Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sayano-Şuşensk qoruğu — Sayano-Şuşensk su anbarının təsir zonasında Yenisey çayının sol sahilindəki Krasnoyarsk vilayətinin cənubundakıQərbi Sayanın əlçatmaz bir ərazisindəki bir qoruq.
| Sayano-Şuşensk qoruğu | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 390 368 ha |
| Yaradılma tarixi | 17 mart, 1976 |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| sayanzapoved.ru | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sahə 3904 km²-dir. Relyefi dağlıqdır, hündürlüyü 500 ilə 2735 m arasındadır.
Qoruq su tutarının təbiətə təsirini araşdırır. Əsas qorunan növlər qar bəbiridir. Qoruğun faunası son dərəcə müxtəlifdir. Demək olar ki, 100 növ nadirdir, nəsli kəsilməkdədir və Qırmızı kitaba daxil edilmişdir. Qoruğun böyük bir hissəsi meşələrdir. Əsas dəyər Sibir sidridir. Sidr meşələrinin sahəsi 1000 km²-dən çoxdur. Altay-Sayan Eko Bölgəsinin Təbiət Qoruqları və Milli Parkları Birliyinin üzvüdür.
Qoruğun yaranma tarixi
Sayano-Şuşensk SES-ı 1961-ci ildən bəri dizayn edilmiş, 1966-cı ildə inşasına başlamış və 1975-ci ildə isə Yeniseyin qarşısı bağlanmışdır. Ancaq 1967-ci ildə gələcək anbarın ərazisində bir təbiət qoruğu yaratmağın zəruriliyi haqqında ilk nəşrlər ortaya çıxır. Səbəb isə gələcəkdə nə olacağını və həqiqətən nə olduğunu öyrənə bilmək üçün qurulur. Qoruq 1976-cı ildə təşkil edilir. Qlavoxota sistemindəki adi bir qoruq olmuşdur. Vaxtında yaradılması sayəsində qoruğun işçiləri, sonradan su basmış ərazilərdən məlumat toplamağı bacardılar.
Hər hansı bir su anbarı ekosistem üçün kifayət qədər böyük bir yükdür. Əlbəttə ki, bu cür yüklər əvvəlcədən hesablanmalı və buna görə əvvəlcədən bəzi kompensasiya tədbirləri görülməlidir. Üstəlik bunlar tamamilə adekvat olmalıdır. Yalnız bu halda hər hansı bir hidroelektrik stansiyanın ətrafa vurduğu zərər minimal olacaqdır.
Ehtiyat dərhal su elektrik stansiyasının tikintisi zamanı kompensasiya tədbirlərindən biri kimi yaradılmışdır. Qoruq o illərdə əlçatmaz olduğundan ərazisində brakonyer və ağac kəsən yox idi. Təxminən bir milyon hektar ərazidə yerləşirdi, lakin geoloqlar buna qarşı çıxaraq gələcəkdə istifadəsi planlaşdırılan əhəmiyyətli asbest yataqları aşkar etdilər. Bu səbəbdən qoruq indiki 400 min hektar ərazi ilə kifayətlənməli olur. 1978-ci ildən başlayaraq hər cəhətdən — flora və faunadan, geologiyadan, qar örtüyündən, sudan və s. — tədqiqatlar başlayır.
1985-ci ildən qoruğa biosfer statusu verilir, yəni UNESCO-nun beynəlxalq qoruqlar sisteminə daxil edilir. Yeni statusuna görə tədqiqatlar mürəkkəb olmağa başlayır. Əgər azot, pestisidlər və bəzi digər göstəricilər adi bir ehtiyatda qeyd olunmursa, indi xüsusi bir kompleks arxa plan monitorinq stansiyası tikildikdən sonra demək olar ki, bütün ətraf mühit parametrlərini izləməyə başlanılır. Mütəmadi olaraq bitki örtüyünün analizləri aparılmış, Xakasiya və Novosibirsk Hidrometeoroloji Mərkəzinin şöbələrində işlənmiş qar nümunələri götürülmüşdür.
Qoruğun genişləndirilməsi
1994-cü ildə Krasnoyarsk diyarı rəhbərliyinin fərmanı ilə əlavə bir qoruma zonası yaradılır - 102 min hektar. Ehtiyat müdirinin əmri ilə sərəncamla giriş zərurəti olduqda ümumiyyətlə xitam vermə hüququ ilə giriş nəzarəti tətbiq edilir. 2000-ci ilədək bir idarəetmə qərarı və Ətraf Mühitin Mühafizəsi üzrə Dövlət Komitəsinin əmri ilə bir biosfer poliqonu qurulur və daha 591 min hektar üçün bir biosfer poliqon layihəsi hazırlanır.
İstinadlar
- "Sayano-Shushenski Zapovednik (Official Site)" (rus). Ministry of Natural Resources and Environment (Russia). January 22, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: January 21, 2016.
- "Sayano-Shushenski Zapovednik" (rus). Ministry of Natural Resources and Environment (Russia). December 24, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: January 21, 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sayano Susensk qorugu Sayano Susensk su anbarinin tesir zonasinda Yenisey cayinin sol sahilindeki Krasnoyarsk vilayetinin cenubundakiQerbi Sayanin elcatmaz bir erazisindeki bir qoruq Sayano Susensk qoruguBTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 390 368 haYaradilma tarixi 17 mart 1976Yerlesmesi52 07 44 sm e 91 47 34 s u Olke Rusiyasayanzapoved ruSayano Susensk qorugu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sahe 3904 km dir Relyefi dagliqdir hundurluyu 500 ile 2735 m arasindadir Qoruq su tutarinin tebiete tesirini arasdirir Esas qorunan novler qar bebiridir Qorugun faunasi son derece muxtelifdir Demek olar ki 100 nov nadirdir nesli kesilmekdedir ve Qirmizi kitaba daxil edilmisdir Qorugun boyuk bir hissesi meselerdir Esas deyer Sibir sidridir Sidr meselerinin sahesi 1000 km den coxdur Altay Sayan Eko Bolgesinin Tebiet Qoruqlari ve Milli Parklari Birliyinin uzvudur Qorugun yaranma tarixiSayano Susensk SES i 1961 ci ilden beri dizayn edilmis 1966 ci ilde insasina baslamis ve 1975 ci ilde ise Yeniseyin qarsisi baglanmisdir Ancaq 1967 ci ilde gelecek anbarin erazisinde bir tebiet qorugu yaratmagin zeruriliyi haqqinda ilk nesrler ortaya cixir Sebeb ise gelecekde ne olacagini ve heqiqeten ne oldugunu oyrene bilmek ucun qurulur Qoruq 1976 ci ilde teskil edilir Qlavoxota sistemindeki adi bir qoruq olmusdur Vaxtinda yaradilmasi sayesinde qorugun iscileri sonradan su basmis erazilerden melumat toplamagi bacardilar Her hansi bir su anbari ekosistem ucun kifayet qeder boyuk bir yukdur Elbette ki bu cur yukler evvelceden hesablanmali ve buna gore evvelceden bezi kompensasiya tedbirleri gorulmelidir Ustelik bunlar tamamile adekvat olmalidir Yalniz bu halda her hansi bir hidroelektrik stansiyanin etrafa vurdugu zerer minimal olacaqdir Ehtiyat derhal su elektrik stansiyasinin tikintisi zamani kompensasiya tedbirlerinden biri kimi yaradilmisdir Qoruq o illerde elcatmaz oldugundan erazisinde brakonyer ve agac kesen yox idi Texminen bir milyon hektar erazide yerlesirdi lakin geoloqlar buna qarsi cixaraq gelecekde istifadesi planlasdirilan ehemiyyetli asbest yataqlari askar etdiler Bu sebebden qoruq indiki 400 min hektar erazi ile kifayetlenmeli olur 1978 ci ilden baslayaraq her cehetden flora ve faunadan geologiyadan qar ortuyunden sudan ve s tedqiqatlar baslayir 1985 ci ilden qoruga biosfer statusu verilir yeni UNESCO nun beynelxalq qoruqlar sistemine daxil edilir Yeni statusuna gore tedqiqatlar murekkeb olmaga baslayir Eger azot pestisidler ve bezi diger gostericiler adi bir ehtiyatda qeyd olunmursa indi xususi bir kompleks arxa plan monitorinq stansiyasi tikildikden sonra demek olar ki butun etraf muhit parametrlerini izlemeye baslanilir Mutemadi olaraq bitki ortuyunun analizleri aparilmis Xakasiya ve Novosibirsk Hidrometeoroloji Merkezinin sobelerinde islenmis qar numuneleri goturulmusdur Qorugun genislendirilmesi1994 cu ilde Krasnoyarsk diyari rehberliyinin fermani ile elave bir qoruma zonasi yaradilir 102 min hektar Ehtiyat mudirinin emri ile serencamla giris zerureti olduqda umumiyyetle xitam verme huququ ile giris nezareti tetbiq edilir 2000 ci iledek bir idareetme qerari ve Etraf Muhitin Muhafizesi uzre Dovlet Komitesinin emri ile bir biosfer poliqonu qurulur ve daha 591 min hektar ucun bir biosfer poliqon layihesi hazirlanir Istinadlar Sayano Shushenski Zapovednik Official Site rus Ministry of Natural Resources and Environment Russia January 22 2016 tarixinde Istifade tarixi January 21 2016 Sayano Shushenski Zapovednik rus Ministry of Natural Resources and Environment Russia December 24 2015 tarixinde Istifade tarixi January 21 2016