Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tamamlıq budaq cümləsi ya baş cümlənin olmayan tamamlığı əvəzində işlənir, ya da baş cümlədə işarə əvəzliyi ilə ifadə olunan tamamlığı izah edir. Kimi? nəyi? kimə? nəyə? kimdə? nədə? kimdən? və s. suallarından birinə cavab verir.
- Budaq cümlənin bu növü bütün forma xüsusiyyətlərinə görə mübtəda budaq cümləsinə oxşayır. Fərqli xüsusiyyəti yalnız baş cümlənin budaq cümlədən tələb etdiyi sualdır ki, həmin suallar tamamlığın suallarıdır. Tamamlıq budaq cümləsi daha çox baş cümlənin feili xəbərinə aid olur.
- Tamamlıq budaq cümləsində işlənən əvəzlik-qəliblər bunlardır: onu, bunu, orasını, burasını, onda, bunda, onu da, bunu da, ondan, bundan və s.
- Tamamlıq budaq cümləsində də baş və budaq cümlənin yeri dəyişə bilər. Baş cümlənin əvvəl gəldiyi növlərində əlaqə vasitəsi intonasiya və tabelilik bağlayıcısı olur: Deyirlər (nəyi?), şirin yuxu gözəl nemətdir. İnanıram (nəyə?), hamınız imtahandan uğurla çıxacaqsınız. Öz- özümdən soruşdum ki (nəyi?), heç zaman səhv etməmişəm? Onu da yaxşı bilirəm ki (nəyi?), torpaqlarımızı gec-tez geri qaytaracağıq. Bu cümlələrin sadələşməsi də mübtəda budaq cümləsində olduğu kimidir: Şirin yuxunun gözəl nemət olduğunu (nəyi?) deyirlər. Torpaqlarımızı gec-tez geri qaytaracağımızı (nəyi?) yaxşı bilirəm.
- Bəzi hallarda ''ki'' ədatı ilə işlənən kim, kimi, kimə bağlayıcı sözlərin əlaqə vasitəsi olduğu cümlələrdə budaq cümlə baş cümlədən əvvəl gəlir. Baş cümlədə işlənən əvəzlik-qəlib qarşılıq söz olur. Məs: Kim yaxşı oxuyub, onu seçdilər. Kim ki ad qoymuşdur qoca dünyada, onu öz dostları vermişdir bada. Bu zaman baş cümlədə əvəzlik-qəlib işlənməyə də bilər. Bu zaman onu asanlıqla bərpa etmək olur. Məs: Kim günahsızdır, azad etdilər. (Kim günahsızdır, onu azad etdilər.)
- Tamamlıq vasitəsiz və vasitəli olduğu kimi, tamamlıq budaq cümlələri də vasitəsiz və ya vasitəli tamamlığın suallarına cavab verir.
Vasitəli tamamlıq budaq cümləsi:
Şagirdlər şikayətlənir ki (nədən?), müəllim onları çox tənqid edir.
Mən inanıram ki (nəyə?), hədəfimiz müəyyən olacaq.
Vasitəsiz tamamlıq budaq cümləsi:
Deyirəm ki (nəyi?), biz türklər həmişə dostluqda sadiq oluruq.
Fatimə bilirdi ki (nəyi?), mən artıq döyüş bölgəsinə gedirəm.
Haranı deyirsiz (haranı?), oranı da təmizləyək.
Tamamlıq budaq cümlələri
- O, arxayın olacaqdı ki, zavod təzə avadanlıqlardan istifadə edəcəkdir.
- Ədalət mülkündən kim üz çevirsə, ona aqil deməz ağıllı kimsə. (N.G)
- Xalq deyəcəkdi, padşahımız yaxşı adamdır. (M.İ)
- Zübeydə burasını da fikirləşdi ki, heç kim heç nə görməz.
- Kim ki sevir vətənin, ona mənim böyük hörmətim var.
- Haranı sənə tərifləyirlər, oranı görmək istəyirsən.
- Sən nə deyirsən, onu da sənə verəcəyəm.
- Fikirləşir ki, bu işin sonu necə olacaq.
- Hər kim ki bu dünyadan zövq almağı bacarır, ona da yaşamaq halaldır.
- Bu cümləni nə üçün yazmısansa, onu da əlavə et.
- Kim nə bilir, kim nə çəkir.
- Orası ki mane olurdu, qoparıb atdıq.
- Hər nə istəsən, onu gətirərəm.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tamamliq budaq cumlesi ya bas cumlenin olmayan tamamligi evezinde islenir ya da bas cumlede isare evezliyi ile ifade olunan tamamligi izah edir Kimi neyi kime neye kimde nede kimden ve s suallarindan birine cavab verir Budaq cumlenin bu novu butun forma xususiyyetlerine gore mubteda budaq cumlesine oxsayir Ferqli xususiyyeti yalniz bas cumlenin budaq cumleden teleb etdiyi sualdir ki hemin suallar tamamligin suallaridir Tamamliq budaq cumlesi daha cox bas cumlenin feili xeberine aid olur Tamamliq budaq cumlesinde islenen evezlik qelibler bunlardir onu bunu orasini burasini onda bunda onu da bunu da ondan bundan ve s Tamamliq budaq cumlesinde de bas ve budaq cumlenin yeri deyise biler Bas cumlenin evvel geldiyi novlerinde elaqe vasitesi intonasiya ve tabelilik baglayicisi olur Deyirler neyi sirin yuxu gozel nemetdir Inaniram neye haminiz imtahandan ugurla cixacaqsiniz Oz ozumden sorusdum ki neyi hec zaman sehv etmemisem Onu da yaxsi bilirem ki neyi torpaqlarimizi gec tez geri qaytaracagiq Bu cumlelerin sadelesmesi de mubteda budaq cumlesinde oldugu kimidir Sirin yuxunun gozel nemet oldugunu neyi deyirler Torpaqlarimizi gec tez geri qaytaracagimizi neyi yaxsi bilirem Bezi hallarda ki edati ile islenen kim kimi kime baglayici sozlerin elaqe vasitesi oldugu cumlelerde budaq cumle bas cumleden evvel gelir Bas cumlede islenen evezlik qelib qarsiliq soz olur Mes Kim yaxsi oxuyub onu secdiler Kim ki ad qoymusdur qoca dunyada onu oz dostlari vermisdir bada Bu zaman bas cumlede evezlik qelib islenmeye de biler Bu zaman onu asanliqla berpa etmek olur Mes Kim gunahsizdir azad etdiler Kim gunahsizdir onu azad etdiler Tamamliq vasitesiz ve vasiteli oldugu kimi tamamliq budaq cumleleri de vasitesiz ve ya vasiteli tamamligin suallarina cavab verir Vasiteli tamamliq budaq cumlesi Sagirdler sikayetlenir ki neden muellim onlari cox tenqid edir Men inaniram ki neye hedefimiz mueyyen olacaq Vasitesiz tamamliq budaq cumlesi Deyirem ki neyi biz turkler hemise dostluqda sadiq oluruq Fatime bilirdi ki neyi men artiq doyus bolgesine gedirem Harani deyirsiz harani orani da temizleyek Tamamliq budaq cumleleriO arxayin olacaqdi ki zavod teze avadanliqlardan istifade edecekdir Edalet mulkunden kim uz cevirse ona aqil demez agilli kimse N G Xalq deyecekdi padsahimiz yaxsi adamdir M I Zubeyde burasini da fikirlesdi ki hec kim hec ne gormez Kim ki sevir vetenin ona menim boyuk hormetim var Harani sene terifleyirler orani gormek isteyirsen Sen ne deyirsen onu da sene vereceyem Fikirlesir ki bu isin sonu nece olacaq Her kim ki bu dunyadan zovq almagi bacarir ona da yasamaq halaldir Bu cumleni ne ucun yazmisansa onu da elave et Kim ne bilir kim ne cekir Orasi ki mane olurdu qoparib atdiq Her ne istesen onu getirerem Hemcinin baxterzi hereket budaq cumlesi teyin budaq cumlesi xeber budaq cumlesi