Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Serbiya valaxları (özlərini: Vlasi, Vlaxi/Rumını/Yumyi; serb. Власи) — Serbiya ərazisində yayılmış milli azlıqlardan biri. Serbiya valaxları balkan-roman dil ailəsinə daxil olan Arumınlar, Melqenitlər, istrorumınlar, rumınlar və Moldovanlarla qohum xalqlardır. Əsasən Serbiya ərazisində yayılmışlar. Serbiyada 2011-ci ildə sayları 35 000 nəfər təşkil edirdi. Üstəlik onlar Bolqarıstanda da rastlanırlar. Hansı ki, sayları 10 500 nəfərdir.
| Özünüadlandırma | |||
|---|---|---|---|
| rumâni və ya vlahi/valahi | |||
| Ümumi sayı | |||
| 35.330 (2011; rumınlarla birlikdə 64.662) | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Timoç dialekti, serb dili | |||
| İrqi | |||
| Avropoid | |||
| Dini | |||
|
| |||
| Qohum xalqlar | |||
Serbiyada əsasən ölkənin şimal-şərqində və Voevodina ərazisində yayılmışlar. Əsasən provaslav mənsəbində etiqat edirlər. Müasir Tikoka valaxları orta əsrlərdə Valaxiya tarixi vilayətindən Dunayı keçərək Timok çayı rayonu ərazisinə gələrək məskən salmış valaxların törəmələridir. Onların əsas hissəsi Valaxiya və Moldova knyazlıqları ərazisindən Fanariot rejimi (1711-1811) dövründə boyarların özbaşınalıqlarından qaçan ən gücsüz və aztəminatlı sakinləri olmuşlar. Onlar öz vətənlərinin adı ilə «serane» olaraq adlandırılırlar. Dialektləri rumın dilinə bənzərliyi ilə seçilir.
Sayları
Bəzi tətqiqatçılar Serbiya valaxlarını rumınlarla eyniləşdirir. 2011-ci ildə Serbiyada siyahıya alınmaya əsasən 35.330 insan özünü valax, 29.332 nəfər insan isə «rumın» adlandırmışdır. Özlərini Valax adlandıranların böyük qismi Serbiyanın şərqində, rumın adlandıranlar isə Voevodinada yayılmışdır.
Status
Valaxlar Serbiyada bir milli azlıq olaraq qəbul edilir və onların muxtariyyat məsələləri ilə (ərazi muxtariyyatından başqa) müvafiq Milli Şura məşqul olur. Valaxların dili rumın dilinə yaxın olduğundan, bəziləri Serbiya xalaxlarını rumın etnosunun bir hissəsi hesab edir. Bununla belə valaxların böyük əksəriyyəti özlərini Rumıniya əlaqəli olmasını qəbul etmir.
Rumıniya valaxların Serbiyada rumın azlığı statusu almasına çalışır və onların Rumıniyada təhsil almaları üçün stipendiya ayırır və onların mədəni birlikləri və dini qurumlarını dəstəkləyir. Eyni zamanda Serbiya valaxları bir qrup olaraq Rumıniya vatandaşlığının alınmasında heç bir prioritetə malik deyildir. Rumıniya vətəndaşlığı etnik mənsubiyyətə əsasən deyil, yalnız keçmiş vətəndaşlıq əsasında verir. Beləliklə, Rumıniyanın heç bir hissəsi olmayan və əvvəllər Rumıniyanın vətəndaşlığı olmayan Serbiya valaxları onu almaq üçün heç bir səbəbə malik deyillər.
Din
Serbiya Valaxları əsasən pravoslav xristianlarıdırlar. Etiqat edənıərin əksəriyyəti davamçılarıdır.
XXI əsrin əvvəllərində valaxların yaşadığı ərazilərdə Rumın provaslav kilsəsinin dairəsi təşkil edilmişdir
Mənbə
- Доклад о состоянии прав человека румын и влахов в Сербии (ing.)
İstinadlar
- (serb.) Результаты переписи населения 2011, книга 4: Вероисповедание, родной язык и национальная принадлежность 2013-11-14 at the Wayback Machine, с. 21
- "Serbia". 2016-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-09.
- "Valaxlar deyir", 2011
- "Платформа влашке заједнице"[ölü keçid], 02.04.2012.
- "Веб-сайт протопопии "Dacia Ripensis" в составе Румынской Православной Церкви". 2017-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serbiya valaxlari ozlerini Vlasi Vlaxi Rumini Yumyi serb Vlasi Serbiya erazisinde yayilmis milli azliqlardan biri Serbiya valaxlari balkan roman dil ailesine daxil olan Aruminlar Melqenitler istroruminlar ruminlar ve Moldovanlarla qohum xalqlardir Esasen Serbiya erazisinde yayilmislar Serbiyada 2011 ci ilde saylari 35 000 nefer teskil edirdi Ustelik onlar Bolqaristanda da rastlanirlar Hansi ki saylari 10 500 neferdir Serbiya valaxlari Ozunuadlandirmarumani ve ya vlahi valahiUmumi sayi35 330 2011 ruminlarla birlikde 64 662 Yasadigi erazilerDiliTimoc dialekti serb diliIrqiAvropoidDiniQohum xalqlarSerbler ruminlarBolqaristan ve Serbiya valaxlarinin yayilma xeritesiVlaxi folklor qrupu Serbiyada esasen olkenin simal serqinde ve Voevodina erazisinde yayilmislar Esasen provaslav mensebinde etiqat edirler Muasir Tikoka valaxlari orta esrlerde Valaxiya tarixi vilayetinden Dunayi kecerek Timok cayi rayonu erazisine gelerek mesken salmis valaxlarin toremeleridir Onlarin esas hissesi Valaxiya ve Moldova knyazliqlari erazisinden Fanariot rejimi 1711 1811 dovrunde boyarlarin ozbasinaliqlarindan qacan en gucsuz ve azteminatli sakinleri olmuslar Onlar oz vetenlerinin adi ile serane olaraq adlandirilirlar Dialektleri rumin diline benzerliyi ile secilir SaylariBezi tetqiqatcilar Serbiya valaxlarini ruminlarla eynilesdirir 2011 ci ilde Serbiyada siyahiya alinmaya esasen 35 330 insan ozunu valax 29 332 nefer insan ise rumin adlandirmisdir Ozlerini Valax adlandiranlarin boyuk qismi Serbiyanin serqinde rumin adlandiranlar ise Voevodinada yayilmisdir StatusValaxlar Serbiyada bir milli azliq olaraq qebul edilir ve onlarin muxtariyyat meseleleri ile erazi muxtariyyatindan basqa muvafiq Milli Sura mesqul olur Valaxlarin dili rumin diline yaxin oldugundan bezileri Serbiya xalaxlarini rumin etnosunun bir hissesi hesab edir Bununla bele valaxlarin boyuk ekseriyyeti ozlerini Ruminiya elaqeli olmasini qebul etmir Ruminiya valaxlarin Serbiyada rumin azligi statusu almasina calisir ve onlarin Ruminiyada tehsil almalari ucun stipendiya ayirir ve onlarin medeni birlikleri ve dini qurumlarini destekleyir Eyni zamanda Serbiya valaxlari bir qrup olaraq Ruminiya vatandasliginin alinmasinda hec bir prioritete malik deyildir Ruminiya vetendasligi etnik mensubiyyete esasen deyil yalniz kecmis vetendasliq esasinda verir Belelikle Ruminiyanin hec bir hissesi olmayan ve evveller Ruminiyanin vetendasligi olmayan Serbiya valaxlari onu almaq ucun hec bir sebebe malik deyiller DinSerbiya Valaxlari esasen pravoslav xristianlaridirlar Etiqat edenierin ekseriyyeti davamcilaridir XXI esrin evvellerinde valaxlarin yasadigi erazilerde Rumin provaslav kilsesinin dairesi teskil edilmisdirMenbeDoklad o sostoyanii prav cheloveka rumyn i vlahov v Serbii ing Istinadlar serb Rezultaty perepisi naseleniya 2011 kniga 4 Veroispovedanie rodnoj yazyk i nacionalnaya prinadlezhnost 2013 11 14 at the Wayback Machine s 21 Serbia 2016 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 09 Valaxlar deyir 2011 Platforma vlashke zaјednice olu kecid 02 04 2012 Veb sajt protopopii Dacia Ripensis v sostave Rumynskoj Pravoslavnoj Cerkvi 2017 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 09