Mirzə Məhəmməd Tağı (fars. میرزا محمد تقی) və ya Sarı Tağı (fars. سارو تقی) (1579, Təbriz – 11 oktyabr 1645) — Səfəvilər dövründə xədim, öldürülənə qədər Səfəvi şahı I Səfinin (1629-1642) və onun oğlu II Abbasın (1642–1666) vəziri. Sarı Tağı erkən yaşlarında xədim işləməsi üçün yox, I Abbasın dövründə bir kişiyə təcavüz etməkdə günahlandırıldığı üçün axtalanmışdı. Ancaq daha sonra onun günahsız olduğu ortaya çıxmışdı.
Sarı Tağı | |
---|---|
fars. ساروتقی اعتمادالدوله | |
| |
1633 – 1645 | |
Əvvəlki | Mirzə Talıb xan |
Sonrakı | Xəlifə sultan əl-Hüseyni |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1579 |
Doğum yeri | Təbriz, Səfəvilər dövləti |
Vəfat tarixi | 11 oktyabr 1645 |
Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
Rütbəsi | general |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Erkən dövr
Sarı Tağı təqribən 1579-cu ildə Təbrizdə kasıb, orta səviyyəli müsəlman ailəsində anadan olub. Onun ailəsi əmisi Xacə Qasım Əlinin ölümündən sonra biabırçı vəziyyətə düşüb. Sarı Tağı gənclik dövründə İsfahan şəhərində orduda xidmət edib, daha sonra isə Ərdəbil hakimi Zülfüqar xan Qaramanlının maliyyə naziri olaraq xidmət edib. O, eyni vəzifəni Qarabağ bəylərbəyliyinin mərkəzi Gəncədə and Şirvan bəylərbəyliyində icra etdikdən sonra Qarabağ bəylərbəyinin vəziri təyin edilib. Sarı Tağı 1615-ci ildə Mömin adlı dəri ustası tərəfindən ona təcavüz etməkdə günahlandırıldığı üçün I Abbasın əmri ilə axtalanıb və mülkü əlindən alınıb. İttihamın yalan olduğu ortaya çıxandan sonra I Abbas Sarı Tağının mülkünü geri qaytarıb.
Bir il sonra Sarı Tağı Mazandaranın hakimi və bundan bir il sonra Gilanın hakimi təyin edildi. Onun hakimiyyəti dövründə bir çox bina və şəhərlərin, o cümlədən Fərahabad və Behşəhrin əsası qoyuldu. 1629-cu ildə Sarı Tağı ilə arası yaxşı olan I Səfi hakimiyyətə gəldi. Həmin il Gilan və Mazandaranda Qərib şahın başçılığı ilə edilən üsyan Sarı Tağının daxil olduğu bir qrup hakim tərəfindən yatırıldı.
1631-ci ildə Sarı Tağı şiə türbələrinin abadlaşdırılması üçün Bağdada göndərilir. O, iki il sonra Mirzə Talıb xanı təhqir edir və onu öldürür. Sarı Tağının Mirzə Talıb xanı öldürməsinə səbəb onun Ordubadilərə qarşı olan nifrəti idi; Hatəm bəy Ordubadi Sarı Tağının atasının istədiyi vəzifəni ona verməmişdi. Sarı Tağı Mirzə Talıb xanın İsfahandakı evini də ələ keçirir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Babaie, 2004. səh. 42-43
- Matthee, 2011. səh. 40
- Blow, 2009. səh. 230
- Babaie, 2004. səh. 98
- Matthee, 1999. səh. 122
- Newman, 2008. səh. 75
- Matthee, 2011. səh. 41
Ədəbiyyat
- Blow, David. Shah Abbas: The Ruthless King Who became an Iranian Legend. London, UK: I. B. Tauris & Co. Ltd. 2009. ISBN . LCCN 2009464064.
- Matthee, Rudi. Persia in Crisis: Safavid Decline and the Fall of Isfahan. I.B.Tauris. 2011. 1–371. ISBN .
- Babaie, Sussan. Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran. I.B.Tauris. 2004. 1–218. ISBN .
- Matthee, Rudi. ḴALIFA SOLṬĀN // Encyclopaedia Iranica, Vol. XV, Fasc. 4. 2010. 382–384.
- Matthee, Rudi. JĀNI BEG KHAN BIGDELI ŠĀMLU // Encyclopaedia Iranica, Vol. XIV, Fasc. 5. 2008. 544–545.
- Newman, Andrew J. Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. 2008. 1–281. ISBN .
- . Iran under the Safavids. Cambridge University Press. 2007. 1–288. ISBN .
- Roemer, H.R. The Safavid period // The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Timurid and Safavid periods. Cambridge: Cambridge University Press. 1986. 189–351. ISBN .
- Matthee, Rudi. The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730. Cambridge University Press. 1999. 1–290. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirze Mehemmed Tagi fars میرزا محمد تقی ve ya Sari Tagi fars سارو تقی 1579 Tebriz 11 oktyabr 1645 Sefeviler dovrunde xedim oldurulene qeder Sefevi sahi I Sefinin 1629 1642 ve onun oglu II Abbasin 1642 1666 veziri Sari Tagi erken yaslarinda xedim islemesi ucun yox I Abbasin dovrunde bir kisiye tecavuz etmekde gunahlandirildigi ucun axtalanmisdi Ancaq daha sonra onun gunahsiz oldugu ortaya cixmisdi Sari Tagifars ساروتقی اعتمادالدوله Sari Taginin mogol uslubunda cekilmis resmi Sefevi imperiyasinin bas veziri1633 1645EvvelkiMirze Talib xanSonrakiXelife sultan el HuseyniSexsi melumatlarDogum tarixi 1579Dogum yeri Tebriz Sefeviler dovletiVefat tarixi 11 oktyabr 1645 1645 10 11 Fealiyyeti herbi lider d Rutbesi general Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiErken dovr Sari Tagi teqriben 1579 cu ilde Tebrizde kasib orta seviyyeli muselman ailesinde anadan olub Onun ailesi emisi Xace Qasim Elinin olumunden sonra biabirci veziyyete dusub Sari Tagi genclik dovrunde Isfahan seherinde orduda xidmet edib daha sonra ise Erdebil hakimi Zulfuqar xan Qaramanlinin maliyye naziri olaraq xidmet edib O eyni vezifeni Qarabag beylerbeyliyinin merkezi Gencede and Sirvan beylerbeyliyinde icra etdikden sonra Qarabag beylerbeyinin veziri teyin edilib Sari Tagi 1615 ci ilde Momin adli deri ustasi terefinden ona tecavuz etmekde gunahlandirildigi ucun I Abbasin emri ile axtalanib ve mulku elinden alinib Ittihamin yalan oldugu ortaya cixandan sonra I Abbas Sari Taginin mulkunu geri qaytarib Bir il sonra Sari Tagi Mazandaranin hakimi ve bundan bir il sonra Gilanin hakimi teyin edildi Onun hakimiyyeti dovrunde bir cox bina ve seherlerin o cumleden Ferahabad ve Behsehrin esasi qoyuldu 1629 cu ilde Sari Tagi ile arasi yaxsi olan I Sefi hakimiyyete geldi Hemin il Gilan ve Mazandaranda Qerib sahin basciligi ile edilen usyan Sari Taginin daxil oldugu bir qrup hakim terefinden yatirildi 1631 ci ilde Sari Tagi sie turbelerinin abadlasdirilmasi ucun Bagdada gonderilir O iki il sonra Mirze Talib xani tehqir edir ve onu oldurur Sari Taginin Mirze Talib xani oldurmesine sebeb onun Ordubadilere qarsi olan nifreti idi Hatem bey Ordubadi Sari Taginin atasinin istediyi vezifeni ona vermemisdi Sari Tagi Mirze Talib xanin Isfahandaki evini de ele kecirir Hemcinin baxSari Tagi mescidiIstinadlarBabaie 2004 seh 42 43 Matthee 2011 seh 40 Blow 2009 seh 230 Babaie 2004 seh 98 Matthee 1999 seh 122 Newman 2008 seh 75 Matthee 2011 seh 41EdebiyyatBlow David Shah Abbas The Ruthless King Who became an Iranian Legend London UK I B Tauris amp Co Ltd 2009 ISBN 978 1 84511 989 8 LCCN 2009464064 Matthee Rudi Persia in Crisis Safavid Decline and the Fall of Isfahan I B Tauris 2011 1 371 ISBN 0857731815 Babaie Sussan Slaves of the Shah New Elites of Safavid Iran I B Tauris 2004 1 218 ISBN 9781860647215 Matthee Rudi ḴALIFA SOLṬAN Encyclopaedia Iranica Vol XV Fasc 4 2010 382 384 Matthee Rudi JANI BEG KHAN BIGDELI SAMLU Encyclopaedia Iranica Vol XIV Fasc 5 2008 544 545 Newman Andrew J Safavid Iran Rebirth of a Persian Empire I B Tauris 2008 1 281 ISBN 9780857716613 Iran under the Safavids Cambridge University Press 2007 1 288 ISBN 0521042518 Roemer H R The Safavid period The Cambridge History of Iran Volume 5 The Timurid and Safavid periods Cambridge Cambridge University Press 1986 189 351 ISBN 9780521200943 Matthee Rudi The Politics of Trade in Safavid Iran Silk for Silver 1600 1730 Cambridge University Press 1999 1 290 ISBN 0521641314