Teuçejsk rayonu (adıq Теуцожь район) — Rusiya Federasiyası, Adıgey Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi auludur.
Teuçejsk rayonu | |||
---|---|---|---|
| |||
| |||
Ölkə | |||
Tarixi və coğrafiyası | |||
Yaradılıb | 1929 | ||
Sahəsi |
| ||
Əhalisi | |||
Əhalisi |
| ||
Rəsmi sayt | |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiyası
Teuçejsk rayonu Adıgey Respublikasının şimal-qərb hissəsində yerləşir. Rayonun ümumi sahəsi 697.97 km²-dir. Bura 1 şəhər və 6 kənd yaşayış məntəqəsi daxildir.
Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: şimal-şərqdə Krasnoqvardeysk rayonu, şərqdə Beloreçensk rayonu, cənubda Qoryaçı Klyuç rayonu, qərbdə Taxtamukaysk rayonu, şimaldan Krasnodar su anbarı ilə ayrılan Krasnodar şəhər dairəsi ilə. Qərbdən, şimaldan və şərqdən bir yarım halqada olan rayon Adıgeysk şəhərini əhatə edir.
Rayon respublikanın düzənlik zonasında yerləşir. Ərazisi şimalda bir qədər parçalanmış və zəif dalğalıdır. Tədricən cənubdan təpəli əraziyə çevrilir. Cənub-şərqdən şimal-qərbə qədər hündürlükdə ümumi bir azalma var. Bölgənin torpaq örtüyündə qara torpaq ən geniş yayılmışdır.
Rayonun əsas su yolu bölgədəki Krasnodar su anbarını meydana gətirən Kuban çayıdır. Rayon ərazisindən axan digər çaylar:Pşiş, Marta, Apças, Psekups, Çetuk və başqaları. Tlyustenxabl qəsəbəsi və Tuğurqa aulunda təmizləyici qurğular var.
Rayonda iqlim rütubətli və mülayimdir, Qara dənizə yaxınlığı nəzərə çarpacaq dərəcədə təsirlidir. Havanın orta temperaturu iyulda + 24.0 ° C-dən yanvarda 0 ° C-ə qədər dəyişir. Ən yüksək temperatur avqustun əvvəllərində, ən aşağı isə yanvarın sonu və ya fevralın əvvəlində müşahidə olunur. Orta illik yağıntının miqdarı təxminən 700 mm-dir. Ən çox yağıntı yayda düşür.
Tarixi
5 avqust 1924-cü ildə, Cənub-Şərq diyarının Adıgey (Çerkes) Muxtar Vilayətinin ləğv edilmiş Psekupski rayonu ərazisinin bir hissəsində, mərkəzi Ponejukay aulu olan Cicixabl rayonu təşkil edilir. Əvvəlcə bura 6 kənd məclisi daxil idi: Assokolay, Qabukay, Cicihabl, Kuro-Ternovski, Ponejukay və Şabanoxabl. 1925-ci ildə Cicixabl rayonu Ponejukay adlandırılır. 7 fevral 1929-cu ildə ləğv edilmiş Taxtamukaysk ərazisi rayona birləşdirilir və rayon Psekupski adlandırılır. 28 dekabr 1934-cü ildə rayon keçmiş Ponejukay adı ilə keçmiş sərhədlərində bərpa edilir. 15 iyul 1940 Ponejukay rayonu Adıgey xalq şairi - Tsuq Teuçejin şərəfinə Teuçejsk adlandırıldı. 5 dekabr 1956-cı il tarixdən 5 avqust 1957-ci ilədək rayon ləğv edildi və ərazisi Taxtamukaysk rayonunun bir hissəsi oldu. 1 fevral 1963-cü ildə ləğv edilmiş Oktyabrski rayonunun ərazisi Teuçejsk rayonunun bir hissəsi olur və Oktyabrski kəndi rayonun mərkəzi olaraq təyin edilir. 27 iyul 1976-cı ildə rayonun tərkibinə daxil olmayan regional tabeli Teuçejsk şəhəri yeni bir rayon mərkəzi olur. 25 aprel 1983-cü ildə Oktyabrski rayonu Teuçejsk rayonundan ayrıldı və ərazisi bərpa edilir. 1993-cü ildə kənd şuralarının fəaliyyəti dayandırılır və kənd idarələrinin əraziləri kənd rayonlarına çevrilir. 2000-ci ildə Teuçejsk rayonunun inzibati mərkəzi yenidən Ponejukay kəndinə köçürülür. 2005-ci ildə rayonda bütün kənd dairələri ləğv edildi. 1 şəhər və 6 kənd yaşayış məntəqəsi statusu ilə 7 bələdiyyə quruldu.
Əhali
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
xalq | say, nəf. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
---|---|---|
adıqlar | 13 383 | 64,83 % |
ruslar | 5 626 | 27,25 % |
ermənilər | 230 | 1,11 % |
azərbaycanlılar | 216 | 1,05 % |
digərləri | 592 | 2,87 % |
milliyətini bildirməyənlər | 596 | 2,89 % |
ümumi | 20 643 | 100,0 % |
İqtisadiyyat
Rayon iqtisadiyyatında əsas rolu sənaye və kənd təsərrüfatı tutur.
Sənaye
Sənaye aparıcı bir sahədir. 1 yanvar 2018-ci il tarixinə rayonda 4 böyük, 1 orta, 7 kiçik və 2 mikro müəssisə fəaliyyət göstərir.
Kənd təsərrüfatı
Əkin sahələrinin strukturunda sənaye bitkiləri əhəmiyyətli sahələr tutur. Bu qrup bitrkilərdə çeşidlilik və müvafiq olaraq ümumi məhsul durmadan artır. Həmçinin ərazidə düyü bitkilərinin becərilməsi üçün ayrılan sahə də vardır.
Rayonda 340 hektar bağ salınmışdır ki, bunun da 309 hektarı damcı suvarma ilə suvarılan intensiv tipli bağlardır.
KİV
Rayonda baş verən hadisələri təqdis edən "Teuçejsk xəbərləri" adlı regional qəzet nəşr olunur. Qəzet həftədə iki dəfə dərc olunur.
Rayonun rəsmi saytı var.
Məşhur sosial şəbəkələrdə rayon administrasiyasının rəsmi səhifələri vardır.
Mənbə
- Официальный сайт района
İstinadlar
- https://23.rosstat.gov.ru/storage/mediabank/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%9C%D0%9E%20%D0%B8%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%20%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC%20%D0%BD%D0%B0%201%20%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%202012-2023%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2.rar (rus.).
- "Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения Республики Адыгея. Том 4. Национальный состав" (PDF). 2013-11-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-09-11.
- "Теучежский район: Экономика". 2019-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
- "Теучежские вести". 2019-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Teucejsk rayonu adiq Teucozh rajon Rusiya Federasiyasi Adigey Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi auludur Teucejsk rayonuGerb44 53 06 sm e 39 23 24 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiYaradilib 1929Sahesi 710 km EhalisiEhalisi 22 196 nef 2023 Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiTeucejsk rayonu Adigey Respublikasinin simal qerb hissesinde yerlesir Rayonun umumi sahesi 697 97 km dir Bura 1 seher ve 6 kend yasayis menteqesi daxildir Asagidaki erazilerle hemserheddir simal serqde Krasnoqvardeysk rayonu serqde Belorecensk rayonu cenubda Qoryaci Klyuc rayonu qerbde Taxtamukaysk rayonu simaldan Krasnodar su anbari ile ayrilan Krasnodar seher dairesi ile Qerbden simaldan ve serqden bir yarim halqada olan rayon Adigeysk seherini ehate edir Rayon respublikanin duzenlik zonasinda yerlesir Erazisi simalda bir qeder parcalanmis ve zeif dalgalidir Tedricen cenubdan tepeli eraziye cevrilir Cenub serqden simal qerbe qeder hundurlukde umumi bir azalma var Bolgenin torpaq ortuyunde qara torpaq en genis yayilmisdir Rayonun esas su yolu bolgedeki Krasnodar su anbarini meydana getiren Kuban cayidir Rayon erazisinden axan diger caylar Psis Marta Apcas Psekups Cetuk ve basqalari Tlyustenxabl qesebesi ve Tugurqa aulunda temizleyici qurgular var Rayonda iqlim rutubetli ve mulayimdir Qara denize yaxinligi nezere carpacaq derecede tesirlidir Havanin orta temperaturu iyulda 24 0 C den yanvarda 0 C e qeder deyisir En yuksek temperatur avqustun evvellerinde en asagi ise yanvarin sonu ve ya fevralin evvelinde musahide olunur Orta illik yagintinin miqdari texminen 700 mm dir En cox yaginti yayda dusur Tarixi5 avqust 1924 cu ilde Cenub Serq diyarinin Adigey Cerkes Muxtar Vilayetinin legv edilmis Psekupski rayonu erazisinin bir hissesinde merkezi Ponejukay aulu olan Cicixabl rayonu teskil edilir Evvelce bura 6 kend meclisi daxil idi Assokolay Qabukay Cicihabl Kuro Ternovski Ponejukay ve Sabanoxabl 1925 ci ilde Cicixabl rayonu Ponejukay adlandirilir 7 fevral 1929 cu ilde legv edilmis Taxtamukaysk erazisi rayona birlesdirilir ve rayon Psekupski adlandirilir 28 dekabr 1934 cu ilde rayon kecmis Ponejukay adi ile kecmis serhedlerinde berpa edilir 15 iyul 1940 Ponejukay rayonu Adigey xalq sairi Tsuq Teucejin serefine Teucejsk adlandirildi 5 dekabr 1956 ci il tarixden 5 avqust 1957 ci iledek rayon legv edildi ve erazisi Taxtamukaysk rayonunun bir hissesi oldu 1 fevral 1963 cu ilde legv edilmis Oktyabrski rayonunun erazisi Teucejsk rayonunun bir hissesi olur ve Oktyabrski kendi rayonun merkezi olaraq teyin edilir 27 iyul 1976 ci ilde rayonun terkibine daxil olmayan regional tabeli Teucejsk seheri yeni bir rayon merkezi olur 25 aprel 1983 cu ilde Oktyabrski rayonu Teucejsk rayonundan ayrildi ve erazisi berpa edilir 1993 cu ilde kend suralarinin fealiyyeti dayandirilir ve kend idarelerinin erazileri kend rayonlarina cevrilir 2000 ci ilde Teucejsk rayonunun inzibati merkezi yeniden Ponejukay kendine kocurulur 2005 ci ilde rayonda butun kend daireleri legv edildi 1 seher ve 6 kend yasayis menteqesi statusu ile 7 belediyye quruldu EhaliMilli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir xalq say nef umumi ehaliye olan nisbet adiqlar 13 383 64 83 ruslar 5 626 27 25 ermeniler 230 1 11 azerbaycanlilar 216 1 05 digerleri 592 2 87 milliyetini bildirmeyenler 596 2 89 umumi 20 643 100 0 IqtisadiyyatRayon iqtisadiyyatinda esas rolu senaye ve kend teserrufati tutur Senaye Senaye aparici bir sahedir 1 yanvar 2018 ci il tarixine rayonda 4 boyuk 1 orta 7 kicik ve 2 mikro muessise fealiyyet gosterir Kend teserrufati Ekin sahelerinin strukturunda senaye bitkileri ehemiyyetli saheler tutur Bu qrup bitrkilerde cesidlilik ve muvafiq olaraq umumi mehsul durmadan artir Hemcinin erazide duyu bitkilerinin becerilmesi ucun ayrilan sahe de vardir Rayonda 340 hektar bag salinmisdir ki bunun da 309 hektari damci suvarma ile suvarilan intensiv tipli baglardir KIVRayonda bas veren hadiseleri teqdis eden Teucejsk xeberleri adli regional qezet nesr olunur Qezet heftede iki defe derc olunur Rayonun resmi sayti var Meshur sosial sebekelerde rayon administrasiyasinin resmi sehifeleri vardir MenbeOficialnyj sajt rajonaIstinadlarhttps 23 rosstat gov ru storage mediabank D0 A7 D0 B8 D1 81 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D0 BE D1 81 D1 82 D1 8C 20 D0 BF D0 BE D1 81 D1 82 D0 BE D1 8F D0 BD D0 BD D0 BE D0 B3 D0 BE 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 B8 D1 8F 20 D0 BF D0 BE 20 D0 9C D0 9E 20 D0 B8 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D1 8B D0 BC 20 D0 BF D1 83 D0 BD D0 BA D1 82 D0 B0 D0 BC 20 D0 BD D0 B0 201 20 D1 8F D0 BD D0 B2 D0 B0 D1 80 D1 8F 202012 2023 20 D0 B3 D0 BE D0 B4 D0 BE D0 B2 rar rus Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Chislennost naseleniya Respubliki Adygeya Tom 4 Nacionalnyj sostav PDF 2013 11 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 09 11 Teuchezhskij rajon Ekonomika 2019 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 01 Teuchezhskie vesti 2019 08 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 01