Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Sual cümləsi - Bir şeyi öyrənmək, dəqiqləşdirmək və ya yeni məlumat almaq məqsədilə işlədilən cümlələrə deyilir.
Əgər nəqli cümlələr vasitəsilə danışan şəxs müsahibinə məlumat verir, bir məlumat ötürürsə, sual cümlələri dinləyənin fikrini bilmək, ondan məlumat almaq, onun köməyi ilə məlumatını dəqiqləşdirmək, zənginləşdirmək məqsədi daşıyır. Məsələn:
- Kimsiniz, hara gedirsiniz?
- Elçiyik, Sultanın yanına gedirik.
- Bu zənən xaylağı da elçidir?
- O zənən Uzun Həsənin anasıdır. Ona baş əyməlisən, ağayi-başçı. (F. Kərimzadə)
Sual cümlələri intonasiyanın, sual əvəzliklərinin və sual ədatlarının köməyi ilə qurulur.
İntonasiya sual mənası yaradan ən universal vasitədir. Sual cümlələrinin bir qismi başqa heç bir vasitə olmadan, yalnız intonasiyanın köməyi ilə yaranır. Bu cür sual cümlələri öz strukturuna görə nəqli cümlələrə çox yaxındır. Yalnız xəbərin son hecasının bir qədər uzun tələffüzü ilə bu növ sual cümlələri nəqli cümlələrdən fərqlənir; məs.: Əşrəfin bacısıdır. - Əşrəfin bacısıdır? Evə gedirsən. - Evə gedirsən? Oxumaq istəyirsiniz. - Oxumaq istəyirsiniz? Kəndə gedirik. - Kəndə gedirik? və s.
Beləliklə, cümlədə heç bir dəyişiklik etmədən, yalnız xəbərin son hecasını bir qədər uzun tələffüz etməklə nəqli cümləni sual cümləsinə çevirmək olur. Söz sırası olduğu kimi qalır və hətta məntiqi vurğunun öz yerini dəyişməsi də buna mane ola bilmir; məs.: Siz universitetdə oxuyursunuz? Siz universitetdə oxuyursunuz? Siz universitetdə oxuyursunuz?
Qeyd. Canlı danışıq dilində, xüsusən qərb qrupu şivələrində (Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı və s. ) bu cür sual cümləsinin yaranması üçün heca uzanması başqa sözlərin, hətta ədatların da üzərinə düşə bilir; məs.: Genə kəndə gedirsən? Kəndə də gedirsən?
İntonasiya ilə qurulan sual cümlələrinə -mı4 (-mi, -mu, -mü) şəkilçisini artırmaq olur; məs.: Kəndə gedirsən? - Kəndə gedirsənmi? Əşrəfin bacısıdır? - Əşrəfin bacısıdırmı? və s. Bu zaman artıq xəbərin son hecasının uzun tələffüzünə ehtiyac qalmır.
Sual cümlələrinin yaranmasında başqa qrammatik vasitələr (ədatlar, sual əvəzlikləri) iştirak etdikdə intonasiyanın yükü xeyli azalmış olur. Bu cür hallarda ən fəal mövqeyi əvəzliklər öz üzərinə götürür və sual cümlələrinin formalaşmasında sual əvəzlikləri mühüm rol oynayır.
Bütün sual əvəzlikləri sual cümlələrinin yaranmasına səbəb olur; məs.: Bəs indi qızınız haradadır? (İ.Əfəndiyev) Adınız nədir? Onlar burada nə iş görə bilərlər? (İ.Əfəndiyev) Muğamlardan hansını bilirsiniz? (İ.Əfəndiyev) Bu gün nə ilə məşğul oldunuz? (İ.Əfəndiyev) Yaxşı, ana, indi nə vaxt gedirsən? (İ.Əfəndiyev) Səhər saat neçədə şəhərə gedəcəksiniz? (İ.Əfəndiyev)
Sual əvəzlikləri bəzən sual ədatları ilə birgə çıxış edir və belə hallarda sual mənası güclənməklə yanaşı, əlavə məna çalarları da yaranır; məs.: Daha bəs dəyirman nə üçündür? Bəs sən nə üçün o çağacan yatmamışdın? Niyə inciyirəm ki? Görəsən, dəyirmançı Musa bu saat nə edir? Yaxşı, xeyir işin təqsirkarı kimdir? Pəhləvanı məğlub etməyə nə var ki? Sədr buna niyə etiraz edir ki? Bəs dəyirmanın köhnə binası nə olsun? Yaxşı, bəs indi neyləyək? Nə mənası var idi ki? Ay xala, axı bu binəva on çiy yumurtanı necə içsin? Bəs atası bir o qədər pulu kimin üçün qazanır? Bəs orada nə yeyirsiniz? Bəs nə üçün Firəngiz heç mənə deməyib? və s. (İ.Əfəndiyevdən)
Bu cümlələrdəki bəs, ki ədatları təkid, axı, məgər ədatları, yaxşı, görəsən modal sözləri təəccüb və s. bildirir, sual mənasını gücləndirir. Sual mənasının yaranmasında sual ədatlarının və bəzi modal sözlərin rolunu öyrənmək üçün aşağıdakı cümlələrə diqqət yetirək:
Sənin üçün burada çox çətin keçmir ki? Bəlkə, mənə acığın tutduğu üçün belə deyirsən? Bir yerin-zadın yaralanmayıb ki? Qorxub eləmədin ki? Siz bir də ora qayıtmayacaqsınız ki? Məgər Nazxanım bacı tək yaşayır? (İ.Əfəndiyevdən)
Birinci cümlədə sual mənası ki ədatının və intonasiyanın köməyi ilə yaranmışdır. Həmin cümləni nəqli cümlə kimi tələffüz edək: Sənin üçün burada çox çətin keçmir. Göründüyü kimi, bu zaman ki ədatını atmaq lazım gəlir; lakin təəccüb məqamında ki ədatını saxlamaq da olar: (Niyə elə deyirsən?) Sənin üçün burada çox çətin keçmir ki... Həmin cümləni təsdiq cümlə şəklinə salaq: Sənin üçün burada çox çətin keçir? Sənin üçün burada çox çətin keçir ki? Ki ədatı olmadıqda keçir sözünün son hecası, ki ədatı olduqda ədat özü uzun tələffüz olunur. Aydın olur ki, inkar cümlələrdə sual mənasının yaranması üçün lazım olan fasiləni zaman şəkilçisi -ır alır. Lakin inkar şəkilçisi ilə birlikdə həmin cümləni nəqli cümlə kimi də tələffüz etmək olar: Sənin üçün çox çətin keçmir ki. (Niyə gileylənirsən?) Aydın hiss olunur ki, burada fərqi yenə intonasiya yaradır: nəqli cümlələrdə xəbərlə ədat aşağı tonla, sürətlə tələffüz edildiyi halda, sual cümlələrində onların arasında nisbətən artıq fasilə olur və ədatın məntiqi vurğu ilə tələffüzü hiss olunur.
Bəlkə, mənə acığın tutduğu üçün belə deyirsən? - cümləsindən bəlkə modal sözünü atsaq, xəbərin son hecası uzun tələffüz edilməlidir. Məgər Nazxanım bacı tək yaşayır? cümləsindən məgər ədatını atdıqda da xəbərin son hecası uzun tələffüz edilməlidir. Sual mənasının formalaşması üçün lazım olan fasiləni bəlkə, məgər sözləri alır. Bu cür cümlələr intonasiya ilə qurulan sual cümlələrinə çox yaxındır və sual mənası həmin sцzlərin köməyi ilə yaranır. Heç şübhəsiz, bu halda məntiqi vurğunun son sözlərə düşdüyünü də unutmamalıyıq.
Sual şəkilçisi -mı4 (-mi, -mu, -mü) (buna sual ədatı da deyilir) sözlərin sonuna artırılaraq, müstəqil sual mənasının yaranmasına səbəb olur; məs.: Çay qoymuşuq, sənə də gətirimmi? Bizim qızlar necə, xoşunuza gəlirmi? Nə oldu, Bəyim, fikirləşdinmi? Hə... gör heç ağlıma gəlirmi? Evinizdən məktub alırsanmı. (İ.Əfəndiyevdən)
Sual əvəzlikləri ilə sual şəkilçilərinin yaratdığı sual mənalarında fərq var. Sual cümləsi sual əvəzliklərinin köməyi ilə formalaşdıqda sual mənası cümlənin ümumi məzmunu ilə bağlı olur və buna görə də yeni informasiya verən cavab cümləsinə ehtiyac olur; məs.:
- Mənim şeylərimi hara aparıbsan?
- Təzə mənzilə. (V.Babanlı)
- Gələn kimdir, ə?
- O Qoşatxandır, o iddiası yerə-göyə sığmayan maarif müdiri. (M. İbrahimov)
Göründüyü kimi, hər iki misalda müsahiblərdən ikincisi suala yeni informasiya verən cümlə ilə cavab verməli olmuşdur. Sual şəkilçili cümlələrdə isə bütün informasiya sual cümləsinin özündə olur; sual verən şəxsin məqsədi informasiyanı dəqiqləşdirməkdir. Odur ki, bu cür sualların cavabı adətən qısa olur; bəli, yox, xeyr, hə, əsla, əlbəttə və s. kimi sözlərdən ibarət olur; məs.: Kəndə gedəcəksənmi? sualına vəziyyətdən asılı olaraq, bəli, yox, hə, əlbəttə, sözsüz, şübhəsiz və s. sözlərlə qısa cavab vermək olar. Danışanın məqsədindən, istəyindən, hadisəyə münasibətindən asılı olaraq, bu cür qısa cavabla yanaşı, tam cavab da verilə bilər:
- Uzaqdamı yaşayırsınız?
- Xeyr, evimiz lap yolunuzun üstündədir. (V.Babanlı)
-mı (-mi,-mu,-mü) şəkilçili sual cümlələrində müsahibin cavabı tamamilə gözlənilməz də ola bilər. Bu cür hallarda suala cüttərkibli və ya təktərkibli cümlələrlə cavab vermək mümkündür; məs.:
- Mənim üzüm payımı gətirmisənmi?
- Könlü balıq istəyənin quyruğu suda gərək. (V. Babanlı)
Qeyd etdiyimiz şəkilçinin iştirakı ilə formalaşan sual cümlələri intonasiya ilə qurulan cümlələrə çox yaxındır. Şəkilçini ixtisar etməklə xəbərin son hecasının uzun tələffüzündən istifadə etmək və ya uzanma üçün lazım olan vaxtı bu şəkilçi ilə doldurmaq mümkündür; məs.: Vüqar! Sənsən, oğul? Yaxşı kinodur? Sən yenə gəldin? On bir tamamdır? Atanız yoxdur? Siz də məzuniyyətə çıxırsınız? Alagözü görmədin? Rastına çıxmadı? Mənəm. Tanımadın? (V.Babanlıdan)
Bu cür misallarda xəbərin son hecasının fərqli tələffüzünü -mı4 (-mi,-mu,-mü) şəkilçisi ilə aradan qaldırmaq və sual mənasını saxlamaq mümkündür: Vüqar? Sənsənmi, oğul? Yaxşı kinodurmu? Sən yenə gəldinmi? və s.
Mürəkkəb cümlələrdə də sual mənası eyni vasitələrlə formalaşır; məs.: Sənə nə düşüb ki, yalançı vədlərə aldanıb başını cəncəl bir işə qarışdırırsan? Sizə demişəm, mən harda oxuyuram? (V.Babanlı) Bəs nə cür olur ki, siz məni pəncərədən işə gedən görürsünüz, amma mən sizi hər dəfə gəlib laboratoriyada tapıram? (V.Babanlı) Elə bilirsən ki, Günəşli sənin xeyrinə çalışır, sənə canı yanır? (V.Babanlı)
Sual cümlələrinin üslubi imkanları genişdir. Həm intonasiya ilə, həm də ədatların iştirakı ilə qurulan sual cümlələrində müxtəlif modal münasibətlər ifadə olunur.
Sual cümlələrinin bir qismi cavab almaq məqsədilə deyil, təsdiq və ya inkar fikri daha emosional şəkildə ifadə etmək üçün işlədilir. Bu cür cümlələr ritorik sual cümlələri adlandırılır. Ritorik sual cümlələrindən publisistik dildə daha çox istifadə olunur. Lakin bədii dildə də onların rolu böyükdür; məsələn: Sultan Əmirli evlənib, lap yaxşı eləyib! Məgər daşdır, dəmirdir Sultan Əmirli? İnsan deyilmi? Sevə bilməzmi? Sevilə bilməzmi? Təkliyin əzab-əziyyətini azmı çəkib, subaylığın məhrumiyyətlərini azmı görüb ki, bundan sonra da görsün?. . (İ.Hüseynov)
Bu cür sual cümlələri məzmunca nəqli cümlələrə çox yaxındır və dolayı yolla hökm ifadə edir: Sultan Əmirli daş deyil, divar deyil. İnsandır. Sevə bilər və s.
Ritorik sual cümlələrinin sonunda əksərən sual işarəsi, bəzən birlikdə sual və nida işarələri qoyulur.
sual cümləsi 2010-04-10 at the Wayback Machine
 | Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sual cumlesi Bir seyi oyrenmek deqiqlesdirmek ve ya yeni melumat almaq meqsedile isledilen cumlelere deyilir Eger neqli cumleler vasitesile danisan sexs musahibine melumat verir bir melumat otururse sual cumleleri dinleyenin fikrini bilmek ondan melumat almaq onun komeyi ile melumatini deqiqlesdirmek zenginlesdirmek meqsedi dasiyir Meselen Kimsiniz hara gedirsiniz Elciyik Sultanin yanina gedirik Bu zenen xaylagi da elcidir O zenen Uzun Hesenin anasidir Ona bas eymelisen agayi basci F Kerimzade Sual cumleleri intonasiyanin sual evezliklerinin ve sual edatlarinin komeyi ile qurulur Intonasiya sual menasi yaradan en universal vasitedir Sual cumlelerinin bir qismi basqa hec bir vasite olmadan yalniz intonasiyanin komeyi ile yaranir Bu cur sual cumleleri oz strukturuna gore neqli cumlelere cox yaxindir Yalniz xeberin son hecasinin bir qeder uzun teleffuzu ile bu nov sual cumleleri neqli cumlelerden ferqlenir mes Esrefin bacisidir Esrefin bacisidir Eve gedirsen Eve gedirsen Oxumaq isteyirsiniz Oxumaq isteyirsiniz Kende gedirik Kende gedirik ve s Belelikle cumlede hec bir deyisiklik etmeden yalniz xeberin son hecasini bir qeder uzun teleffuz etmekle neqli cumleni sual cumlesine cevirmek olur Soz sirasi oldugu kimi qalir ve hetta mentiqi vurgunun oz yerini deyismesi de buna mane ola bilmir mes Siz universitetde oxuyursunuz Siz universitetde oxuyursunuz Siz universitetde oxuyursunuz Qeyd Canli danisiq dilinde xususen qerb qrupu sivelerinde Kelbecer Lacin Qubadli ve s bu cur sual cumlesinin yaranmasi ucun heca uzanmasi basqa sozlerin hetta edatlarin da uzerine duse bilir mes Gene kende gedirsen Kende de gedirsen Intonasiya ile qurulan sual cumlelerine mi4 mi mu mu sekilcisini artirmaq olur mes Kende gedirsen Kende gedirsenmi Esrefin bacisidir Esrefin bacisidirmi ve s Bu zaman artiq xeberin son hecasinin uzun teleffuzune ehtiyac qalmir Sual cumlelerinin yaranmasinda basqa qrammatik vasiteler edatlar sual evezlikleri istirak etdikde intonasiyanin yuku xeyli azalmis olur Bu cur hallarda en feal movqeyi evezlikler oz uzerine goturur ve sual cumlelerinin formalasmasinda sual evezlikleri muhum rol oynayir Butun sual evezlikleri sual cumlelerinin yaranmasina sebeb olur mes Bes indi qiziniz haradadir I Efendiyev Adiniz nedir Onlar burada ne is gore bilerler I Efendiyev Mugamlardan hansini bilirsiniz I Efendiyev Bu gun ne ile mesgul oldunuz I Efendiyev Yaxsi ana indi ne vaxt gedirsen I Efendiyev Seher saat necede sehere gedeceksiniz I Efendiyev Sual evezlikleri bezen sual edatlari ile birge cixis edir ve bele hallarda sual menasi guclenmekle yanasi elave mena calarlari da yaranir mes Daha bes deyirman ne ucundur Bes sen ne ucun o cagacan yatmamisdin Niye inciyirem ki Goresen deyirmanci Musa bu saat ne edir Yaxsi xeyir isin teqsirkari kimdir Pehlevani meglub etmeye ne var ki Sedr buna niye etiraz edir ki Bes deyirmanin kohne binasi ne olsun Yaxsi bes indi neyleyek Ne menasi var idi ki Ay xala axi bu bineva on ciy yumurtani nece icsin Bes atasi bir o qeder pulu kimin ucun qazanir Bes orada ne yeyirsiniz Bes ne ucun Firengiz hec mene demeyib ve s I Efendiyevden Bu cumlelerdeki bes ki edatlari tekid axi meger edatlari yaxsi goresen modal sozleri teeccub ve s bildirir sual menasini guclendirir Sual menasinin yaranmasinda sual edatlarinin ve bezi modal sozlerin rolunu oyrenmek ucun asagidaki cumlelere diqqet yetirek Senin ucun burada cox cetin kecmir ki Belke mene acigin tutdugu ucun bele deyirsen Bir yerin zadin yaralanmayib ki Qorxub elemedin ki Siz bir de ora qayitmayacaqsiniz ki Meger Nazxanim baci tek yasayir I Efendiyevden Birinci cumlede sual menasi ki edatinin ve intonasiyanin komeyi ile yaranmisdir Hemin cumleni neqli cumle kimi teleffuz edek Senin ucun burada cox cetin kecmir Gorunduyu kimi bu zaman ki edatini atmaq lazim gelir lakin teeccub meqaminda ki edatini saxlamaq da olar Niye ele deyirsen Senin ucun burada cox cetin kecmir ki Hemin cumleni tesdiq cumle sekline salaq Senin ucun burada cox cetin kecir Senin ucun burada cox cetin kecir ki Ki edati olmadiqda kecir sozunun son hecasi ki edati olduqda edat ozu uzun teleffuz olunur Aydin olur ki inkar cumlelerde sual menasinin yaranmasi ucun lazim olan fasileni zaman sekilcisi ir alir Lakin inkar sekilcisi ile birlikde hemin cumleni neqli cumle kimi de teleffuz etmek olar Senin ucun cox cetin kecmir ki Niye gileylenirsen Aydin hiss olunur ki burada ferqi yene intonasiya yaradir neqli cumlelerde xeberle edat asagi tonla suretle teleffuz edildiyi halda sual cumlelerinde onlarin arasinda nisbeten artiq fasile olur ve edatin mentiqi vurgu ile teleffuzu hiss olunur Belke mene acigin tutdugu ucun bele deyirsen cumlesinden belke modal sozunu atsaq xeberin son hecasi uzun teleffuz edilmelidir Meger Nazxanim baci tek yasayir cumlesinden meger edatini atdiqda da xeberin son hecasi uzun teleffuz edilmelidir Sual menasinin formalasmasi ucun lazim olan fasileni belke meger sozleri alir Bu cur cumleler intonasiya ile qurulan sual cumlelerine cox yaxindir ve sual menasi hemin sczlerin komeyi ile yaranir Hec subhesiz bu halda mentiqi vurgunun son sozlere dusduyunu de unutmamaliyiq Sual sekilcisi mi4 mi mu mu buna sual edati da deyilir sozlerin sonuna artirilaraq musteqil sual menasinin yaranmasina sebeb olur mes Cay qoymusuq sene de getirimmi Bizim qizlar nece xosunuza gelirmi Ne oldu Beyim fikirlesdinmi He gor hec aglima gelirmi Evinizden mektub alirsanmi I Efendiyevden Sual evezlikleri ile sual sekilcilerinin yaratdigi sual menalarinda ferq var Sual cumlesi sual evezliklerinin komeyi ile formalasdiqda sual menasi cumlenin umumi mezmunu ile bagli olur ve buna gore de yeni informasiya veren cavab cumlesine ehtiyac olur mes Menim seylerimi hara aparibsan Teze menzile V Babanli Gelen kimdir e O Qosatxandir o iddiasi yere goye sigmayan maarif mudiri M Ibrahimov Gorunduyu kimi her iki misalda musahiblerden ikincisi suala yeni informasiya veren cumle ile cavab vermeli olmusdur Sual sekilcili cumlelerde ise butun informasiya sual cumlesinin ozunde olur sual veren sexsin meqsedi informasiyani deqiqlesdirmekdir Odur ki bu cur suallarin cavabi adeten qisa olur beli yox xeyr he esla elbette ve s kimi sozlerden ibaret olur mes Kende gedeceksenmi sualina veziyyetden asili olaraq beli yox he elbette sozsuz subhesiz ve s sozlerle qisa cavab vermek olar Danisanin meqsedinden isteyinden hadiseye munasibetinden asili olaraq bu cur qisa cavabla yanasi tam cavab da verile biler Uzaqdami yasayirsiniz Xeyr evimiz lap yolunuzun ustundedir V Babanli mi mi mu mu sekilcili sual cumlelerinde musahibin cavabi tamamile gozlenilmez de ola biler Bu cur hallarda suala cutterkibli ve ya tekterkibli cumlelerle cavab vermek mumkundur mes Menim uzum payimi getirmisenmi Konlu baliq isteyenin quyrugu suda gerek V Babanli Qeyd etdiyimiz sekilcinin istiraki ile formalasan sual cumleleri intonasiya ile qurulan cumlelere cox yaxindir Sekilcini ixtisar etmekle xeberin son hecasinin uzun teleffuzunden istifade etmek ve ya uzanma ucun lazim olan vaxti bu sekilci ile doldurmaq mumkundur mes Vuqar Sensen ogul Yaxsi kinodur Sen yene geldin On bir tamamdir Ataniz yoxdur Siz de mezuniyyete cixirsiniz Alagozu gormedin Rastina cixmadi Menem Tanimadin V Babanlidan Bu cur misallarda xeberin son hecasinin ferqli teleffuzunu mi4 mi mu mu sekilcisi ile aradan qaldirmaq ve sual menasini saxlamaq mumkundur Vuqar Sensenmi ogul Yaxsi kinodurmu Sen yene geldinmi ve s Murekkeb cumlelerde de sual menasi eyni vasitelerle formalasir mes Sene ne dusub ki yalanci vedlere aldanib basini cencel bir ise qarisdirirsan Size demisem men harda oxuyuram V Babanli Bes ne cur olur ki siz meni pencereden ise geden gorursunuz amma men sizi her defe gelib laboratoriyada tapiram V Babanli Ele bilirsen ki Gunesli senin xeyrine calisir sene cani yanir V Babanli Sual cumlelerinin uslubi imkanlari genisdir Hem intonasiya ile hem de edatlarin istiraki ile qurulan sual cumlelerinde muxtelif modal munasibetler ifade olunur Sual cumlelerinin bir qismi cavab almaq meqsedile deyil tesdiq ve ya inkar fikri daha emosional sekilde ifade etmek ucun isledilir Bu cur cumleler ritorik sual cumleleri adlandirilir Ritorik sual cumlelerinden publisistik dilde daha cox istifade olunur Lakin bedii dilde de onlarin rolu boyukdur meselen Sultan Emirli evlenib lap yaxsi eleyib Meger dasdir demirdir Sultan Emirli Insan deyilmi Seve bilmezmi Sevile bilmezmi Tekliyin ezab eziyyetini azmi cekib subayligin mehrumiyyetlerini azmi gorub ki bundan sonra da gorsun I Huseynov Bu cur sual cumleleri mezmunca neqli cumlelere cox yaxindir ve dolayi yolla hokm ifade edir Sultan Emirli das deyil divar deyil Insandir Seve biler ve s Ritorik sual cumlelerinin sonunda ekseren sual isaresi bezen birlikde sual ve nida isareleri qoyulur sual cumlesi 2010 04 10 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin