Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Telelər — qədim türk tayfası.
Tarixi
Tele tayfası erkən orta əsrlərdə (IV-V əsrlərdə) Balxaş gölü ətrafında yaşamışdır. V əsrdə 100 min alaçıqdan ibarət telelər İrtış çayını keçərək Aral və Xəzər dənizləri arasındakı ərazidə öz dövlətlərini yaratmışdılar. 492-ci ildə telelər öz dövlətini yaratdılar.494-496-cı illərdə bu dövlətə eftalilər son qoydular. 552-ci ildə türk xaqanlığı yaradıldıqda tele tayfa birləşməsi həmin dövlətə daxil olmuşdur.556-cı ildə onlar xaqanlığın qərbində, Xəzər dənizi sahillərində məskunlaşmışdılar. VII-VIII əsrlərdə tokuz-oğuz adı ilə adlanmışlar.Türk xaqanlığının dağılması nəticəsində (1704) telelərin bir hissəsi İrtış hövzəsində yaşayan qıpçaqlara qarışmış, digər hissəsi isə VIII əsrdə Xəzərlərin tərkibinə daxil olmuşdur. Qıpçaqların və Xəzərlərin tərkibində Azərbaycana gəlmişdilər.
Telelər jujanlarla qonşu yaşayırdılar. Amma əlaqə saxlamırdılar. Onlar Hun imperiyasına qatıldılar. Öz ibtidai dədə-baba qaydalarını saxladılar və köçərilikdən əl çəkmədilər. Çinləşmə (tabqaçlaşma-Ə.Ç.) bu köçərilərə təsir etmədi. Əlçatmaz səhralarda sakin olduqlarından Çin dövləti üçün maraqlı deyildilər. Telelər əvvəlcə bir xana deyil, 12 tayfanın hərəsi öz ağsaqqalına tabe idi.
İstinadlar
- . Azərbaycan toponimləri. Ensiklopedik lüğət, Bakı,1999, 588 səh.
- Бичурин Н. Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. М. – Л., 1950. Т. I.С. 215.
Mənbə
- Гумилев Л. Н. Динлинская проблема
- Maenchen-Helfen O. 1939. The Ting-ling. – Harvard Journal of Asia Studies, vol. 4, no. 1: 77 – 86.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Teleler qedim turk tayfasi TarixiTele tayfasi erken orta esrlerde IV V esrlerde Balxas golu etrafinda yasamisdir V esrde 100 min alaciqdan ibaret teleler Irtis cayini kecerek Aral ve Xezer denizleri arasindaki erazide oz dovletlerini yaratmisdilar 492 ci ilde teleler oz dovletini yaratdilar 494 496 ci illerde bu dovlete eftaliler son qoydular 552 ci ilde turk xaqanligi yaradildiqda tele tayfa birlesmesi hemin dovlete daxil olmusdur 556 ci ilde onlar xaqanligin qerbinde Xezer denizi sahillerinde meskunlasmisdilar VII VIII esrlerde tokuz oguz adi ile adlanmislar Turk xaqanliginin dagilmasi neticesinde 1704 telelerin bir hissesi Irtis hovzesinde yasayan qipcaqlara qarismis diger hissesi ise VIII esrde Xezerlerin terkibine daxil olmusdur Qipcaqlarin ve Xezerlerin terkibinde Azerbaycana gelmisdiler Teleler jujanlarla qonsu yasayirdilar Amma elaqe saxlamirdilar Onlar Hun imperiyasina qatildilar Oz ibtidai dede baba qaydalarini saxladilar ve kocerilikden el cekmediler Cinlesme tabqaclasma E C bu kocerilere tesir etmedi Elcatmaz sehralarda sakin olduqlarindan Cin dovleti ucun maraqli deyildiler Teleler evvelce bir xana deyil 12 tayfanin heresi oz agsaqqalina tabe idi Istinadlar Azerbaycan toponimleri Ensiklopedik luget Baki 1999 588 seh Bichurin N Ya Sobranie svedenij o narodah obitavshih v Srednej Azii v drevnie vremena M L 1950 T I S 215 MenbeGumilev L N Dinlinskaya problema Maenchen Helfen O 1939 The Ting ling Harvard Journal of Asia Studies vol 4 no 1 77 86 Hemcinin baxFuqu tayfa Xarici kecidler