Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Suriyadakı ermənilər və ya Suriya erməniləri ( erm. Հայերը Սիրիայում, ərəb. أرمن سوريا - Suriyada yaşayan erməni əsilli şəxslərə verilən ümumi ad.
Əhali sayı və məskunlaşma
Ermənistan Diaspor Nazirliyinin məlumatına görə, Suriyada vətəndaş müharibəsi başlayana qədər 100 minə yaxın erməni yaşayır ki, onlardan 60 mini Hələbdə, 8 mini Əl Qamışlıda, 6-7 mini Dəməşqdə yaşayır.
Suriyanın müasir erməni icması 1915-1920-ci illərdə Osmanlı Türkiyəsində ermənilərin kütləvi deportasiyası nəticəsində formalaşmışdır. 1918-ci ildə Suriya ermənilərinin sayı 142.000 nəfər idi ki, onlardan 60.000-i Hələbdə idi. Sonralar Suriya ermənilərinin bir hissəsi tədricən Livana, Avropa ölkələrinə, Kanadaya, ABŞ-yə və Ermənistana (1946-1948-ci illərdə və 1964-1966-cı illərdə) mühacirət etmişlər.
2011-ci ildə Suriyada başlayan vətəndaş müharibəsi səbəbindən bir çox erməni Suriyanı tərk etmək məcburiyyətində qalıb. 2014-cü ilin yanvar ayına olan məlumata görə, Ermənistanda Suriyadan olan 11 min erməni qaçqın yaşayırdı . Onların bir hissəsi Ermənistan hakimiyyəti tərəfindən Azərbaycanın işğal altındakı Dağlıq Qarabağ bölk=gəsində məskunlaşdırıldı. Suriyadan gətirilən qaçqınlara dərhal Ermənistan vətəndaşlığı təklif edildiyi də bildirilir. 2015-ci ilin sonuna qədər Suriyada münaqişə başlayandan Ermənistana köçən ermənilərin sayı 30 min nəfərə yaxın hesab edilirdi ki, onların da çoxu daha sonra Ermənistanı tərk edərək başqa ölkələrə, əsasən ABŞ və Kanadaya qaçqın kimi gedib. Ermənistan Diaspor Nazirliyinin məlumatına görə, 2015-ci ilin sonuna kimi Suriyada 20 minə yaxın erməni qalır.
Tarix
IV-V əsrlərdə bir çox gənc ermənilər Suriya şəhərlərində təhsil alırdılar. Suriyada ermənilərin sayı xüsusilə IX-XI əsrlərdə Bizans imperatorlarının erməniləri Şimali Suriyaya köçürmək siyasəti, habelə Pakraduni Erməni çarlığının süqutu (1045), Səlcuqluların basqınları və daha sonra Kilikiya erməni krallığının süqutu (1375) ilə əlaqədar olaraq artmışdır. Ermənilər Dəməşq, Payas, İsgəndərunda, Hələbdə məskunlaşdılar. Antakya hökmdarlarının əksəriyyəti ermənilər idi. Suriya erməni tacirlərinin Avropa ticarət mərkəzləri ilə sıx əlaqələri var idi. Erməni zərgərlərinin, boyaqçıların, ipəkçilərin, sənətkarlıq ustalarının mallarına yüksək tələbat var idi. Orta əsr Suriyada erməni icmalarında incəsənət də çiçəklənirdi. Onlar tərəfindən bir çox İncil, mahnı kitabı və tibb kitabları tərtib edilmiş, kopyalanmış və təsvir edilmişdir.
XVI əsrdə Suriyada türk hakimiyyəti qurulduqdan sonra yerli erməni icmaları üçün əlverişsiz şərait yarandı. Birinci Dünya müharibəsində Osmanlıya qarşı döyüşən Fransa ermənilərdən istifadə etmək qərarına gəlir. Bunun üçün 1916-cı ildə Fransa Erməni Legionu qurulur, onun tərkibində Suriya erməniləri də iştirak edirdilər.
Ermənilərin Suriyaya növbəti kütləvi köçürülməsi Osmanlı İmperiyasından ermənilərin kütləvi deportasiyası zamanı baş verib. Suriyadakı müasir erməni icması 1920-ci illərin əvvəllərində Qərbi Ermənistan və Kilikiyadan olan erməni qaçqınlardan formalaşmışdır.
20-ci əsrin ortalarından etibarən Yaxın Şərqdə davam edən siyasi qeyri-sabitlik səbəbindən Suriya ermənilərinin Avropa ölkələrinə mühacirət etməsinə baxmayaraq, vətəndaş müharibəsinin başlanmasına qədər xeyli sayda erməni hələ də Suriyada, xüsusilə Hələbdə, həmçinin Dəməşq, Homs, Latakiya, Kessab, Qamışlı, Tartus, Deyr-əz-Zor, Ras əl-Ayn və digər yaşayış məntəqələrində yaşayırdı. Erməni icmasının öz kilsələri, milli məktəbləri, qəzet və jurnalları, mətbəələri, gənclər, mədəniyyət, xeyriyyə və idman mərkəzləri, soydaş birlikləri var. Suriya ermənilərinin mühüm mədəniyyət mərkəzləri Saryan Akademiyası, “Petros Adamyan” truppası, “Hay knar” və “Zvartnots” xor qruplarıdır var.
Suriyada Erməni Apostol Kilsəsinin iki yeparxiyası var: Beriya (Hələb) və Dəməşq. Erməni katolik və erməni yevangelist kilsələrinin kilsələri də mövcuddur.
Siyasət
Suriya erməniləri Ermənistan siyasətində də xüsusi rol oynayıblar. Sabiq prezident Levon Ter-Petrosyan və sabiq xarici işlər naziri Suriya erməniləridir.
Mətbuat
Suriyanın Hələb şəhərində erməni dilində “Qandzasar” həftəlik qəzeti nəşr olunur.
İstinadlar
- Виртуальный музей истории армянской диаспоры. Статья: Сирия 2019-04-07 at the Wayback Machine (на армянском). Министерство диаспоры Республики Армения
- ПАСЕ выразило признательность Армении за предоставление убежища сирийским беженцам 2014-04-15 at the Wayback Machine. Armenpress, 31 Января 2014
- Əhmədxanlı, Cavidan. "Hələbdən Qubadlıya: Suriyada erməni fəaliyyəti". politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2022.
- Erməni ensiklopediyası 2010-02-24 at the Wayback Machine. Məqalə Suriya 2014-04-15 at the Wayback Machine (erməni dilində)
- . 2020-04-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suriyadaki ermeniler ve ya Suriya ermenileri erm Հայերը Սիրիայում ereb أرمن سوريا Suriyada yasayan ermeni esilli sexslere verilen umumi ad Suriya ermenileriDeyr ez Zorda ermeni zevvarlarEhali sayi ve meskunlasmaErmenistan Diaspor Nazirliyinin melumatina gore Suriyada vetendas muharibesi baslayana qeder 100 mine yaxin ermeni yasayir ki onlardan 60 mini Helebde 8 mini El Qamislida 6 7 mini Demesqde yasayir Suriyanin muasir ermeni icmasi 1915 1920 ci illerde Osmanli Turkiyesinde ermenilerin kutlevi deportasiyasi neticesinde formalasmisdir 1918 ci ilde Suriya ermenilerinin sayi 142 000 nefer idi ki onlardan 60 000 i Helebde idi Sonralar Suriya ermenilerinin bir hissesi tedricen Livana Avropa olkelerine Kanadaya ABS ye ve Ermenistana 1946 1948 ci illerde ve 1964 1966 ci illerde muhaciret etmisler 2011 ci ilde Suriyada baslayan vetendas muharibesi sebebinden bir cox ermeni Suriyani terk etmek mecburiyyetinde qalib 2014 cu ilin yanvar ayina olan melumata gore Ermenistanda Suriyadan olan 11 min ermeni qacqin yasayirdi Onlarin bir hissesi Ermenistan hakimiyyeti terefinden Azerbaycanin isgal altindaki Dagliq Qarabag bolk gesinde meskunlasdirildi Suriyadan getirilen qacqinlara derhal Ermenistan vetendasligi teklif edildiyi de bildirilir 2015 ci ilin sonuna qeder Suriyada munaqise baslayandan Ermenistana kocen ermenilerin sayi 30 min nefere yaxin hesab edilirdi ki onlarin da coxu daha sonra Ermenistani terk ederek basqa olkelere esasen ABS ve Kanadaya qacqin kimi gedib Ermenistan Diaspor Nazirliyinin melumatina gore 2015 ci ilin sonuna kimi Suriyada 20 mine yaxin ermeni qalir TarixIV V esrlerde bir cox genc ermeniler Suriya seherlerinde tehsil alirdilar Suriyada ermenilerin sayi xususile IX XI esrlerde Bizans imperatorlarinin ermenileri Simali Suriyaya kocurmek siyaseti habele Pakraduni Ermeni carliginin suqutu 1045 Selcuqlularin basqinlari ve daha sonra Kilikiya ermeni kralliginin suqutu 1375 ile elaqedar olaraq artmisdir Ermeniler Demesq Payas Isgenderunda Helebde meskunlasdilar Antakya hokmdarlarinin ekseriyyeti ermeniler idi Suriya ermeni tacirlerinin Avropa ticaret merkezleri ile six elaqeleri var idi Ermeni zergerlerinin boyaqcilarin ipekcilerin senetkarliq ustalarinin mallarina yuksek telebat var idi Orta esr Suriyada ermeni icmalarinda incesenet de ciceklenirdi Onlar terefinden bir cox Incil mahni kitabi ve tibb kitablari tertib edilmis kopyalanmis ve tesvir edilmisdir XVI esrde Suriyada turk hakimiyyeti qurulduqdan sonra yerli ermeni icmalari ucun elverissiz serait yarandi Birinci Dunya muharibesinde Osmanliya qarsi doyusen Fransa ermenilerden istifade etmek qerarina gelir Bunun ucun 1916 ci ilde Fransa Ermeni Legionu qurulur onun terkibinde Suriya ermenileri de istirak edirdiler Suriyanin simal qerbinde yerlesen Kessab seherinde esasen ermeniler yasayir Ermenilerin Suriyaya novbeti kutlevi kocurulmesi Osmanli Imperiyasindan ermenilerin kutlevi deportasiyasi zamani bas verib Suriyadaki muasir ermeni icmasi 1920 ci illerin evvellerinde Qerbi Ermenistan ve Kilikiyadan olan ermeni qacqinlardan formalasmisdir 20 ci esrin ortalarindan etibaren Yaxin Serqde davam eden siyasi qeyri sabitlik sebebinden Suriya ermenilerinin Avropa olkelerine muhaciret etmesine baxmayaraq vetendas muharibesinin baslanmasina qeder xeyli sayda ermeni hele de Suriyada xususile Helebde hemcinin Demesq Homs Latakiya Kessab Qamisli Tartus Deyr ez Zor Ras el Ayn ve diger yasayis menteqelerinde yasayirdi Ermeni icmasinin oz kilseleri milli mektebleri qezet ve jurnallari metbeeleri gencler medeniyyet xeyriyye ve idman merkezleri soydas birlikleri var Suriya ermenilerinin muhum medeniyyet merkezleri Saryan Akademiyasi Petros Adamyan truppasi Hay knar ve Zvartnots xor qruplaridir var Suriyada Ermeni Apostol Kilsesinin iki yeparxiyasi var Beriya Heleb ve Demesq Ermeni katolik ve ermeni yevangelist kilselerinin kilseleri de movcuddur SiyasetSuriya ermenileri Ermenistan siyasetinde de xususi rol oynayiblar Sabiq prezident Levon Ter Petrosyan ve sabiq xarici isler naziri Suriya ermenileridir MetbuatSuriyanin Heleb seherinde ermeni dilinde Qandzasar heftelik qezeti nesr olunur IstinadlarVirtualnyj muzej istorii armyanskoj diaspory Statya Siriya 2019 04 07 at the Wayback Machine na armyanskom Ministerstvo diaspory Respubliki Armeniya PASE vyrazilo priznatelnost Armenii za predostavlenie ubezhisha sirijskim bezhencam 2014 04 15 at the Wayback Machine Armenpress 31 Yanvarya 2014 Ehmedxanli Cavidan Helebden Qubadliya Suriyada ermeni fealiyyeti politicon co az Topcubasov Merkezi 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2022 Ermeni ensiklopediyasi 2010 02 24 at the Wayback Machine Meqale Suriya 2014 04 15 at the Wayback Machine ermeni dilinde 2020 04 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 04 06