Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Somatik sinir sistemi — Somatik sinir sistemi (SSS) və ya könüllü sinir sistemi, skelet əzələləri vasitəsilə bədən hərəkətlərinin könüllü nəzarəti ilə əlaqəli periferik sinir sisteminin bir hissəsidir.
Somatik sinir sistemi bədəndən mərkəzi sinir sisteminə (MSS) hissləri çatdıran afferent sinir liflərini daşıyan hiss sinirlərindən və əzələ daralmasını stimullaşdırmaq üçün MSS-dən motor əmrlərini çatdıran efferent sinir liflərini daşıyan motor sinirlərdən ibarətdir. A- afferent və e- efferent prefikslərinə uyğundur.
Struktur
İnsan bədənində sinirlərin 43 seqmenti vardır. Hər seqment ilə bir cüt hissiyyat və motor sinir gəlir. Bədəndə onurğa beynində 31, beyin sapında isə 12 sinir seqmenti vardır. Bundan əlavə, bədəndə minlərlə assosiativ sinir də mövcuddur.
Beləliklə, somatik sinir sistemi iki hissədən ibarətdir:
Funksiya
Somatik sinir sistemi bədəndəki bütün könüllü əzələ sistemlərini və könüllü refleks qövsləri prosesini idarə edir.
Efferent somatik sinir sistemindəki sinir siqnallarının əsas marşrutu presentral girusda (birincili motor korteksinə yaxın olan) yuxarı motor neyron hüceyrə orqanlarında (yuxarı motor neyronları) başlayan ardıcıllığı əhatə edir. Presentral girusdan gələn stimullar yuxarı motor neyronlarından kortikospinal traktdan aşağı beyin sapında və onurğa beyninin ventral buynuzlarında aşağı motor neyronlarına (alfa motor neyronlarına) keçir: yuxarı motor neyronları aksonal sonluqlardan glutamat adlı bir neyrotransmitter buraxır. , aşağı motor neyronlarının glutamat reseptorları tərəfindən qəbul edilən: oradan asetilkolin alfa motor neyronlarının aksonlarının uclarından sərbəst buraxılır və əzələlərin postsinaptik reseptorlarına (nikotinik asetilkolin reseptorları) daxil olur və bununla da daralma stimulunu ötürür. əzələ liflərindən.
Refleks qövsləri
Refleks qövsü, sensor giriş və müəyyən bir motor çıxışı arasında az və ya çox avtomatik əlaqə yaradan sinir dövrəsidir. Refleks dövrələri mürəkkəbliyə görə dəyişir — ən sadə onurğa refleksləri insan bədənində yalnız biri olan, monosinaptik refleks də adlanan iki zəncirli zəncir vasitəsilə vasitəçilik edir (qövsdə iştirak edən iki neyron arasında yalnız bir sinaps var). Monosinaptik refleksin yeganə nümunəsi patellar refleksdir. Növbəti ən sadə refleks qövs onurğa beynində interneyronları aktivləşdirən, sonra isə motor neyronlarını aktivləşdirən duyğu neyronlarından başlayaraq üç elementdən ibarət zəncirdir. İsti səthə toxunduqdan sonra əli geri çəkmək kimi bəzi refleks reaksiyaları qoruyucudur, lakin digərləri, məsələn, patellar vətərinə toxunmaqla aktivləşən patellar refleksi ("diz sıçrayışı") adi davranışı təşviq edir.
Digər heyvanlar
Onurğasızlarda sərbəst buraxılan nörotransmitterdən və onun bağladığı reseptorun növündən asılı olaraq, əzələ lifindəki reaksiya həyəcanverici və ya tormozlayıcı ola bilər. Bununla belə, onurğalılarda skelet zolaqlı əzələ liflərinin nörotransmitterə — həmişə asetilkolinə (ACh) reaksiyası yalnız həyəcanverici ola bilər.
İstinadlar
- "Somatic nervous system". qbi.uq.edu.au (ingilis). 2018-10-09. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-22.
- Information, National Center for Biotechnology; Pike, U. S. National Library of Medicine 8600 Rockville; MD, Bethesda; Usa, 20894. How does the nervous system work? (ingilis). Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). 2016-08-19. 2022-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-13.
- Felten, David L.; O'Banion, M. Kerry; Maida, Mary Summo, Felten, David L.; O'Banion, M. Kerry; Maida, Mary Summo (redaktorlar ), "9 - Peripheral Nervous System", Netter's Atlas of Neuroscience (Third Edition) (ingilis), Philadelphia: Elsevier, 2016-01-01, 153–231, doi:10.1016/b978-0-323-26511-9.00009-6, ISBN , 2021-11-13 tarixində , İstifadə tarixi: 2020-10-28
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Somatik sinir sistemi Somatik sinir sistemi SSS ve ya konullu sinir sistemi skelet ezeleleri vasitesile beden hereketlerinin konullu nezareti ile elaqeli periferik sinir sisteminin bir hissesidir Somatik sinir sistemi bedenden merkezi sinir sistemine MSS hissleri catdiran afferent sinir liflerini dasiyan hiss sinirlerinden ve ezele daralmasini stimullasdirmaq ucun MSS den motor emrlerini catdiran efferent sinir liflerini dasiyan motor sinirlerden ibaretdir A afferent ve e efferent prefikslerine uygundur StrukturInsan bedeninde sinirlerin 43 seqmenti vardir Her seqment ile bir cut hissiyyat ve motor sinir gelir Bedende onurga beyninde 31 beyin sapinda ise 12 sinir seqmenti vardir Bundan elave bedende minlerle assosiativ sinir de movcuddur Belelikle somatik sinir sistemi iki hisseden ibaretdir Onurga sinirleri Bunlar onurga beyninden sensor melumat ve motor emrleri dasiyan qarisiq sinirlerdir Kranial sinirler Bunlar beyin sapina ve beyin sapindan melumat dasiyan sinir lifleridir Bunlara qoxu gorme goz goz ezeleleri agiz dad qulaq boyun ciyinler ve dil daxildir FunksiyaSomatik sinir sistemi bedendeki butun konullu ezele sistemlerini ve konullu refleks qovsleri prosesini idare edir Efferent somatik sinir sistemindeki sinir siqnallarinin esas marsrutu presentral girusda birincili motor korteksine yaxin olan yuxari motor neyron huceyre orqanlarinda yuxari motor neyronlari baslayan ardicilligi ehate edir Presentral girusdan gelen stimullar yuxari motor neyronlarindan kortikospinal traktdan asagi beyin sapinda ve onurga beyninin ventral buynuzlarinda asagi motor neyronlarina alfa motor neyronlarina kecir yuxari motor neyronlari aksonal sonluqlardan glutamat adli bir neyrotransmitter buraxir asagi motor neyronlarinin glutamat reseptorlari terefinden qebul edilen oradan asetilkolin alfa motor neyronlarinin aksonlarinin uclarindan serbest buraxilir ve ezelelerin postsinaptik reseptorlarina nikotinik asetilkolin reseptorlari daxil olur ve bununla da daralma stimulunu oturur ezele liflerinden Refleks qovsleri Refleks qovsu sensor giris ve mueyyen bir motor cixisi arasinda az ve ya cox avtomatik elaqe yaradan sinir dovresidir Refleks dovreleri murekkebliye gore deyisir en sade onurga refleksleri insan bedeninde yalniz biri olan monosinaptik refleks de adlanan iki zencirli zencir vasitesile vasitecilik edir qovsde istirak eden iki neyron arasinda yalniz bir sinaps var Monosinaptik refleksin yegane numunesi patellar refleksdir Novbeti en sade refleks qovs onurga beyninde interneyronlari aktivlesdiren sonra ise motor neyronlarini aktivlesdiren duygu neyronlarindan baslayaraq uc elementden ibaret zencirdir Isti sethe toxunduqdan sonra eli geri cekmek kimi bezi refleks reaksiyalari qoruyucudur lakin digerleri meselen patellar veterine toxunmaqla aktivlesen patellar refleksi diz sicrayisi adi davranisi tesviq edir Diger heyvanlarOnurgasizlarda serbest buraxilan norotransmitterden ve onun bagladigi reseptorun novunden asili olaraq ezele lifindeki reaksiya heyecanverici ve ya tormozlayici ola biler Bununla bele onurgalilarda skelet zolaqli ezele liflerinin norotransmittere hemise asetilkoline ACh reaksiyasi yalniz heyecanverici ola biler Istinadlar Somatic nervous system qbi uq edu au ingilis 2018 10 09 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 22 Information National Center for Biotechnology Pike U S National Library of Medicine 8600 Rockville MD Bethesda Usa 20894 How does the nervous system work ingilis Institute for Quality and Efficiency in Health Care IQWiG 2016 08 19 2022 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 13 Felten David L O Banion M Kerry Maida Mary Summo Felten David L O Banion M Kerry Maida Mary Summo redaktorlar 9 Peripheral Nervous System Netter s Atlas of Neuroscience Third Edition ingilis Philadelphia Elsevier 2016 01 01 153 231 doi 10 1016 b978 0 323 26511 9 00009 6 ISBN 978 0 323 26511 9 2021 11 13 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 28