Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Selom — Selom , əksər heyvanlarda əsas bədən boşluğudur və həzm sistemini və digər orqanları əhatə etmək və saxlamaq üçün bədənin içərisindədir. Bəzi heyvanlarda mezoteli ilə örtülmüşdür. Molyusklar kimi digər heyvanlarda da fərqlənməmiş olaraq qalır.
| Selom | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiya
Selom termini, qədim yunan κοιλία (koilía) sözündən əmələ gəlib, 'boşluq' deməkdir .
Tərkibi
İnkişaf
Hamısı bağırsaqla bədənin xarici divarı arasındakı mezodermal boşluqdur.
Embrionun inkişafı zamanı selomun formalaşması qastrulyasiya mərhələsində başlayır. Embrionun inkişaf edən həzm borusu əmələ gətirir.
Başlanğıcda arxenteron əmələ gəlir və mezoderma iki qata bölünür: birincisi bədən divarına və ya ektoderma yapışaraq parietal təbəqə əmələ gətirir, ikincisi endoderma əmələ gətirir. Parietal təbəqə ilə visseral təbəqə arasındakı boşluq bütün və ya bədən boşluğu olaraq bilinir.
Mənşəyi
Selomun təkamül mənşəyi aydın deyil. Bədən boşluğu olan ən qədim heyvan Vernanimalkula idi.
Funksiyalar
Hidrostatik bir mühit təmin edə bilər. İmmunitet sistemini ya selomun divarına yapışdıra bilən və ya içərisində sərbəst üzə bilən selomositlər şəklində dəstəkləyə bilər. Selom, əzələlərin bədən divarından asılı olmayaraq böyüməsinə imkan verir — bu xüsusiyyət, mezoderma ilə örtülmüş selomdan çıxan mezenteriyada bədənin içərisində dayanan həzm sistemində görülə bilər.
Selomik maye İçindəki maye selomik maye olaraq bilinir. Selomik mayenin bir neçə funksiyası vardır:
- hidroskelet rolunu oynayır;
- daxili orqanların sərbəst hərəkət etməsinə və böyüməsinə imkan verir;
- bədəndən qazların, qida maddələrinin və tullantı məhsullarının daşınmasına xidmət edir;
- yetişmə zamanı sperma və yumurta saxlamağa imkan verir; və tullantı anbarı rolunu oynayır.
Zoologiyada təsnifat
Heyvanlar, sahib olduqları bədən boşluğunun növünə görə, qeyri-taksonomik şəkildə, Akoelomata, Pseudokoelomata və Koelomata olaraq üç qeyri-rəsmi qrupa ayrıldı. Bu qruplar heç vaxt əlaqəli heyvanları və ya təkamül xüsusiyyətlərinin bir ardıcıllığını təmsil etmək üçün nəzərdə tutulmamışdır .
Mezodermdan alınan toxuma, bu heyvanların maye ilə dolu bədən boşluğunu qismən düzəldir. Beləliklə, orqanlar sərbəst şəkildə yerlərində saxlanılsa da, selomdakı kimi yaxşı təşkil edilməmişdir . Akoelomat heyvanlar, yastı qurdlar kimi, bədən boşluğuna malik deyillər. Bağırsaq və bədən divarı arasındakı yarı bərk mezodermal toxumalar orqanlarını yerində saxlayır.
Təsnifatı
Bir selomun olmaması bədən ölçüsünün azalması ilə əlaqələndirilir. Bəzən hər hansı bir inkişaf etmiş həzm sisteminə istinad etmək üçün səhv istifadə olunur. Bəzi orqanizmlərin selomu olmaya bilər və ya yalançı ola bilər. Selomları olan heyvanlara selomatlar, selomları olmayan heyvanlara aselomatlar deyilir.
İstinadlar
- Bailly, Anatole. Abrégé du dictionnaire grec français. Paris: Hachette. 1981-01-01. ISBN . OCLC 461974285.
- Bailly, Anatole. "Greek-french dictionary online". www.tabularium.be. 2016-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-14.
-
![image]()
Kisholm, Hyu, redaktorCoelom and Serous Membranes // Britannika Ensiklopediyası. 6 (XI). Cambridge University Press. 1911. səh. 642. - Lüter, Carsten. "The origin of the coelom in Brachiopoda and its phylogenetic significance". Zoomorphology (ingilis). 120 (1). 2000-06-01: 15–28. doi:10.1007/s004359900019. ISSN 1432-234X.
- "Origins and Evolution of Animals". 2018-11-12 tarixində .
- Ruppert, Edward E.; Fox, Richard, S.; Barnes, Robert D. Invertebrate Zoology, 7th edition. Cengage Learning. 2004. səh. 205. ISBN .
- Dorit, R. L.; Walker, W. F.; Barnes, R. D. Zoology. Saunders College Publishing. 1991. səh. 190. ISBN .
- Nielsen, C. (2010). "The 'new phylogeny'. What is new about it? 2022-03-26 at the Wayback Machine" Palaeodiversity 3, 149–150.
- R. C. Brusca, G. J. Brusca. Invertebrates. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates, 2003 (2nd ed.), p. 47, ISBN .
- Evers, Christine A., Lisa Starr. Biology:Concepts and Applications. 6th ed. United States:Thomson, 2006. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Selom Selom ekser heyvanlarda esas beden boslugudur ve hezm sistemini ve diger orqanlari ehate etmek ve saxlamaq ucun bedenin icerisindedir Bezi heyvanlarda mezoteli ile ortulmusdur Molyusklar kimi diger heyvanlarda da ferqlenmemis olaraq qalir Selom Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyaSelom termini qedim yunan koilia koilia sozunden emele gelib bosluq demekdir TerkibiInkisaf Hamisi bagirsaqla bedenin xarici divari arasindaki mezodermal bosluqdur Embrionun inkisafi zamani selomun formalasmasi qastrulyasiya merhelesinde baslayir Embrionun inkisaf eden hezm borusu emele getirir Baslangicda arxenteron emele gelir ve mezoderma iki qata bolunur birincisi beden divarina ve ya ektoderma yapisaraq parietal tebeqe emele getirir ikincisi endoderma emele getirir Parietal tebeqe ile visseral tebeqe arasindaki bosluq butun ve ya beden boslugu olaraq bilinir MenseyiSelomun tekamul menseyi aydin deyil Beden boslugu olan en qedim heyvan Vernanimalkula idi FunksiyalarHidrostatik bir muhit temin ede biler Immunitet sistemini ya selomun divarina yapisdira bilen ve ya icerisinde serbest uze bilen selomositler seklinde destekleye biler Selom ezelelerin beden divarindan asili olmayaraq boyumesine imkan verir bu xususiyyet mezoderma ile ortulmus selomdan cixan mezenteriyada bedenin icerisinde dayanan hezm sisteminde gorule biler Selomik maye Icindeki maye selomik maye olaraq bilinir Selomik mayenin bir nece funksiyasi vardir hidroskelet rolunu oynayir daxili orqanlarin serbest hereket etmesine ve boyumesine imkan verir bedenden qazlarin qida maddelerinin ve tullanti mehsullarinin dasinmasina xidmet edir yetisme zamani sperma ve yumurta saxlamaga imkan verir ve tullanti anbari rolunu oynayir Zoologiyada tesnifatTripoblastlarin beden bosluqlarina gore tesnifati Heyvanlar sahib olduqlari beden boslugunun novune gore qeyri taksonomik sekilde Akoelomata Pseudokoelomata ve Koelomata olaraq uc qeyri resmi qrupa ayrildi Bu qruplar hec vaxt elaqeli heyvanlari ve ya tekamul xususiyyetlerinin bir ardicilligini temsil etmek ucun nezerde tutulmamisdir Mezodermdan alinan toxuma bu heyvanlarin maye ile dolu beden boslugunu qismen duzeldir Belelikle orqanlar serbest sekilde yerlerinde saxlanilsa da selomdaki kimi yaxsi teskil edilmemisdir Akoelomat heyvanlar yasti qurdlar kimi beden bosluguna malik deyiller Bagirsaq ve beden divari arasindaki yari berk mezodermal toxumalar orqanlarini yerinde saxlayir TesnifatiBir selomun olmamasi beden olcusunun azalmasi ile elaqelendirilir Bezen her hansi bir inkisaf etmis hezm sistemine istinad etmek ucun sehv istifade olunur Bezi orqanizmlerin selomu olmaya biler ve ya yalanci ola biler Selomlari olan heyvanlara selomatlar selomlari olmayan heyvanlara aselomatlar deyilir IstinadlarBailly Anatole Abrege du dictionnaire grec francais Paris Hachette 1981 01 01 ISBN 2010035283 OCLC 461974285 Bailly Anatole Greek french dictionary online www tabularium be 2016 10 05 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 14 Kisholm Hyu redaktorCoelom and Serous Membranes Britannika Ensiklopediyasi 6 XI Cambridge University Press 1911 seh 642 Luter Carsten The origin of the coelom in Brachiopoda and its phylogenetic significance Zoomorphology ingilis 120 1 2000 06 01 15 28 doi 10 1007 s004359900019 ISSN 1432 234X Origins and Evolution of Animals 2018 11 12 tarixinde Ruppert Edward E Fox Richard S Barnes Robert D Invertebrate Zoology 7th edition Cengage Learning 2004 seh 205 ISBN 978 81 315 0104 7 Dorit R L Walker W F Barnes R D Zoology Saunders College Publishing 1991 seh 190 ISBN 978 0 03 030504 7 Nielsen C 2010 The new phylogeny What is new about it 2022 03 26 at the Wayback Machine Palaeodiversity 3 149 150 R C Brusca G J Brusca Invertebrates Sunderland Massachusetts Sinauer Associates 2003 2nd ed p 47 ISBN 0 87893 097 3 Evers Christine A Lisa Starr Biology Concepts and Applications 6th ed United States Thomson 2006 ISBN 0 534 46224 3