Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Təkrarlayıcı perforator (ingiliscə gang punch, rusca дублирующий перфоратор) - perfokartı oxuyan və başqa perfokartda onun kopiyasını edən qurğu. 1980-ci illərin əvvəllərinədək proqramçılar tərəfindən geniş istifadə olunurdu.
Repeater
10Base5 və 10Base2 standartlarının kabel uzunluğu və kompüter sayı ilə bağlı olan hədd bəzən yetərli olmur, ona görə bu cür texnologiyalardan repeater-dən istifadə etmək lazım gəlir. Əgər daha uzun məsafələrdən daha çox kompüterlə işləmək istənilərsə və ya şəbəkəni kabel zədəli olsa belə daha dayanıqlı hala gətirmək istəyirsinizsə, ya da fərqli kabel sistemləri (məsələn: 10Base5 ilə 10Base2) birləşdirilmək istəsəniz repeater istifadə etməlisiniz. Repater və ya təkrarlayan bir ethernet seqmentindən aldığı bütün paketləri təkrarlayır və digər seqmentə yollayır. Repeater gələn elektrik siqnallarını alır və binary koda, yəni 1 və 0-lara çevirir. Sonra da digər seqmentə yollayır. Bu yönü ilə repater-in bəsit bir amplifikator, yəni yüksəldici olmadığını anlayırıq. Çünki ampilər gələn siqnalın nə olduğuna baxmadan sadəcə gücünü yüksəldir. Yolda zədələnmiş bir siqnal ampiden keçəndə zədəsi daha da artır. Bu kompüter şəbəkələrində istifadə olunan ampi kimi bir cihaz yoxdur, sadəcə repeaterin nə edib-etmədiyini aydınlaşdırmaq istədim. Repeater isə gələn siqnalı öncə 1 və 0-a çevirdiyi üçün yol boyunca zəifləmiş siqnalı təkrar təmiz 1 və 0 halına çevrilmiş formada digər seqmentə ötürür.
Repeater-lər fərqli kabel tipləri istifadə olunan şəbəkələri birləşdirə bilər.
Gördüyünüz kimi Repeater-lər olduqca istifadəyə yararlı cihazlar imiş. 10Base5 və 10Base2 fərqli kabellər və ləvazimatlar istifadə etsə də ethernet paket quruluşları eyni olduğu üçün asanca bir-birinə bağlana bilirdilər. Eyni hal günümüzdə də mövcuddur. Hub-ların çoxunda bir dənə 10Base2 girişi vardır. Beləcə 10BaseT və 10Base2 şəbəkələri birləşdirilə bilərlər. Ethernetin zaman içində kabel tipləri(RG-8>RG-58>UTP) hətta fiziki topolojisi(Bus>Star) dəyişsə də, məntiqi topoloji(Bus) və ethernet paket quruluşu, yəni kabel üzərindən gedən siqnal eyni qaldığı üçün hər zaman əvvəlki ethernet şəbəkə texnologiyalarını dəstəkləyəcəkdir.
Repeater-lər bir seqmentdəki trafiki eynən digər seqmentə çatdırır, yəni trafiki idarə etmir.
Repeater-lər ağıllı cihazlar deyildir. Bir portdan gələn siqnalı məlumat paketinin içərisini və ya kimə getdiyinə baxmadan digər porta, yəni digər seqmentə ötürür. Bu məqam ethernet ilə bağlı bilinməsi lazım olan ən önəmli mövzunu, yəni collision domain(toqquşma sahəsi) anlayışını ortaya çıxardır. Biz collision domain toqquşma sahəsi nə demək olduğu haqqında məlumatımız olsa da onun repeater ilə bağlı məqamlarını öyrənməliyik. Öncə ethernetin məlumat göndərmə üçün istifadə etdiyi CSMA/CD texnologiyasını xatırlayaq. Bir ethernet şəbəkəsində hər node məlumat göndərilməsinə başlamadan öncə kabel boşmu, yəni o anda başqa birisi məlumat axtarışı edirmi, yoxsa kontrol edir. Əgər kabel üzərində başqa bir kompüterin siqnalı varsa gözləyir. Kabelin boş olduğu anda paketi kabelə qoyur. Bu məlumat paketi bütün kompüterlərə gedir. Şəbəkə üzərindəki hər kompüter bu məlumat paketini oxuyur. Məlumat paketində qəbul edənin adresi göstərilmişdir. Bu vəziyyətdə eyni anda sadəcə bir kompüterin məlumat göndərə bildiyini görürük. Digər kompüterlər gözləmə vəziyyətində qalırlar. Şəbəkə üzərindəki kompüter sayı artdıqca, kompüter başına düşən məlumat ötürmə imkanı da düşür. Çünki kompüter sayı artdıqca, daha çox kompüterin kabelə çatma ehtimalı və məşğul etmə ehtimalı vardır. Bir kompüter məlumat paketi yolladığında bütün kompüterlərə gedir, bütün bu kompüterlər collison domain toqquşma sahəsi mənasını verirlər. Yuxarıda solda iki seqment görürük. Seqment 1 ayrı bir toqquşma sahəsi, Seqment 2 ayrı. Əslində bunlar arasında heç bir bağlantı yoxdur. İki fərqli şəbəkədir və biri digərinə çata bilmir. Seqment 1 içində A C-yə bir məlumat yollamaq istədiyində, məlumat paketini kabelə buraxır, məlumat paketi B və C-yə çatır, B paketin özünə gəlmədiyini anlayır və silir. C isə paket ilə məşğul olur. Ancaq bu proses sırasında B-də, C-də məşğul vəziyyətdə olur, bütün şəbəkə məşğul vəziyyətdədir. Yəni 3 kompüterdən ibarət olan bir toqquşma sahəsi mövcuddur. Sağ tərəfə baxsaq, bu seqmentləri repeater ilə bağlanılıb. A yenə C-yə bir məlumat yollamaq istəsə, məlumat paketinə C-nin adresini yazıb, kabelə buraxır, bu paket B və C-yə gedir. Eyni zamanda paket repeater-ə də gedir. Repeater bu siqnala baxmadan o biri seqmentə ötürür. Belə halda məlumat paketi D, E və F-yə də gedir və bu 3 kompüteri də məşğul edir. Yəni A,B,C,D,E və F-dən ibarət olan bir collison domain toqquşma sahəsi yaranır. Repeater-lərə axmaq cihazlar deyərək haqsızlıq etməyək, nə etsinlər onlar sadəcə OSI-nin 1-ci layında, yəni fiziki layda çalışmaq üçün istehsal olunmuş cihazlardır. Gələn siqnalı sadəcə 1 və 0 kimi anlayırlar, amma məlumat paketi olduğunu və məlumat paketinin üzərində alıcı MAC adresi olduğunu dolayı yolla paketin o seqmentə keçib-keçməməli olduğunu anlaya bilmirlər. Yəni birinci seqment daxilində məlumat göndərilməsinin ikinci seqmentə aidiyyatı olmadığını anlamır və buna görə də repeater ikinci seqmentdə də toqquşma sahəsinin yaranmasına səbəb olur.
Repeater-lərin istifadə yerlərini sadalasaq:
- Şəbəkənin maksimum məsafəsini artırır
- Şəbəkədəki maksimum kompüter sayını artırır
- Kabel zədələnməsinə qarşı qismən qoruyur
- Fərqli kabel tipləri istifadə edən şəbəkələri bağlaya bilir
Repeater-lər ilə bağlı son olaraq iki şey bildirmək lazımdır. Eyni şəbəkədə dörddən çox repeater istifadə oluna bilməz. Bu gün UTP kabelləmə ilə yayılmış istifadə etdiyimiz hub-lar əslində hər kompüter üçün ayrı portu olan və koaksial yerinə UTP kabel üçün istehsal olunmuş repeater-lərdir. Yəni yuxarıda sayılan bütün xüsusiyyətlər hub-larda da vardır.
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Tekrarlayici perforator ingilisce gang punch rusca dubliruyushij perforator perfokarti oxuyan ve basqa perfokartda onun kopiyasini eden qurgu 1980 ci illerin evvellerinedek proqramcilar terefinden genis istifade olunurdu Repeater10Base5 ve 10Base2 standartlarinin kabel uzunlugu ve komputer sayi ile bagli olan hedd bezen yeterli olmur ona gore bu cur texnologiyalardan repeater den istifade etmek lazim gelir Eger daha uzun mesafelerden daha cox komputerle islemek istenilerse ve ya sebekeni kabel zedeli olsa bele daha dayaniqli hala getirmek isteyirsinizse ya da ferqli kabel sistemleri meselen 10Base5 ile 10Base2 birlesdirilmek isteseniz repeater istifade etmelisiniz Repater ve ya tekrarlayan bir ethernet seqmentinden aldigi butun paketleri tekrarlayir ve diger seqmente yollayir Repeater gelen elektrik siqnallarini alir ve binary koda yeni 1 ve 0 lara cevirir Sonra da diger seqmente yollayir Bu yonu ile repater in besit bir amplifikator yeni yukseldici olmadigini anlayiriq Cunki ampiler gelen siqnalin ne olduguna baxmadan sadece gucunu yukseldir Yolda zedelenmis bir siqnal ampiden kecende zedesi daha da artir Bu komputer sebekelerinde istifade olunan ampi kimi bir cihaz yoxdur sadece repeaterin ne edib etmediyini aydinlasdirmaq istedim Repeater ise gelen siqnali once 1 ve 0 a cevirdiyi ucun yol boyunca zeiflemis siqnali tekrar temiz 1 ve 0 halina cevrilmis formada diger seqmente oturur Repeater ler ferqli kabel tipleri istifade olunan sebekeleri birlesdire biler Gorduyunuz kimi Repeater ler olduqca istifadeye yararli cihazlar imis 10Base5 ve 10Base2 ferqli kabeller ve levazimatlar istifade etse de ethernet paket quruluslari eyni oldugu ucun asanca bir birine baglana bilirdiler Eyni hal gunumuzde de movcuddur Hub larin coxunda bir dene 10Base2 girisi vardir Belece 10BaseT ve 10Base2 sebekeleri birlesdirile bilerler Ethernetin zaman icinde kabel tipleri RG 8 gt RG 58 gt UTP hetta fiziki topolojisi Bus gt Star deyisse de mentiqi topoloji Bus ve ethernet paket qurulusu yeni kabel uzerinden geden siqnal eyni qaldigi ucun her zaman evvelki ethernet sebeke texnologiyalarini destekleyecekdir Repeater ler bir seqmentdeki trafiki eynen diger seqmente catdirir yeni trafiki idare etmir Repeater ler agilli cihazlar deyildir Bir portdan gelen siqnali melumat paketinin icerisini ve ya kime getdiyine baxmadan diger porta yeni diger seqmente oturur Bu meqam ethernet ile bagli bilinmesi lazim olan en onemli movzunu yeni collision domain toqqusma sahesi anlayisini ortaya cixardir Biz collision domain toqqusma sahesi ne demek oldugu haqqinda melumatimiz olsa da onun repeater ile bagli meqamlarini oyrenmeliyik Once ethernetin melumat gonderme ucun istifade etdiyi CSMA CD texnologiyasini xatirlayaq Bir ethernet sebekesinde her node melumat gonderilmesine baslamadan once kabel bosmu yeni o anda basqa birisi melumat axtarisi edirmi yoxsa kontrol edir Eger kabel uzerinde basqa bir komputerin siqnali varsa gozleyir Kabelin bos oldugu anda paketi kabele qoyur Bu melumat paketi butun komputerlere gedir Sebeke uzerindeki her komputer bu melumat paketini oxuyur Melumat paketinde qebul edenin adresi gosterilmisdir Bu veziyyetde eyni anda sadece bir komputerin melumat gondere bildiyini goruruk Diger komputerler gozleme veziyyetinde qalirlar Sebeke uzerindeki komputer sayi artdiqca komputer basina dusen melumat oturme imkani da dusur Cunki komputer sayi artdiqca daha cox komputerin kabele catma ehtimali ve mesgul etme ehtimali vardir Bir komputer melumat paketi yolladiginda butun komputerlere gedir butun bu komputerler collison domain toqqusma sahesi menasini verirler Yuxarida solda iki seqment goruruk Seqment 1 ayri bir toqqusma sahesi Seqment 2 ayri Eslinde bunlar arasinda hec bir baglanti yoxdur Iki ferqli sebekedir ve biri digerine cata bilmir Seqment 1 icinde A C ye bir melumat yollamaq istediyinde melumat paketini kabele buraxir melumat paketi B ve C ye catir B paketin ozune gelmediyini anlayir ve silir C ise paket ile mesgul olur Ancaq bu proses sirasinda B de C de mesgul veziyyetde olur butun sebeke mesgul veziyyetdedir Yeni 3 komputerden ibaret olan bir toqqusma sahesi movcuddur Sag terefe baxsaq bu seqmentleri repeater ile baglanilib A yene C ye bir melumat yollamaq istese melumat paketine C nin adresini yazib kabele buraxir bu paket B ve C ye gedir Eyni zamanda paket repeater e de gedir Repeater bu siqnala baxmadan o biri seqmente oturur Bele halda melumat paketi D E ve F ye de gedir ve bu 3 komputeri de mesgul edir Yeni A B C D E ve F den ibaret olan bir collison domain toqqusma sahesi yaranir Repeater lere axmaq cihazlar deyerek haqsizliq etmeyek ne etsinler onlar sadece OSI nin 1 ci layinda yeni fiziki layda calismaq ucun istehsal olunmus cihazlardir Gelen siqnali sadece 1 ve 0 kimi anlayirlar amma melumat paketi oldugunu ve melumat paketinin uzerinde alici MAC adresi oldugunu dolayi yolla paketin o seqmente kecib kecmemeli oldugunu anlaya bilmirler Yeni birinci seqment daxilinde melumat gonderilmesinin ikinci seqmente aidiyyati olmadigini anlamir ve buna gore de repeater ikinci seqmentde de toqqusma sahesinin yaranmasina sebeb olur Repeater lerin istifade yerlerini sadalasaq Sebekenin maksimum mesafesini artirir Sebekedeki maksimum komputer sayini artirir Kabel zedelenmesine qarsi qismen qoruyur Ferqli kabel tipleri istifade eden sebekeleri baglaya bilir Repeater ler ile bagli son olaraq iki sey bildirmek lazimdir Eyni sebekede dordden cox repeater istifade oluna bilmez Bu gun UTP kabelleme ile yayilmis istifade etdiyimiz hub lar eslinde her komputer ucun ayri portu olan ve koaksial yerine UTP kabel ucun istehsal olunmus repeater lerdir Yeni yuxarida sayilan butun xususiyyetler hub larda da vardir EdebiyyatIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s