Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sənayesizləşmə (ing. deindustrialization) — bir bölgədə və ya ölkədə, xüsusilə ağır sənaye və sənaye istehsalında sənaye fəaliyyətinin azalması və ya tamamilə dayandırılması ilə nəticələnən sosial və iqtisadi dəyişikliklər prosesi. Sənayesizləşmə sənayeləşməyə qarşı çıxır.
Semptomlar
Sənayesizləşmənin bir neçə fərqli əlaməti var. Kainkross (1982) və Lever (1991) sənayesizləşmənin simptomları üçün dörd mümkün tərif təklif edirlər:
- sənaye istehsalında və ya istehsal sektorunda məşğulluğun davamlı azalması. Bu simptomatologiya uzanan dövri iqtisadi tənəzzül proseslərindən fərqləndirilməlidir;
- məhsul istehsalından son məhsulda sənaye istehsalının payının azaldığı və xidmət payının artdığı xidmətlər istehsalına köç etmə prosesi. Eyni məhsul istehsalı və xidmət istehsalı ilə məşğul olan insan sayının nisbətindəki dəyişikliklərə də aiddir. Nəzərə alınmalıdır ki, istehsal həcmində azalma olmadığı təqdirdə xidmətlər istehsalındakı mütləq artım (və ya bu sektorda işləyənlərin sayı) sənayeləşmə prosesi demək deyil;
- bir ölkənin və ya bölgənin ixracat strukturunda sənaye istehsalının azaldılması;
- ticarət kəsiri vəziyyətinin uzunmüddətli qorunması, idxalın ödənilməsinin mümkünsüzlüyünə səbəb olacaq və bu səbəbdən sənaye istehsalında yeni bir enişə səbəb olacaqdır.
Sənayesizləşmə nümunələri
Tam və ya qismən
Avqust putçu və sonrakı SSRİ-nin dağılması postsovet dövlətlərinin iqtisadiyyatında bir çox mənfi hadisələrə səbəb oldu və nəticədə çox sayda sənaye müəssisəsinin tamamilə və ya qismən dayanmasına səbəb oldu. Bu, məhsullarının ya ümumiyyətlə tələb olunmaması, ya da daha ucuz və ya daha keyfiyyətli idxal ilə əvəz edilməsi ilə nəticələndi.
Həmçinin, Avropa Komissiyasının tələblərinə görə bir vaxtlar fəal işləyən sənaye müəssisələri bağlanıldığı Avropa Birliyinin yeni üzvləri arasında aktiv de-sənayeləşmə müşahidə olunur.
Yerli sənayesizləşmə
Rusiyanın və digər ölkələrin bir çox böyük şəhərlərində fabriklərin mərkəzdən ətraf ərazilərə, şəhərətrafı ərazilərə və ya hətta digər bölgələrə köçürülməsi halları tez-tez baş verir, bu da müəssisələr üçün ərazinin həddən artıq dəyəri ilə izah olunur. Bunun canlı nümunələri, Saratov vilayətinə köçmüş BAT-a məxsus Java tütün fabriki olan ZIL və Yeni Moskvaya, Moskva bölgəsinə və ya digər bölgələrə köçmüş bir çox Moskva müəssisəsidir.
Sankt-Peterburqun mərkəzində, müəssisələr Sankt-Peterburqun və ya Leninqrad bölgəsinin yeni bölgələrinə köçürülən bütün məhəllələr də sənayesizləşdirilir; Məsələn, 2010-cu illərin əvvəllərində Uralskaya küçəsindəki bir sənaye məhəlləsi inkişaf üçün tamamilə sənayesizləşdirildi.
İstinadlar
- Duggan, Marie Christine. "Deindustrialization in the Granite State: What Keene, New Hampshire Can Tell Us About the Roles of Monetary Policy and Financialization in the Loss of US Manufacturing Jobs". 2021-12-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-16 – www.academia.edu vasitəsilə.
- Kerwin Kofi Charles et al (2018)The Transformation of Manufacturing and the Decline in US Employment 2022-03-31 at the Wayback Machine in U.S. Employment∗, National Bureau of Economic Research
- Pitelis, Antonakis, 2003
- Bluestone, Harrison, 1982
- Logan, Swanstrom, 1990
Ədəbiyyat
- Cairncross, A (1982) «What is deindustrialisation?» Pp. 5-17 in: Blackaby, F (Ed.) Deindustrialisation, London: Pergamon. (ing.)
- Cowie, J., Heathcott, J. and Bluestone, B. «Beyond the Ruins: The Meanings of Deindustrialization.» Cornell University Press, 2003. (ing.)
- Feinstein, Charles. 1999. «Structural Change in the Developed Countries During the Twentieth Century.» Oxford Review of Economic Policy 15: 35-55. (ing.)
- Fuchs, V R (1968) The Service Economy New York, National Bureau of Economic Research (ing.)
- Krugman, Paul. «Domestic Distortions and the Deindustrialization Hypothesis.» NBER Working Paper 5473, NBER & Stanford University, March 1996. (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Senayesizlesme ing deindustrialization bir bolgede ve ya olkede xususile agir senaye ve senaye istehsalinda senaye fealiyyetinin azalmasi ve ya tamamile dayandirilmasi ile neticelenen sosial ve iqtisadi deyisiklikler prosesi Senayesizlesme senayelesmeye qarsi cixir Yasil rengde vurgulanan olkeler hazirda senayelesen olkeler sayilir Xususile Cin ve Hindistan tund yasil SemptomlarSenayesizlesmenin bir nece ferqli elameti var Kainkross 1982 ve Lever 1991 senayesizlesmenin simptomlari ucun dord mumkun terif teklif edirler senaye istehsalinda ve ya istehsal sektorunda mesgullugun davamli azalmasi Bu simptomatologiya uzanan dovri iqtisadi tenezzul proseslerinden ferqlendirilmelidir mehsul istehsalindan son mehsulda senaye istehsalinin payinin azaldigi ve xidmet payinin artdigi xidmetler istehsalina koc etme prosesi Eyni mehsul istehsali ve xidmet istehsali ile mesgul olan insan sayinin nisbetindeki deyisikliklere de aiddir Nezere alinmalidir ki istehsal hecminde azalma olmadigi teqdirde xidmetler istehsalindaki mutleq artim ve ya bu sektorda isleyenlerin sayi senayelesme prosesi demek deyil bir olkenin ve ya bolgenin ixracat strukturunda senaye istehsalinin azaldilmasi ticaret kesiri veziyyetinin uzunmuddetli qorunmasi idxalin odenilmesinin mumkunsuzluyune sebeb olacaq ve bu sebebden senaye istehsalinda yeni bir enise sebeb olacaqdir Senayesizlesme numuneleriTam ve ya qismen Avqust putcu ve sonraki SSRI nin dagilmasi postsovet dovletlerinin iqtisadiyyatinda bir cox menfi hadiselere sebeb oldu ve neticede cox sayda senaye muessisesinin tamamile ve ya qismen dayanmasina sebeb oldu Bu mehsullarinin ya umumiyyetle teleb olunmamasi ya da daha ucuz ve ya daha keyfiyyetli idxal ile evez edilmesi ile neticelendi Hemcinin Avropa Komissiyasinin teleblerine gore bir vaxtlar feal isleyen senaye muessiseleri baglanildigi Avropa Birliyinin yeni uzvleri arasinda aktiv de senayelesme musahide olunur Yerli senayesizlesme Rusiyanin ve diger olkelerin bir cox boyuk seherlerinde fabriklerin merkezden etraf erazilere seheretrafi erazilere ve ya hetta diger bolgelere kocurulmesi hallari tez tez bas verir bu da muessiseler ucun erazinin hedden artiq deyeri ile izah olunur Bunun canli numuneleri Saratov vilayetine kocmus BAT a mexsus Java tutun fabriki olan ZIL ve Yeni Moskvaya Moskva bolgesine ve ya diger bolgelere kocmus bir cox Moskva muessisesidir Sankt Peterburqun merkezinde muessiseler Sankt Peterburqun ve ya Leninqrad bolgesinin yeni bolgelerine kocurulen butun mehelleler de senayesizlesdirilir Meselen 2010 cu illerin evvellerinde Uralskaya kucesindeki bir senaye mehellesi inkisaf ucun tamamile senayesizlesdirildi IstinadlarDuggan Marie Christine Deindustrialization in the Granite State What Keene New Hampshire Can Tell Us About the Roles of Monetary Policy and Financialization in the Loss of US Manufacturing Jobs 2021 12 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 16 www academia edu vasitesile Kerwin Kofi Charles et al 2018 The Transformation of Manufacturing and the Decline in US Employment 2022 03 31 at the Wayback Machine in U S Employment National Bureau of Economic Research Pitelis Antonakis 2003 Bluestone Harrison 1982 Logan Swanstrom 1990EdebiyyatCairncross A 1982 What is deindustrialisation Pp 5 17 in Blackaby F Ed Deindustrialisation London Pergamon ing Cowie J Heathcott J and Bluestone B Beyond the Ruins The Meanings of Deindustrialization Cornell University Press 2003 ing Feinstein Charles 1999 Structural Change in the Developed Countries During the Twentieth Century Oxford Review of Economic Policy 15 35 55 ing Fuchs V R 1968 The Service Economy New York National Bureau of Economic Research ing Krugman Paul Domestic Distortions and the Deindustrialization Hypothesis NBER Working Paper 5473 NBER amp Stanford University March 1996 ing