Sosial qrup — tarixən müəyyən cəmiyyət çərçivəsində yaranmış ümumi mənafe, sərvətlər və davranış normalarına malik olan insanların nisbətən sabit məcmusudur.
Qrup anlayışı
Qrup anlayışını kəmiyyət və keyfiyyət baxımından səciyyələndirmək olar. baxımından qrup üzvlərinin sayı 2–3 nəfərdən 20–30 nəfərə qədər olur. Qrup müəyyən adamlar çoxluğudur. Lakin eyni bir sosial şəraitdə iki və ya üç nəfərin sadəcə olaraq iştirak etməsi onların sosial-psixoloji cəhətdən qrup yaratması hesab olunmur.
Kəmiyyətə görə qrup təsnifi
Qrup üzvlərinin miqdarına, tanışlıq və yaxınlıq səviyyəsinə görə qrupları böyük və kiçik olmaqla iki yerə bölürlər.
Böyük qrup
30–40 – dan artıq insan birliyidir. Böyük qrupun üzvləri bir-birini tanımaya, bir-biri ilə görüşməyə bilərlər. Məsələn: çoxsaylı tələbə və müəllim kollektivi olan universitetləri, böyük şirkətləri, dövlətləri, millətləri və s. Ən böyük insan birliyi bəşəriyyətdir.
Kiçik qrup
2-dən 30–40 – a qədər insan birliyidir. Kiçik sosial qruplarda insanların bir-biri ilə təması daha yaxın və daimi xarakter daşıyır. Kiçik qrupun üzvləri ümumi bir işlə məşğul olur və bir-birilə qarşılıqlı əlaqədə olurlar. Kiçik qrupların üzvlərinin sayı 7 nəfərdən artıq olmadıqda belə qrupları ilkin kiçik qruplar adlandırlır. Məsələn: yeni yaranmış ailə. İnsan adətən bir ilkin qrupun iştirakçısı olur. Sosial psixologiyada kiçik qrupların mövcudluq dərəcəsinə görə iki növünü: real və şərti qruplar
Şərti qruplar
Müəyyən şərtlər, adamların müəyyən xüsusiyyətlərə (cins, yaş, həmkarlıq və s.) əsasən müəyyən qruplara daxil edilməsi nəticəsində yaranır. Şərti qrup bəzən statik qrup da adlanır. Şərti qrup üzvləri eyni zaman və məkan daxilində yaşamaya və bir-birilə rabitədə, təmasda olmaya da bilərlər.
Real qruplar
Müəyyən zaman və məkan daxilində real münasibətlərlə birləşmiş insan birliyi. Məsələn, ailə, bir sinfin şagirdləri, məktəbin pedoqoji kollektivi və s. Real qrupların üzvləri daima bir-birilə təmasda olurlar. Sosial psixologiyada kiçik qrupların məqsəd və xarakterinə görə daha iki növünü ayırd edirlər: rəsmi (formal) və qeyri-rəsmi (qeyri-formal).
Rəsmi qruplar
Rəsmi sənədlər əsasında yaradılmış qruplardır. Bu cür qruplarda münasibətlər inzibati-hüquqi yolla müəyyən olunur və tənzim edilir. Bu cür qruplar daima mütəşəkkil olub, onun üzvlərinin hüquq və vəzifələri müvafiq təlimat və sənədlərdə öz əksini tapır.
Qeyri-rəsmi qruplar
Rəsmi sənədlər əsasında yaradılmayan insan birliyidir. Bu cür qrupun üzvlərinin dəqiq qeyd edilmiş məqsədi olmur. Bu cür qruplar ünsiyyət prosesində təbii yolla yaranır. Burada qrup üzvlərinin bir-birinə qarşı emosional-psixoloji münasibətləri qrupun yaranması üçün əsas rol oynayır.
Referent qruplar
Özünün normaları, fikirləri, qiymətləri ilə fərdin davranış motivlərinə çevrilən sosial birlik referent qrup adlanır. Bu termin ilk dəfə olaraq 1942-ci ildə Q. Xaymen tərəfindən irəli sürülmüşdür. Qaydaları və normaları şəxsiyyətin qayda və normalarına çevrilən, fərdin statusunun artması üçün daimi imkanları olan bu cür referent qrupları çox vaxt etalon qrup adlandırırlar.
Mənbə
- Байрамов Я.С. Ялизадя Я.Я. Psixologiya. Bakı: 2004
- Байрамов Я.С. Ялизадя Я.Я. Sosial pсихолоэийа. Бакы: 2003
- Bayramov Ə. S. Etnik psixologiya. Bakı:2001
- Əlizadə Ə. Ə. Etnik psixologiyaya giriş. Bakı: 2002
- Seyidov S. İ. Həmzəyev M. Ə. Psixologiya. Bakı: 2007
- Cabbarova L. M. Psixologiyada tənhalıq problemi. Bakı.1997
- Андреева Г.М. Социальная психология. М.1998
- Маклаков С.Я. Общая психология. М: 2006
- Немов Р.С . Психология. М: 2001
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sosial qrup tarixen mueyyen cemiyyet cercivesinde yaranmis umumi menafe servetler ve davranis normalarina malik olan insanlarin nisbeten sabit mecmusudur Qrup anlayisiQrup anlayisini kemiyyet ve keyfiyyet baximindan seciyyelendirmek olar baximindan qrup uzvlerinin sayi 2 3 neferden 20 30 nefere qeder olur Qrup mueyyen adamlar coxlugudur Lakin eyni bir sosial seraitde iki ve ya uc neferin sadece olaraq istirak etmesi onlarin sosial psixoloji cehetden qrup yaratmasi hesab olunmur Kemiyyete gore qrup tesnifiQrup uzvlerinin miqdarina tanisliq ve yaxinliq seviyyesine gore qruplari boyuk ve kicik olmaqla iki yere bolurler Boyuk qrup30 40 dan artiq insan birliyidir Boyuk qrupun uzvleri bir birini tanimaya bir biri ile gorusmeye bilerler Meselen coxsayli telebe ve muellim kollektivi olan universitetleri boyuk sirketleri dovletleri milletleri ve s En boyuk insan birliyi beseriyyetdir Kicik qrup2 den 30 40 a qeder insan birliyidir Kicik sosial qruplarda insanlarin bir biri ile temasi daha yaxin ve daimi xarakter dasiyir Kicik qrupun uzvleri umumi bir isle mesgul olur ve bir birile qarsiliqli elaqede olurlar Kicik qruplarin uzvlerinin sayi 7 neferden artiq olmadiqda bele qruplari ilkin kicik qruplar adlandirlir Meselen yeni yaranmis aile Insan adeten bir ilkin qrupun istirakcisi olur Sosial psixologiyada kicik qruplarin movcudluq derecesine gore iki novunu real ve serti qruplar Serti qruplar Mueyyen sertler adamlarin mueyyen xususiyyetlere cins yas hemkarliq ve s esasen mueyyen qruplara daxil edilmesi neticesinde yaranir Serti qrup bezen statik qrup da adlanir Serti qrup uzvleri eyni zaman ve mekan daxilinde yasamaya ve bir birile rabitede temasda olmaya da bilerler Real qruplar Mueyyen zaman ve mekan daxilinde real munasibetlerle birlesmis insan birliyi Meselen aile bir sinfin sagirdleri mektebin pedoqoji kollektivi ve s Real qruplarin uzvleri daima bir birile temasda olurlar Sosial psixologiyada kicik qruplarin meqsed ve xarakterine gore daha iki novunu ayird edirler resmi formal ve qeyri resmi qeyri formal Resmi qruplar Resmi senedler esasinda yaradilmis qruplardir Bu cur qruplarda munasibetler inzibati huquqi yolla mueyyen olunur ve tenzim edilir Bu cur qruplar daima mutesekkil olub onun uzvlerinin huquq ve vezifeleri muvafiq telimat ve senedlerde oz eksini tapir Qeyri resmi qruplar Resmi senedler esasinda yaradilmayan insan birliyidir Bu cur qrupun uzvlerinin deqiq qeyd edilmis meqsedi olmur Bu cur qruplar unsiyyet prosesinde tebii yolla yaranir Burada qrup uzvlerinin bir birine qarsi emosional psixoloji munasibetleri qrupun yaranmasi ucun esas rol oynayir Referent qruplar Ozunun normalari fikirleri qiymetleri ile ferdin davranis motivlerine cevrilen sosial birlik referent qrup adlanir Bu termin ilk defe olaraq 1942 ci ilde Q Xaymen terefinden ireli surulmusdur Qaydalari ve normalari sexsiyyetin qayda ve normalarina cevrilen ferdin statusunun artmasi ucun daimi imkanlari olan bu cur referent qruplari cox vaxt etalon qrup adlandirirlar MenbeBajramov Ya S Yalizadya Ya Ya Psixologiya Baki 2004 Bajramov Ya S Yalizadya Ya Ya Sosial psiholoeija Baky 2003 Bayramov E S Etnik psixologiya Baki 2001 Elizade E E Etnik psixologiyaya giris Baki 2002 Seyidov S I Hemzeyev M E Psixologiya Baki 2007 Cabbarova L M Psixologiyada tenhaliq problemi Baki 1997 Andreeva G M Socialnaya psihologiya M 1998 Maklakov S Ya Obshaya psihologiya M 2006 Nemov R S Psihologiya M 2001Xarici kecidler