Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stasionar quldur nəzəriyyəsi — Amerika alimləri (ing. Martin C. McGuire) və Mansur Olson tərəfindən hazırlanmış dövlətin mənşəyi nəzəriyyəsi.
Əsas müddəaları
Bu nəzəriyyədə dövlət müəyyən bir ərazidə möhkəmlənmək, onu fərdi şəkildə idarə etmək və uzunmüddətli perspektivdə əhalidən gəlir əldə etmək (quldurluq etmək) qərarına gələn "oturaq (stasionar) quldur" ilə eyniləşdirilir. Məqsədi qısa müddətdə maksimum fayda əldə etmək olan "gəzən quldurlar" və ya "qastrol quldurlarından" fərqləndirən budur. "Oturaq quldur" tərəfindən həyata keçirilən soyğunçuluqlar adi vergitutma formasını alır, ağlabatan "oturan quldur" isə elə vergitutma qurur ki, bu zaman əhali investisiyaların toplanması və sonradan istehsal həcminin artırılması üçün istifadə oluna bilən resursların bir hissəsini özündə saxlayır və müvafiq olaraq , kənardan vergiyə cəlb olunan mənfəət "oturan quldur". Bundan əlavə, "oturan quldur" iqtisadi fəaliyyəti stimullaşdırır və ərazinin iqtisadi inkişafında maraqlıdır
Müxtəlif siyasi rejimlərdə "oturan quldur"un üstünlükləri və mənfi cəhətləri
"Stasionar quldur" və avtokratiya
Avtokrat üçün əsas problem, ya inqilab nəticəsində, ya da "köçəri quldur"un işğalı nəticəsində baş verə biləcək hakimiyyətin itirilməsi təhlükəsidir. Tarixdə bu problemin həlli sülalə idarəçiliyi formasının qurulması ilə bağlıdır; belə bir həllin mümkün olmadığı hallarda böyük ehtimalla "oturan quldur" öz gücünün davamlılığına inamsız olaraq "köçəri quldur"a çevrilir, öz rifahını yüksəltməyə can atır, heç bir qayğıya qalmır. əhalinin tələbatının ödənilməsi və davamlı iqtisadi artımın təmin edilməsi.
"Stasionar quldur" və demokratiya
Demokratiya, bəzi müəlliflərə görə, iqtisadi baxımdan ən əlverişli rejimdir. Lakin M. Olson öz nəzəriyyəsində o qədər də aydın deyil və həm müsbət, həm də mənfi cəhətləri qeyd edir. Müsbət cəhətlər arasında, ilk növbədə, mülkiyyət hüquqlarının təminatlarını və müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini qeyd etmək lazımdır. İkincisi, M. Olson riyazi hesablamalara əsaslanaraq belə nəticəyə gəlir ki, demokratik ölkələrdə vergi dərəcəsi avtokratiyalara nisbətən aşağı olacaq. Başqa sözlə desək, demokratiya izafi məhsulun daha böyük hissəsinin hökmdarların xeyrinə çıxarılmasının qarşısını alır. Üçüncüsü, əhaliyə verilən ictimai malların həcmi avtokratiyada olduğundan daha çox olur, çünki lider seçkilərdə qalib gəlmək üçün çoxluğun dəstəyini almalıdır.
M. Olson çatışmazlıqlar arasında, ilk növbədə, demokratik liderlərin "oturuşmuş quldurlar" kimi ilk növbədə öz eqoist maraqlarını rəhbər tutduqlarını qeyd edir. İkincisi, demokratik rejimdə qərarların qəbulu və milli gəlirin yenidən bölüşdürülməsi prosesinə çoxluğun maraqlarına cavab verməyən qərarların qəbul edilməsində lobbiçilik edən müxtəlif maraq qrupları, bəzən kiçik və yüksək ixtisaslaşmış qruplar təsir edir.
İstinadlar
- Мансур Олсон. Диктатура, демократия и развитие (1993) (PDF) (Экономическая политика: журнал). М. 2010 [Dictatorship, Democracy, and Development]. 170.
- Заостровцев А. П. Мансур Олсон об автократии, демократии и развитии // Экономика и институты .СПб.: — 2010. — С. 140–149.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stasionar quldur nezeriyyesi Amerika alimleri ing Martin C McGuire ve Mansur Olson terefinden hazirlanmis dovletin menseyi nezeriyyesi Esas muddealariBu nezeriyyede dovlet mueyyen bir erazide mohkemlenmek onu ferdi sekilde idare etmek ve uzunmuddetli perspektivde ehaliden gelir elde etmek quldurluq etmek qerarina gelen oturaq stasionar quldur ile eynilesdirilir Meqsedi qisa muddetde maksimum fayda elde etmek olan gezen quldurlar ve ya qastrol quldurlarindan ferqlendiren budur Oturaq quldur terefinden heyata kecirilen soygunculuqlar adi vergitutma formasini alir aglabatan oturan quldur ise ele vergitutma qurur ki bu zaman ehali investisiyalarin toplanmasi ve sonradan istehsal hecminin artirilmasi ucun istifade oluna bilen resurslarin bir hissesini ozunde saxlayir ve muvafiq olaraq kenardan vergiye celb olunan menfeet oturan quldur Bundan elave oturan quldur iqtisadi fealiyyeti stimullasdirir ve erazinin iqtisadi inkisafinda maraqlidirMuxtelif siyasi rejimlerde oturan quldur un ustunlukleri ve menfi cehetleri Stasionar quldur ve avtokratiya Avtokrat ucun esas problem ya inqilab neticesinde ya da koceri quldur un isgali neticesinde bas vere bilecek hakimiyyetin itirilmesi tehlukesidir Tarixde bu problemin helli sulale idareciliyi formasinin qurulmasi ile baglidir bele bir hellin mumkun olmadigi hallarda boyuk ehtimalla oturan quldur oz gucunun davamliligina inamsiz olaraq koceri quldur a cevrilir oz rifahini yukseltmeye can atir hec bir qaygiya qalmir ehalinin telebatinin odenilmesi ve davamli iqtisadi artimin temin edilmesi Stasionar quldur ve demokratiya Demokratiya bezi muelliflere gore iqtisadi baximdan en elverisli rejimdir Lakin M Olson oz nezeriyyesinde o qeder de aydin deyil ve hem musbet hem de menfi cehetleri qeyd edir Musbet cehetler arasinda ilk novbede mulkiyyet huquqlarinin teminatlarini ve muqavile ohdeliklerinin yerine yetirilmesini qeyd etmek lazimdir Ikincisi M Olson riyazi hesablamalara esaslanaraq bele neticeye gelir ki demokratik olkelerde vergi derecesi avtokratiyalara nisbeten asagi olacaq Basqa sozle desek demokratiya izafi mehsulun daha boyuk hissesinin hokmdarlarin xeyrine cixarilmasinin qarsisini alir Ucuncusu ehaliye verilen ictimai mallarin hecmi avtokratiyada oldugundan daha cox olur cunki lider seckilerde qalib gelmek ucun coxlugun desteyini almalidir M Olson catismazliqlar arasinda ilk novbede demokratik liderlerin oturusmus quldurlar kimi ilk novbede oz eqoist maraqlarini rehber tutduqlarini qeyd edir Ikincisi demokratik rejimde qerarlarin qebulu ve milli gelirin yeniden bolusdurulmesi prosesine coxlugun maraqlarina cavab vermeyen qerarlarin qebul edilmesinde lobbicilik eden muxtelif maraq qruplari bezen kicik ve yuksek ixtisaslasmis qruplar tesir edir IstinadlarMansur Olson Diktatura demokratiya i razvitie 1993 PDF Ekonomicheskaya politika zhurnal M 2010 Dictatorship Democracy and Development 170 Zaostrovcev A P Mansur Olson ob avtokratii demokratii i razvitii Ekonomika i instituty SPb 2010 S 140 149