Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Sidik axarları (lat. ureteres)-sidik-ifrazat sisteminə aid cüt orqandır. Silindrəbənzər boru şəklində olub, böyrək ləyənindən başlayır və sidikliyə açılır. Sidik axarının uzunluğu 25-30 sm, eni 7-9 mm (bəzi mənbələrdə 5-8 mm), ən dar yeri 3-4 mm-dir. Sağ sidik axarı sola nisbətən 2-3 sm qısa olur.
Quruluşu
Sidik axarları gedişinə görə 3 hissədən ibarətdir: qarın hissə (lat. pars abdominalis), çanaq hissə (lat. pars pelvina), divardaxili hissə (lat. pars intramuralis).
Hissələri
Qarın hissə
Böyrəklərdən hüdudi xəttə (lat. linea terminalis) qədər olan hissədir. Burada sidik axarları böyük çanağa keçir.
Çanaq hissə
Böyük çanaqdan sidikliyə qədər olan hissədir. Burada sidik axarları sidikliyə daxil olur.
Divardaxili hissə
Sidikliyin divarında yerləşən hissədir. Bu hissə mexaniki sfinkter rolunu oynayır,uzunluğu 1,5-2,0 sm-dir. Sidikliyi çəpinə dəldiyinə görə sidik sidiklikdən sidik axarlarına qayıda bilmir.
Əyrilikləri
Böyrək əyriliyi (lat. flexura renalis)- böyrək qapısından 5-8 sm aşağıda yerləşir.
Kənarı əyrilik (lat. flexura marginalis)- Sidik axarının qarın hissəsinin çanaq hissəyə keçən yerində, hüdudi xətt səviyyəsində yerləşir.
Çanaq əyriliyi (lat. flexura pelvina(pelvica))- kiçik çanaq boşluğunda yerləşir
Daralmaları
Sidik axarında əyriliklərə uyğun 3 daralma ayırd edilir:
- Böyrək ləyənindən, sidik axarının başlandığı yerdən 7-8 sm aşağı
- Qarın hissənin çanaq hissəyə keçən yerində
- Çanaq hissədə sidikliyə daxil olan yerində
Daralmalar olan yerdə sidik axarının diametri 3-4 mm-ə çatır.
Peritona münasibəti
Sidik axarları peritonarxası orqanlardandır.
Divarının quruluşu
Sidik axarlarının divarı selikli qişa (lat. tunica mucosa), selikaltı əsas(qat) (lat. tela submucosa), əzələ qişası (lat. tunica muscularis) və xarici adventisiyadan (lat. adventicia) təşkil olunmuşdur.
Selikli qişa
Selikli qişada zəif boylama büküşlər görünür. Bu qişanın keçid epiteli 6-8 hüceyrə qatından ibarət olur. Əsasən, kollagen və elastik liflərin olduğu birləşdirici toxumadan ibarət xüsusi səhfədə bəzən rast gəlinir.
Selikaltı əsas
Selikli qişanın əzələ səfhəsi olmadığından xüsusi səfhə selikaltı əsasa keçir. Sidik axarlarının aşağı hissələrində bu qatda kiçik borulu alveollu vəzilər aşkar olunur.
Əzələ qişası
Əzələ qişası sidik axarlarının yuxarı 2/3 hissəsində 2 qatda- daxili boylama və xarici sirkulyar qatlarda yerləşmiş saya əzələ hüceyrəsi dəstələrindən ibarətdir. Aşağı 1/3 hissəsində əzələ qişası 3 qatdan təşkil olunub: xarici və daxili boylama, orta sirkulyar qatlar. Sidik axarlarının əzələ qişası yuxarıda böyrək ləyəninin əzələ qişası ilə sıx rabitədə olur. Aşağıda isə sidikliyin əzələ qişasından tamamilə ayrlır. Böyrək ləyənindən sidik axarlarına keçən peristaltik hərəkətlər böyrək ləyənində toplanmış sidiyi sidikliyə ötürür.
Adventisiya qişası
Sidik axarlarını xaricdən örtür və peritonaltı piy qatında itir. Lifli birləşdirici toxumadan ibarətdir. Elastik liflərlə zəngindir.
Yaş xüsusiyyətləri
Yenidoğulmuşlarda sidik axarının uzunluğu 5-7 sm-ə qədərdir. Bundan əlavə sağ sidik axarı sola nisbətən 0,2-0,5 sm qısa olur. Uşaq doğulduqdan sonra sidik axarının uzunluğu sürətlə dəyişir. Belə ki uşağın 6 aylığında sidik axarının uzunluğu 9,1 sm, 2 yaşında 14-15 sm-ə, 22-28 (bəzi mənbələrdə 25-30) yaşlarında yaşlılardakı uzunluğuna çatır. Uşaqlarda sidik axarının diametri kiçik olur, daralmaları zəif nəzərə çarpır. 8 yaşında onlar yetkinlərdəki nisbətdə olur.
Vaskulyarizasiya və innervasiyası
Mənbə
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 16 gun evvel Sole Muzefferli muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Sidik axarlari lat ureteres sidik ifrazat sistemine aid cut orqandir Silindrebenzer boru seklinde olub boyrek leyeninden baslayir ve sidikliye acilir Sidik axarinin uzunlugu 25 30 sm eni 7 9 mm bezi menbelerde 5 8 mm en dar yeri 3 4 mm dir Sag sidik axari sola nisbeten 2 3 sm qisa olur QurulusuSidik axarlari gedisine gore 3 hisseden ibaretdir qarin hisse lat pars abdominalis canaq hisse lat pars pelvina divardaxili hisse lat pars intramuralis Hisseleri Qarin hisse Boyreklerden hududi xette lat linea terminalis qeder olan hissedir Burada sidik axarlari boyuk canaga kecir Canaq hisse Boyuk canaqdan sidikliye qeder olan hissedir Burada sidik axarlari sidikliye daxil olur Divardaxili hisse Sidikliyin divarinda yerlesen hissedir Bu hisse mexaniki sfinkter rolunu oynayir uzunlugu 1 5 2 0 sm dir Sidikliyi cepine deldiyine gore sidik sidiklikden sidik axarlarina qayida bilmir Eyrilikleri Boyrek eyriliyi lat flexura renalis boyrek qapisindan 5 8 sm asagida yerlesir Kenari eyrilik lat flexura marginalis Sidik axarinin qarin hissesinin canaq hisseye kecen yerinde hududi xett seviyyesinde yerlesir Canaq eyriliyi lat flexura pelvina pelvica kicik canaq boslugunda yerlesir Daralmalari Sidik axarinda eyriliklere uygun 3 daralma ayird edilir Boyrek leyeninden sidik axarinin baslandigi yerden 7 8 sm asagi Qarin hissenin canaq hisseye kecen yerinde Canaq hissede sidikliye daxil olan yerinde Daralmalar olan yerde sidik axarinin diametri 3 4 mm e catir Peritona munasibetiSidik axarlari peritonarxasi orqanlardandir Divarinin qurulusuSidik axarlarinin divari selikli qisa lat tunica mucosa selikalti esas qat lat tela submucosa ezele qisasi lat tunica muscularis ve xarici adventisiyadan lat adventicia teskil olunmusdur Selikli qisa Selikli qisada zeif boylama bukusler gorunur Bu qisanin kecid epiteli 6 8 huceyre qatindan ibaret olur Esasen kollagen ve elastik liflerin oldugu birlesdirici toxumadan ibaret xususi sehfede bezen rast gelinir Selikalti esas Selikli qisanin ezele sefhesi olmadigindan xususi sefhe selikalti esasa kecir Sidik axarlarinin asagi hisselerinde bu qatda kicik borulu alveollu veziler askar olunur Ezele qisasi Ezele qisasi sidik axarlarinin yuxari 2 3 hissesinde 2 qatda daxili boylama ve xarici sirkulyar qatlarda yerlesmis saya ezele huceyresi destelerinden ibaretdir Asagi 1 3 hissesinde ezele qisasi 3 qatdan teskil olunub xarici ve daxili boylama orta sirkulyar qatlar Sidik axarlarinin ezele qisasi yuxarida boyrek leyeninin ezele qisasi ile six rabitede olur Asagida ise sidikliyin ezele qisasindan tamamile ayrlir Boyrek leyeninden sidik axarlarina kecen peristaltik hereketler boyrek leyeninde toplanmis sidiyi sidikliye oturur Adventisiya qisasi Sidik axarlarini xaricden ortur ve peritonalti piy qatinda itir Lifli birlesdirici toxumadan ibaretdir Elastik liflerle zengindir Yas xususiyyetleriYenidogulmuslarda sidik axarinin uzunlugu 5 7 sm e qederdir Bundan elave sag sidik axari sola nisbeten 0 2 0 5 sm qisa olur Usaq dogulduqdan sonra sidik axarinin uzunlugu suretle deyisir Bele ki usagin 6 ayliginda sidik axarinin uzunlugu 9 1 sm 2 yasinda 14 15 sm e 22 28 bezi menbelerde 25 30 yaslarinda yaslilardaki uzunluguna catir Usaqlarda sidik axarinin diametri kicik olur daralmalari zeif nezere carpir 8 yasinda onlar yetkinlerdeki nisbetde olur Vaskulyarizasiya ve innervasiyasiMenbeIstinadlar