Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Təbii resurslar – cəmiyyətin maddi və mədəni tələbatını ödəmək üçün istifadə olunan, bəşəriyyəti əhatə edən təbii mühitin komponentləri. T.r.-ın mühafizəsinin əsas prinsipi onların səmərəli və qənaətlə istifadəsi və mümkün qədər istehsalı hesab edilir.
Təbii resursların bərpası
Kompleks tədbirlər həyata keçirərək antropogen təsirlər nəticəsində qismən və ya tam gücdən düşmüş təbii resursların əvvəlki vəziyyətini bərpa etmək (məs. meşənin bərpası, bitkinin reintroduksiyası, heyvanların reaklimatizasiyası və s.).
Təbii resursların coğrafiyası
Coğrafiya elminin bir hissəsi, ayrı-ayrı təbii resursların növ və birləşmələrinin yerləşməsi, onların qiymətləndirilməsi, kompleks istifadəsi və yenidən bərpasını tədqiq edir.
Təbii resurs potensialı
Təbii nemətlərdən (torpaq, bitki, heyvan, faydalı qazıntı, su, iqlim şəraiti və b.) təsərrüfatda istifadə edilməsi imkanları (mümkünlüyü) məcmusu
Təbii resursların inventarizasiyası
Müxtəlif statistika hesabatların, təbii resursların mühafizəsi və səmərəli istifadəsi üzrə proqramın hazırlanması məqsədilə təbii sərvətlərin miqdarının, keyfiyyətinin, ehtiyatının dinamikasının və istismarının uçotu.
Təbii resursların qiyməti
İstehsal dövriyyəsinə qatılan faydalı qazıntılar və digər təbii sərvətlərin qiyməti.
Təbii resursların səmərəli istismarı
Aşağıdakı kriteriləri ödəyərək təbii sərvətlərdən istifadə olunması:
- Təbii sərvətlərin (mineral resursların) və tullantıların tam, kompleks istifadəsi;
- Yeni əmələ gələn təbii (bioloji) resurslardan minimum istifadə;
- Təbii resurslardan ən yüksək iqtisadi gəlir götürmək;
- Uzunmüddətli ekoloji-sosial balansın təmin olunması.
Təbii resursların əvəz olunması
Təbii resursların əvəz olunması - bir təbii resursun, bir qayda olaraq, hazırkı tarixi dövr üçün iqtisadi cəhətdən daha səmərəli sayılan digəri ilə əvəz edilməsidir. Təbii resursların əvəz olunmasına energetik sıranı misal göstərmək olar: ağac yanacağı - mineral yanacaq - atom və ya günəş enerjisi. Bir sıra təbii resurslar texnoloji mümkünat olmadığından və ya insanın həyati təlabatına uyöun olmayan istənilən digər resursla əvəzolunmazdır; rekreasiya resursunun itirilməsi insanın sağlamlığına zərbə vurur.
Təbii resursların təsnifatı
- Mənbəyinə və yerləşməsinə görə energetika resursları, atmosfer, qaz resursları, su resursları, litosferin resursları, bitki resursları, iqlim resursları;
- Tükənmə sürətinə görə – tez tükənən, tədricən tükənən resurslar;
- Bərpa olunmasına görə bərpa olunan və bərpa olunmayan resurslara bölünür.
Təbii resursların və təbii şəraitin xəritələşdirilməsi
Təbii resursların sahəcə təbii yayılmasının xəritə üzərinə köçürülməsi (kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri ilə) və təbii şəraitin regional xüsusiyyətlərinin əks olunması.
Təbii resursların tükənməsi
Təbii resursların mümkün ehtiyatı və onun təbii sistemdən zərərsiz (təhlükəsiz) çıxarılma norması ilə təbiətin (təbii resursların) məhsuldarlığı və bərpa olunma qabiliyyəti, bərpa olunan resursların hasil olunması (çıxarılması) onun təbii bərpa olunması tempindən (sürətini) keçməsi nəticəsində uyğunluğun pozulması prosesi. Təbii resursların tükənməsi hazırkı elmi-texniki tərəqqi dövründə müasir təbiətdən istifadənin əsas neqativ ekoloji xarakteristikası hesab olunur.
Təbii resursların uçotu
Təbii resursların səmərəli istifadəsi məqsədilə onların kəmiyyət və keyfiyyətinin naturada aşkar edilməsi.
Xarici keçid
Həmçinin bax
İstinad
- Məmmədov Q.Ş. Xəlilov M.Y. Ensiklopedik ekoloji lüğət Bakı 2008
- Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y., Ensiklopedik ekoloji lügət. Bakı-Elm-2008
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tebii resurslar cemiyyetin maddi ve medeni telebatini odemek ucun istifade olunan beseriyyeti ehate eden tebii muhitin komponentleri T r in muhafizesinin esas prinsipi onlarin semereli ve qenaetle istifadesi ve mumkun qeder istehsali hesab edilir Tebii resurslarin berpasiKompleks tedbirler heyata kecirerek antropogen tesirler neticesinde qismen ve ya tam gucden dusmus tebii resurslarin evvelki veziyyetini berpa etmek mes mesenin berpasi bitkinin reintroduksiyasi heyvanlarin reaklimatizasiyasi ve s Tebii resurslarin cografiyasiCografiya elminin bir hissesi ayri ayri tebii resurslarin nov ve birlesmelerinin yerlesmesi onlarin qiymetlendirilmesi kompleks istifadesi ve yeniden berpasini tedqiq edir Tebii resurs potensialiTebii nemetlerden torpaq bitki heyvan faydali qazinti su iqlim seraiti ve b teserrufatda istifade edilmesi imkanlari mumkunluyu mecmusuTebii resurslarin inventarizasiyasiMuxtelif statistika hesabatlarin tebii resurslarin muhafizesi ve semereli istifadesi uzre proqramin hazirlanmasi meqsedile tebii servetlerin miqdarinin keyfiyyetinin ehtiyatinin dinamikasinin ve istismarinin ucotu Tebii resurslarin qiymetiIstehsal dovriyyesine qatilan faydali qazintilar ve diger tebii servetlerin qiymeti Tebii resurslarin semereli istismariAsagidaki kriterileri odeyerek tebii servetlerden istifade olunmasi Tebii servetlerin mineral resurslarin ve tullantilarin tam kompleks istifadesi Yeni emele gelen tebii bioloji resurslardan minimum istifade Tebii resurslardan en yuksek iqtisadi gelir goturmek Uzunmuddetli ekoloji sosial balansin temin olunmasi Tebii resurslarin evez olunmasiTebii resurslarin evez olunmasi bir tebii resursun bir qayda olaraq hazirki tarixi dovr ucun iqtisadi cehetden daha semereli sayilan digeri ile evez edilmesidir Tebii resurslarin evez olunmasina energetik sirani misal gostermek olar agac yanacagi mineral yanacaq atom ve ya gunes enerjisi Bir sira tebii resurslar texnoloji mumkunat olmadigindan ve ya insanin heyati telabatina uyoun olmayan istenilen diger resursla evezolunmazdir rekreasiya resursunun itirilmesi insanin saglamligina zerbe vurur Tebii resurslarin tesnifatiMenbeyine ve yerlesmesine gore energetika resurslari atmosfer qaz resurslari su resurslari litosferin resurslari bitki resurslari iqlim resurslari Tukenme suretine gore tez tukenen tedricen tukenen resurslar Berpa olunmasina gore berpa olunan ve berpa olunmayan resurslara bolunur Tebii resurslarin ve tebii seraitin xeritelesdirilmesiTebii resurslarin sahece tebii yayilmasinin xerite uzerine kocurulmesi kemiyyet ve keyfiyyet gostericileri ile ve tebii seraitin regional xususiyyetlerinin eks olunmasi Tebii resurslarin tukenmesiTebii resurslarin mumkun ehtiyati ve onun tebii sistemden zerersiz tehlukesiz cixarilma normasi ile tebietin tebii resurslarin mehsuldarligi ve berpa olunma qabiliyyeti berpa olunan resurslarin hasil olunmasi cixarilmasi onun tebii berpa olunmasi tempinden suretini kecmesi neticesinde uygunlugun pozulmasi prosesi Tebii resurslarin tukenmesi hazirki elmi texniki tereqqi dovrunde muasir tebietden istifadenin esas neqativ ekoloji xarakteristikasi hesab olunur Tebii resurslarin ucotuTebii resurslarin semereli istifadesi meqsedile onlarin kemiyyet ve keyfiyyetinin naturada askar edilmesi Xarici kecidHemcinin baxResursIstinadVikianbarda Tebii resurslar ile elaqeli mediafayllar var Memmedov Q S Xelilov M Y Ensiklopedik ekoloji luget Baki 2008 Memmedov Q S Xelilov M Y Ensiklopedik ekoloji luget Baki Elm 2008