Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süni intellekt etikası — robotlar və digər süni şəkildə ağıllı canlılar üçün xarakterik olan texnologiya etikasının bir hissəsi. Süni əqli varlıqların dizaynı, qurulması, istifadəsi və müalicəsi, süni əxlaqi agentlərin (IMA) əxlaqi davranışına aid maşın etikası məsələlərini həll edən ümumiyyətlə roboetika bölünür.
Robotların etikası
"Robot etikası" termini (və ya "roboetika") insanların robotları və digər süni şəkildə yaradılan ağıllı varlıqları necə tərtib etməsi, qurması, istifadəsi və idarə etmələrinin mənəvi məsələlərinə aiddir. Süni şəkildə yaradılan ağıllı varlıqların insanların ziyanına və mənafeyinə necə istifadə olunacağından bəhs edir.
Robot hüquqları
"Robot Hüquqları", insanların maşınları qarşısında insan hüquqları və ya heyvanlara bənzər bir mənəvi öhdəliklərə sahib olmaları lazım olan bir anlayışdır. Mövcud olmaq və öz missiyasını yerinə yetirmək hüququ kimi robotların hüquqlarının insan hüquqlarının cəmiyyət qarşısında insan öhdəlikləri ilə əlaqələndirilməsi ilə bir insana xidmət etmək vəzifəsi ilə əlaqələndirilə biləcəyinə dair bir təklif var. Bunlara həyat və azadlıq hüququ, fikir və ifadə azadlığı, habelə qanun qarşısında bərabərlik də daxil ola bilər. Bu məsələ Gələcək İnstitutu və İngiltərə Ticarət və Sənaye Departamenti tərəfindən həll edilmişdir.
Mütəxəssislərin yaxın gələcəkdə və ya yalnız uzaq gələcəkdə konkret və detallı qanunların tələb olunacağına dair ümumi bir fikri yoxdur. Qlenn MakGi, kifayət qədər humanoid robotların 2020-ci ilə qədər görünə biləcəyini bildirir. bunun 2029-cu ilə qədər olacağına inanır. 2007-ci ildə başqa bir alim qrupu, hər hansı bir yetərincə inkişaf etmiş bir sistemin yaranmasından ən azı 50 il keçməsini təklif etdi.
2003-cü il Lobner Mükafat Yarışması Qaydaları robotların öz hüquqlarına sahib olma ehtimalını təmin etdi.
2017-ci ilin oktyabr ayında android Sofiya Səudiyyə Ərəbistanında "fəxri" vətəndaşlıq aldı, baxmayaraq ki, bəzi müşahidəçilər bunu mənalı hüquqi tanınma deyil, reklam hərəkəti hesab etdilər. Bəziləri bu jestə insan hüquqlarının və qanunun aliliyinin açıq təhqir olunması kimi baxdılar.
fəlsəfəsi, bütün insanlara, xüsusən də insanlara və əksər heyvanlara mənəvi mülahizələr hüququ verir. Süni və ya yad ağıllı varlıqlar həssaslığının dəlillərini göstərirlərsə, bu fəlsəfə hesab edir ki, onlara şəfqət və hüquqlar göstərilməlidir.
, Sİ tələb edən bir mühitin yaradılmasının qarşısı alınacağını və özü də etik olmayan, bunun həm Sİ agentlərinə, həm də insan cəmiyyətinə bir yük olacağını müdafiə etdi.
İnsan ləyaqətinə təhlükə
Cozef Vayzenbaum 1976-cı ildə süni intellekt texnologiyasından hörmət və qayğı tələb edən vəzifələrdə insanları əvəz etmək üçün istifadə edilməməsi lazım olduğunu iddia etdi:
- İşçilərin müştəri dəstəyi (Sİ texnologiyası bu gün telefon sistemlərində interaktiv səs cavabları üçün istifadə olunur)
- Terapevt (1970-ci illərdə Kennet Kolbi tərəfindən təklif olundu)
- Yaşlılar üçün tibb bacısı (Pamela MakKordakın beşinci nəsil kitabında söylədiyi kimi)
- Əsgər
- Hakim
- Polis işçisi
Vayzenbaum izah edir ki, bu vəzifələrdə olan insanlardan həqiqi bir mərhəmət hissi tələb edirik. Maşınlar onları əvəz etsə, özgələşəcəyik, köhnələcəyik və məyus olacağıq. Süni intellekt, bu şəkildə istifadə edilərsə, insan ləyaqətinə təhlükə yaradır. Vayzenbaum, maşınların bu mövqeləri tutma ehtimalını nəzərdən keçirməyimizi, özümüzü kompüter kimi düşünməyimizdən irəli gələn "insan ruhunun atrofiyasını" yaşadığımızı iddia edir.
Pamela MakKordak, qadınlar və azlıqlar haqqında danışarkən, "Mən qərəzsiz bir kompüterlə bir şans istərdim" deyərək, heç bir şəxsi maraqları olmayan avtomatik hakimlər və polislərə üstünlük verəcəyimiz şərtlərə işarə etdi. Bununla birlikdə, Kaplan və Henleyn, süni intellekt sistemlərinin, onları öyrətmək üçün istifadə edilən məlumatlara görə ağıllı olduqlarını vurğulayırlar, çünki bunlar əslində əyri yaxınlaşan maşınlardan başqa bir şey deyildir: dəstək üçün süni intellektdən istifadə Keçmiş qərarlar müəyyən qruplara qarşı qərəzli olduqda məhkəmə qərarları çox problemli ola bilər, çünki bu qərarlar rəsmiləşdirilərək gücləndirilir, bu da onları müəyyənləşdirməyi və onlarla əlaqəni daha da çətinləşdirir. Sİ qurucusu Con Makkarti, Vayzenbaumun tənqidinin mənəvi cəhətlərinə etiraz edir. O yazır: "Mənəviyyat əxlaqsız və qeyri-müəyyən olduqda, avtoritar zorakılığı təşviq edir."
yazır ki, "insan ləyaqəti varlığın təbiəti ilə bağlı cahilliyimizi aradan qaldırmağa çalışmağımızı tələb edir. Bunun üçün Sİ tələb olunur."
İstinadlar
- Veruggio, Gianmarco. The Roboethics Roadmap. Scuola di Robotica. 2007.
- Woody Evans. Posthuman Rights: Dimensions of Transhuman Worlds. 12 (Teknokultura). 2015.
- Yurii Sheliazhenko. Artificial Personal Autonomy and Concept of Robot Rights. European journal of law and political sciences. 2017.
- The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition
- "Robots could demand legal rights". BBC News. 2006-12-21. 2019-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-01-03.
- Henderson, Mark. "Human rights for robots? We're getting carried away". The Times Online. The Times of London. 2007-04-24. 2008-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-05-02.
- McGee, Glenn. "A Robot Code of Ethics". The Scientist. 2020-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-29.
- . The Singularity is Near. . 2005. ISBN .
- , Independent Newspaper,
- "Saudi Arabia bestows citizenship on a robot named Sophia". 2017-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-29.
- Vincent, James. "Pretending to give a robot citizenship helps no one". The Verge. 2017-10-30. 2019-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-29.
- Close engagements with artificial companions : key social, psychological, ethical and design issues. Amsterdam: John Benjamins Pub. Co. 2010. ISBN .
- Joseph Weizenbaum, quoted in Joseph Weizenbaum, quoted in McCorduck, 2004, pp. 356, 374–376
- "Kaplan Andreas; Michael Haenlein (2018) Siri, Siri in my Hand, who's the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence, Business Horizons, 62(1)". 2018-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- Hibbard, Bill (2014): "Ethical Artificial Intelligence".
Xarici keçidlər
- Robototexnika: Süni intellekt etikası . "Dörd aparıcı tədqiqatçı ağıllı maşınlardan sosial riskləri azaltmaq üçün problemlərini və həll yollarını bölüşür.". Nature , 521, 415–418 (28 may 2015 il), doi: 10.1038 / 521415a.
- BBC News: Həyatını yaşamaq üçün oyunlar
- Robotlardan kim qorxur? 2018-03-22 at the Wayback Machine bəşəriyyətin süni intellekt qorxusundan bəhs edən məqalə.
- AI Ethics Guidelines Global Inventory от Algorithmwatch
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suni intellekt etikasi robotlar ve diger suni sekilde agilli canlilar ucun xarakterik olan texnologiya etikasinin bir hissesi Suni eqli varliqlarin dizayni qurulmasi istifadesi ve mualicesi suni exlaqi agentlerin IMA exlaqi davranisina aid masin etikasi meselelerini hell eden umumiyyetle roboetika bolunur Robotlarin etikasi Robot etikasi termini ve ya roboetika insanlarin robotlari ve diger suni sekilde yaradilan agilli varliqlari nece tertib etmesi qurmasi istifadesi ve idare etmelerinin menevi meselelerine aiddir Suni sekilde yaradilan agilli varliqlarin insanlarin ziyanina ve menafeyine nece istifade olunacagindan behs edir Robot huquqlari Robot Huquqlari insanlarin masinlari qarsisinda insan huquqlari ve ya heyvanlara benzer bir menevi ohdeliklere sahib olmalari lazim olan bir anlayisdir Movcud olmaq ve oz missiyasini yerine yetirmek huququ kimi robotlarin huquqlarinin insan huquqlarinin cemiyyet qarsisinda insan ohdelikleri ile elaqelendirilmesi ile bir insana xidmet etmek vezifesi ile elaqelendirile bileceyine dair bir teklif var Bunlara heyat ve azadliq huququ fikir ve ifade azadligi habele qanun qarsisinda beraberlik de daxil ola biler Bu mesele Gelecek Institutu ve Ingiltere Ticaret ve Senaye Departamenti terefinden hell edilmisdir Mutexessislerin yaxin gelecekde ve ya yalniz uzaq gelecekde konkret ve detalli qanunlarin teleb olunacagina dair umumi bir fikri yoxdur Qlenn MakGi kifayet qeder humanoid robotlarin 2020 ci ile qeder gorune bileceyini bildirir bunun 2029 cu ile qeder olacagina inanir 2007 ci ilde basqa bir alim qrupu her hansi bir yeterince inkisaf etmis bir sistemin yaranmasindan en azi 50 il kecmesini teklif etdi 2003 cu il Lobner Mukafat Yarismasi Qaydalari robotlarin oz huquqlarina sahib olma ehtimalini temin etdi 2017 ci ilin oktyabr ayinda android Sofiya Seudiyye Erebistaninda fexri vetendasliq aldi baxmayaraq ki bezi musahideciler bunu menali huquqi taninma deyil reklam hereketi hesab etdiler Bezileri bu jeste insan huquqlarinin ve qanunun aliliyinin aciq tehqir olunmasi kimi baxdilar felsefesi butun insanlara xususen de insanlara ve ekser heyvanlara menevi mulahizeler huququ verir Suni ve ya yad agilli varliqlar hessasliginin delillerini gosterirlerse bu felsefe hesab edir ki onlara sefqet ve huquqlar gosterilmelidir SI teleb eden bir muhitin yaradilmasinin qarsisi alinacagini ve ozu de etik olmayan bunun hem SI agentlerine hem de insan cemiyyetine bir yuk olacagini mudafie etdi Insan leyaqetine tehluke Cozef Vayzenbaum 1976 ci ilde suni intellekt texnologiyasindan hormet ve qaygi teleb eden vezifelerde insanlari evez etmek ucun istifade edilmemesi lazim oldugunu iddia etdi Iscilerin musteri desteyi SI texnologiyasi bu gun telefon sistemlerinde interaktiv ses cavablari ucun istifade olunur Terapevt 1970 ci illerde Kennet Kolbi terefinden teklif olundu Yaslilar ucun tibb bacisi Pamela MakKordakin besinci nesil kitabinda soylediyi kimi Esger Hakim Polis iscisi Vayzenbaum izah edir ki bu vezifelerde olan insanlardan heqiqi bir merhemet hissi teleb edirik Masinlar onlari evez etse ozgeleseceyik kohneleceyik ve meyus olacagiq Suni intellekt bu sekilde istifade edilerse insan leyaqetine tehluke yaradir Vayzenbaum masinlarin bu movqeleri tutma ehtimalini nezerden kecirmeyimizi ozumuzu komputer kimi dusunmeyimizden ireli gelen insan ruhunun atrofiyasini yasadigimizi iddia edir Pamela MakKordak qadinlar ve azliqlar haqqinda danisarken Men qerezsiz bir komputerle bir sans isterdim deyerek hec bir sexsi maraqlari olmayan avtomatik hakimler ve polislere ustunluk vereceyimiz sertlere isare etdi Bununla birlikde Kaplan ve Henleyn suni intellekt sistemlerinin onlari oyretmek ucun istifade edilen melumatlara gore agilli olduqlarini vurgulayirlar cunki bunlar eslinde eyri yaxinlasan masinlardan basqa bir sey deyildir destek ucun suni intellektden istifade Kecmis qerarlar mueyyen qruplara qarsi qerezli olduqda mehkeme qerarlari cox problemli ola biler cunki bu qerarlar resmilesdirilerek guclendirilir bu da onlari mueyyenlesdirmeyi ve onlarla elaqeni daha da cetinlesdirir SI qurucusu Con Makkarti Vayzenbaumun tenqidinin menevi cehetlerine etiraz edir O yazir Meneviyyat exlaqsiz ve qeyri mueyyen olduqda avtoritar zorakiligi tesviq edir yazir ki insan leyaqeti varligin tebieti ile bagli cahilliyimizi aradan qaldirmaga calismagimizi teleb edir Bunun ucun SI teleb olunur IstinadlarVeruggio Gianmarco The Roboethics Roadmap Scuola di Robotica 2007 Woody Evans Posthuman Rights Dimensions of Transhuman Worlds 12 Teknokultura 2015 Yurii Sheliazhenko Artificial Personal Autonomy and Concept of Robot Rights European journal of law and political sciences 2017 The American Heritage Dictionary of the English Language Fourth Edition Robots could demand legal rights BBC News 2006 12 21 2019 10 15 tarixinde Istifade tarixi 2010 01 03 Henderson Mark Human rights for robots We re getting carried away The Times Online The Times of London 2007 04 24 2008 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2010 05 02 McGee Glenn A Robot Code of Ethics The Scientist 2020 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 29 The Singularity is Near 2005 ISBN 978 0 670 03384 3 Independent Newspaper Saudi Arabia bestows citizenship on a robot named Sophia 2017 10 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 29 Vincent James Pretending to give a robot citizenship helps no one The Verge 2017 10 30 2019 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 29 Close engagements with artificial companions key social psychological ethical and design issues Amsterdam John Benjamins Pub Co 2010 ISBN 978 9027249944 Joseph Weizenbaum quoted in Joseph Weizenbaum quoted in McCorduck 2004 pp 356 374 376 Kaplan Andreas Michael Haenlein 2018 Siri Siri in my Hand who s the Fairest in the Land On the Interpretations Illustrations and Implications of Artificial Intelligence Business Horizons 62 1 2018 11 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 10 Hibbard Bill 2014 Ethical Artificial Intelligence Xarici kecidlerRobototexnika Suni intellekt etikasi Dord aparici tedqiqatci agilli masinlardan sosial riskleri azaltmaq ucun problemlerini ve hell yollarini bolusur Nature 521 415 418 28 may 2015 il doi 10 1038 521415a BBC News Heyatini yasamaq ucun oyunlar Robotlardan kim qorxur 2018 03 22 at the Wayback Machine beseriyyetin suni intellekt qorxusundan behs eden meqale AI Ethics Guidelines Global Inventory ot Algorithmwatch