Simpson (ing. Simpson Desert) — Avstraliyanın mərkəzində yerləşən, Şimal Əraziləri, Kvinslend və Cənubi Avstraliya ştatları ərazilərini əhatə edən qumlu səhra. Ərazisi 143 min. km² təşkil edir. Qərbdən Finke çayı, şimaldan Mak-Donnel silsiləsi və Plenti çayı, şərqdən Mulliqan və Dayamantina çayları, cənubdan Eyr gölü
Simpson səhrası | |
---|---|
Simpson Desert | |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 288 m |
Sahəsi | 143,000 km² |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Avstraliya |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarix
Səhra ilk dəfə Styort Çarlz tərəfindən 1845-ci ildə, digər hissəsi isə Qriffit Teylor tərəfindən 1926-cı ildə kəşf edilir. 1929-cu ildə geoloq Sesil Mediqan təyyarə ilə ərazini müşahidə etdikdən sonra Allen Simpsonun şərəfinə adlandırmışdır. Belə ehtimal vardır ki, səhranı ilk dəfə Mediqan 1939-cu ildə dəvə ilə keçmişdir. Ancaq 1936 ildə Edmund Albert Kolons səhraya ekspedisiya təşkil etmişdir.
1960—80-ci illərdə səhrada nəticəsiz neft axtarışları aparılmışdır. XX əsrin sonlarından etibarən səhraya turistlər cəlb edilir.
Təbiət
Ərazisində Dyunlər silsilə şəkildə uzanır. Cənub-qərbdə qumlu-gillicəli, Eyr gölü hövzəsində isə gilli suxurlara sahibdir. Dyunların hündürlüyü 20-37 metr təşkil edir. Bu dilsilələrin uzunluğu bəzi yerlərdə 160 km-dir. Kserofit kolluqlara sahibdir.
Simpson səhrası bir çox nadir səhra canlılarının son sığınacağıdır:
- Simpson Milli Parkı (Simpson Desert National Park), Qərbi Kvislend, 1967 il, 10 120 km²
- (Simpson Desert Conservation Park), Cənubi Avstraliya, 1967 il, 6927 km²
- (Simpson Desert Regional Reserve), Cənubi Avstraliya, 1988 il, 29 642 km²
- (Witjira National Park), Cənubi Avstraliyanın şimalı, 1985 il 7770 km²
İqlim və coğrafiya
Yanvar ayının orta temperaturu 28—30 °С, iyul ayının isə — 12—15 °С təşkil edir. Şimalında yağıntının miqdarı 130 mm-dir. Səhradan Todd, Plenti, Heyl, Hey adlı krik çaylar axır.
Əhalinin böyük qismi Böyük Artezan hövzəsində yayılmışdır.
İstinadlar
- Twidale, C.R. "The Simpson Desert, central Australia". South African Geographic Journal. 65. 1980: 3–17.
- (PDF). Department of Environment and Heritage, South Australia. 2008-07-29 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-23.
- "Simpson Desert". Britannica Encyclopedia Inc. 2015-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simpson ing Simpson Desert Avstraliyanin merkezinde yerlesen Simal Erazileri Kvinslend ve Cenubi Avstraliya statlari erazilerini ehate eden qumlu sehra Erazisi 143 min km teskil edir Qerbden Finke cayi simaldan Mak Donnel silsilesi ve Plenti cayi serqden Mulliqan ve Dayamantina caylari cenubdan Eyr goluSimpson sehrasiSimpson DesertUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 288 mSahesi 143 000 km Yerlesmesi24 34 c e 137 25 s u Olke AvstraliyaSimpson sehrasiSimpson sehrasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixSehra ilk defe Styort Carlz terefinden 1845 ci ilde diger hissesi ise Qriffit Teylor terefinden 1926 ci ilde kesf edilir 1929 cu ilde geoloq Sesil Mediqan teyyare ile erazini musahide etdikden sonra Allen Simpsonun serefine adlandirmisdir Bele ehtimal vardir ki sehrani ilk defe Mediqan 1939 cu ilde deve ile kecmisdir Ancaq 1936 ilde Edmund Albert Kolons sehraya ekspedisiya teskil etmisdir 1960 80 ci illerde sehrada neticesiz neft axtarislari aparilmisdir XX esrin sonlarindan etibaren sehraya turistler celb edilir TebietErazisinde Dyunler silsile sekilde uzanir Cenub qerbde qumlu gilliceli Eyr golu hovzesinde ise gilli suxurlara sahibdir Dyunlarin hundurluyu 20 37 metr teskil edir Bu dilsilelerin uzunlugu bezi yerlerde 160 km dir Kserofit kolluqlara sahibdir Simpson sehrasi bir cox nadir sehra canlilarinin son siginacagidir Simpson Milli Parki Simpson Desert National Park Qerbi Kvislend 1967 il 10 120 km Simpson Desert Conservation Park Cenubi Avstraliya 1967 il 6927 km Simpson Desert Regional Reserve Cenubi Avstraliya 1988 il 29 642 km Witjira National Park Cenubi Avstraliyanin simali 1985 il 7770 km Iqlim ve cografiyaYanvar ayinin orta temperaturu 28 30 S iyul ayinin ise 12 15 S teskil edir Simalinda yagintinin miqdari 130 mm dir Sehradan Todd Plenti Heyl Hey adli krik caylar axir Ehalinin boyuk qismi Boyuk Artezan hovzesinde yayilmisdir IstinadlarTwidale C R The Simpson Desert central Australia South African Geographic Journal 65 1980 3 17 PDF Department of Environment and Heritage South Australia 2008 07 29 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 10 23 Simpson Desert Britannica Encyclopedia Inc 2015 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2008 10 23