklərdir.
- Müvafiq tədbirlərin görülməsi — ticarət sirrini qorumaq üçün sahibkarın məxfi məlumatın açıqlandığı zaman hüquqlarının müdafiəsi üçün hüquqi tədbirlər görməsi tələb olunur. Bu, məxfilik müqavilələri (Non-Disclosure Agreements – NDA) və işçilərə xüsusi təlimatların verilməsi kimi tədbirləri əhatə edir.
Ticarət sirrinə aid olan məlumatlara nümunələr
- İstehsal prosesləri və üsulları — məsələn, Coca-Cola şirkətinin məşhur içki resepti.
- Müştəri və təchizatçı siyahıları — işgüzar əlaqələr və müştəri bazasına dair məlumatlar rəqabət üstünlüyü təmin edir.
- Marketinq strategiyaları — şirkətin gələcək məhsullar, bazar strategiyaları və ya reklam kampaniyaları haqqında məxfi məlumatları.
- Texnoloji və elmi tədqiqatlar — yeni texnologiyalar, elmi nailiyyətlər və inkişaf mərhələsində olan məhsullar barədə məlumat.
Ticarət sirrinin qorunması
Ticarət sirrinin qorunması üçün aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:
- Məxfilik müqavilələri (NDA) — şirkət, məxfi məlumatları paylaşdığı şəxslər və ya təşkilatlarla məxfilik müqavilələri bağlaya bilər. Bu müqavilə, məlumatların üçüncü şəxslərə ötürülməsini məhdudlaşdırır.
- Daxili təhlükəsizlik tədbirləri — ticarət sirrini daşıyan məlumatların yalnız müəyyən işçilərə açıq olması üçün müvafiq tədbirlər həyata keçirilir. Bu, məlumatların şifrələnməsi, təhlükəsizlik sistemləri və məhdud giriş icazələri vasitəsilə təmin edilir Still, research shows that changes in trade secrets laws affect business spending on and patents.
- Hüquqi müdafiə — ticarət sirrinin qeyri-qanuni açıqlanması və ya oğurlanması halında sahibkar hüquqi müdafiə vasitələrindən istifadə edərək məhkəməyə müraciət edə bilər. Ticarət sirrinin pozulması, müqavilə pozuntusu və ya cinayət hərəkəti kimi dəyərləndirilə bilər.
Ticarət sirri ilə bağlı hüquqi çərçivə
Müəyyən qanunlar bir çox ölkədə ticarət sirrinin qorunması üçün xüsusi qanunlar mövcuddur. Məsələn, ABŞ-da **"Defend Trade Secrets Act" (DTSA)** ticarət sirrinin federal səviyyədə qorunmasını təmin edir. Ümumi hüquq prinsipləri bir çox ölkədə ticarət sirri əqli mülkiyyətin bir hissəsi olaraq, digər əqli mülkiyyət hüquqları kimi qorunur, lakin ticarət sirri hüquqları digər əqli mülkiyyət formalarından fərqlənir, çünki onun qorunması üçün patent və ya müəllif hüququ kimi rəsmi qeydiyyat tələb olunmur. Beynəlxalq qorunma — ticarət sirri qoruması bəzi beynəlxalq müqavilələr, məsələn Ümumdünya Ticarət Təşkilatının (WTO) TRIPS Müqaviləsi (Ticarətlə Əlaqədar Əqli Mülkiyyət Hüquqları) ilə də təmin edilir. Bu müqavilə çərçivəsində ticarət sirri beynəlxalq səviyyədə qorunur.
Ticarət sirri və digər əqli mülkiyyət hüquqları arasındakı fərqlər
- Patentlərdən fərqli olaraq, ticarət sirri gizli saxlanılır və heç bir rəsmiləşdirmə tələb olunmur. Patent alınan zaman isə texnologiya açıq şəkildə sənədləşdirilir, amma müvəqqəti olaraq qorunur.
- Müəllif hüquqları, yaradıcı əsərləri qoruyur və ümumiyyətlə geniş yayılmış məlumatları əhatə edir. Ticarət sirri isə məxfiliyi qorunan məlumatlara aiddir.
- Əmtəə nişanı bir brendi və ya məhsulu tanıtmaq üçün istifadə olunur, ticarət sirri isə kommersiya məxfiliyini qorumaq üçündür.
Ticarət sirri şirkətlər üçün strateji əhəmiyyət daşıyan məlumatları qorumağa imkan verən hüquqi mexanizmdir. Bu mexanizm şirkətin rəqabət üstünlüyünü təmin edən məxfi bilikləri qoruyur və eyni zamanda bu biliklərin yayılmasının qarşısını alır.
İstinadlar
- Bagley & Dauchy. The Entrepreneur's Guide to Law and Strategy. Boston, MA: Cengage Learning. 2018. 501–502. ISBN .
- Lin, Thomas C.W. "Executive Trade Secrets". Notre Dame Law Review. 87 (3). 8 October 2013: 911. SSRN 2047462. İstifadə tarixi: 20 February 2020.
- "WIPO Guide to Trade Secrets and Innovation - Part III: Basics of trade secret protection" (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-08-27.
![image]()
Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License |website=WIPO Guide to Trade Secrets and Innovation - "Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights, Section 7: Protection of Undisclosed Information". . İstifadə tarixi: 25 January 2018.
- Krotoski, Mark L. "Common Issues and Challenges in Prosecuting Trade Secret and Economic Espionage Act Cases" (PDF). United States Attorneys' Bulletin. Washington, DC: . 57 (5). November 2009: 2–23, at p. 7.
- Baruch Lev (2001): Intangibles, Management, Measurement and Reporting, with comments by conference participants; Brookings Institution Press, 2001.
- Png, I. P. L. "Law and Innovation: Evidence from State Trade Secrets Laws". The Review of Economics and Statistics. 99 (1). 2017-03-01: 167–179. doi:10.1162/REST_a_00532. ISSN 0034-6535.
- Elbaum, Dan. "Human factors in information-age trade secret protection". Cornell HR Review. 2011. İstifadə tarixi: 2011-07-18.
- Png, I. P. L. "Secrecy and Patents: Theory and Evidence from the Uniform Trade Secrets Act". Strategy Science. 2 (3). 2017-09-01: 176–193. doi:10.1287/stsc.2017.0035. ISSN 2333-2050.
- "Customer Lists as Trade Secrets". The National Law Review. Dykema Gossett PLLC. 2009-12-30. İstifadə tarixi: 2012-04-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ticaret sirri ing Trade secret muessise ve ya ferdi sahibkar ucun kommersiya deyeri olan ictimaiyyete melum olmayan ve mexfi saxlanilan informasiya ve ya biliklerdir Ticaret sirleri biznes ucun reqabet ustunluyu temin eden melumatlari qorumaga yonelib Ticaret sirlere texniki kommersiya elmi melumatlar istehsal usullari formullar musteri siyahilari marketinq strategiyalari ve diger kommersiya ehemiyyetli melumatlar daxil ola biler Esas xususiyyetleriMexfilik ticaret sirri ictimaiyyete ve ya reqiblere melum olmayan ve yalniz mehdud sexslerin meselen iscilerin ve ya strateji terefdaslarin bildiyi melumatlardir Melumatin mexfiliyinin qorunmasi ucun sahibkar xususi tedbirler gormelidir Kommersiya deyeri ticaret sirri sahibine kommersiya ustunluyu verir Bu melumatin deyerini artiran ve onun aciqlandigi teqdirde sahibine ziyan getire bilecek mexfi biliklerdir Muvafiq tedbirlerin gorulmesi ticaret sirrini qorumaq ucun sahibkarin mexfi melumatin aciqlandigi zaman huquqlarinin mudafiesi ucun huquqi tedbirler gormesi teleb olunur Bu mexfilik muqavileleri Non Disclosure Agreements NDA ve iscilere xususi telimatlarin verilmesi kimi tedbirleri ehate edir Ticaret sirrine aid olan melumatlara numunelerIstehsal prosesleri ve usullari meselen Coca Cola sirketinin meshur icki resepti Musteri ve techizatci siyahilari isguzar elaqeler ve musteri bazasina dair melumatlar reqabet ustunluyu temin edir Marketinq strategiyalari sirketin gelecek mehsullar bazar strategiyalari ve ya reklam kampaniyalari haqqinda mexfi melumatlari Texnoloji ve elmi tedqiqatlar yeni texnologiyalar elmi nailiyyetler ve inkisaf merhelesinde olan mehsullar barede melumat Ticaret sirrinin qorunmasiTicaret sirrinin qorunmasi ucun asagidaki tedbirler gorule biler Mexfilik muqavileleri NDA sirket mexfi melumatlari paylasdigi sexsler ve ya teskilatlarla mexfilik muqavileleri baglaya biler Bu muqavile melumatlarin ucuncu sexslere oturulmesini mehdudlasdirir Daxili tehlukesizlik tedbirleri ticaret sirrini dasiyan melumatlarin yalniz mueyyen iscilere aciq olmasi ucun muvafiq tedbirler heyata kecirilir Bu melumatlarin sifrelenmesi tehlukesizlik sistemleri ve mehdud giris icazeleri vasitesile temin edilir Still research shows that changes in trade secrets laws affect business spending on and patents Huquqi mudafie ticaret sirrinin qeyri qanuni aciqlanmasi ve ya ogurlanmasi halinda sahibkar huquqi mudafie vasitelerinden istifade ederek mehkemeye muraciet ede biler Ticaret sirrinin pozulmasi muqavile pozuntusu ve ya cinayet hereketi kimi deyerlendirile biler Ticaret sirri ile bagli huquqi cerciveMueyyen qanunlar bir cox olkede ticaret sirrinin qorunmasi ucun xususi qanunlar movcuddur Meselen ABS da Defend Trade Secrets Act DTSA ticaret sirrinin federal seviyyede qorunmasini temin edir Umumi huquq prinsipleri bir cox olkede ticaret sirri eqli mulkiyyetin bir hissesi olaraq diger eqli mulkiyyet huquqlari kimi qorunur lakin ticaret sirri huquqlari diger eqli mulkiyyet formalarindan ferqlenir cunki onun qorunmasi ucun patent ve ya muellif huququ kimi resmi qeydiyyat teleb olunmur Beynelxalq qorunma ticaret sirri qorumasi bezi beynelxalq muqavileler meselen Umumdunya Ticaret Teskilatinin WTO TRIPS Muqavilesi Ticaretle Elaqedar Eqli Mulkiyyet Huquqlari ile de temin edilir Bu muqavile cercivesinde ticaret sirri beynelxalq seviyyede qorunur Ticaret sirri ve diger eqli mulkiyyet huquqlari arasindaki ferqlerPatentlerden ferqli olaraq ticaret sirri gizli saxlanilir ve hec bir resmilesdirme teleb olunmur Patent alinan zaman ise texnologiya aciq sekilde senedlesdirilir amma muveqqeti olaraq qorunur Muellif huquqlari yaradici eserleri qoruyur ve umumiyyetle genis yayilmis melumatlari ehate edir Ticaret sirri ise mexfiliyi qorunan melumatlara aiddir Emtee nisani bir brendi ve ya mehsulu tanitmaq ucun istifade olunur ticaret sirri ise kommersiya mexfiliyini qorumaq ucundur Ticaret sirri sirketler ucun strateji ehemiyyet dasiyan melumatlari qorumaga imkan veren huquqi mexanizmdir Bu mexanizm sirketin reqabet ustunluyunu temin eden mexfi bilikleri qoruyur ve eyni zamanda bu biliklerin yayilmasinin qarsisini alir IstinadlarBagley amp Dauchy The Entrepreneur s Guide to Law and Strategy Boston MA Cengage Learning 2018 501 502 ISBN 978 1 285 42849 9 Lin Thomas C W Executive Trade Secrets Notre Dame Law Review 87 3 8 October 2013 911 SSRN 2047462 Istifade tarixi 20 February 2020 WIPO Guide to Trade Secrets and Innovation Part III Basics of trade secret protection ingilis Istifade tarixi 2024 08 27 Text was copied from this source which is available under a Creative Commons Attribution 4 0 International License website WIPO Guide to Trade Secrets and Innovation Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights Section 7 Protection of Undisclosed Information Istifade tarixi 25 January 2018 Krotoski Mark L Common Issues and Challenges in Prosecuting Trade Secret and Economic Espionage Act Cases PDF United States Attorneys Bulletin Washington DC 57 5 November 2009 2 23 at p 7 Baruch Lev 2001 Intangibles Management Measurement and Reporting with comments by conference participants Brookings Institution Press 2001 Png I P L Law and Innovation Evidence from State Trade Secrets Laws The Review of Economics and Statistics 99 1 2017 03 01 167 179 doi 10 1162 REST a 00532 ISSN 0034 6535 Elbaum Dan Human factors in information age trade secret protection Cornell HR Review 2011 Istifade tarixi 2011 07 18 Png I P L Secrecy and Patents Theory and Evidence from the Uniform Trade Secrets Act Strategy Science 2 3 2017 09 01 176 193 doi 10 1287 stsc 2017 0035 ISSN 2333 2050 Customer Lists as Trade Secrets The National Law Review Dykema Gossett PLLC 2009 12 30 Istifade tarixi 2012 04 19