Sarıq-ool Stepan (tıva Сарыг-оол, Степан Агбаан оглу 17 noyabr 1908, Tıva – 27 may 1983, Kızıl, Tuva MSSR) — şair, nəsr yazıçısı, tərcüməçi, Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq yazıçısı, Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar ədəbiyyat və incəsənət xadimi, Tıva ədəbiyyatının banisi və klassiki.
Sarıq-ool Stepan | |
---|---|
Doğum tarixi | 17 noyabr 1908 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 27 may 1983 (74 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi, şair, yazıçı |
Partiyası |
Bioqrafiyası
Sarıq-ool Stepan 17 noyabr 1908-ci ildə Kadıqbay Ovura Tannu-Tuva adlı yerdə anadan olmuşdur. Qızılda partiya işçilərinin kurslarını (1930), Moskvadakı Şərq İşçilərinin Kommunist Universitetini (1934), M. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutundakı Ali Ədəbiyyat Kurslarını (1957) bitirib. "Аревэ шыны" qəzetinin redaktoru, Tıva Xalq Respublikası Peşəkarları Birliyi Mərkəzi Komitəsinin sədri, teatr studiyasının direktoru (1940–1942), Tuva Xalq Respublikası Yazıçılar Birliyinin ədəbi məsləhətçisi (1942–1944), Tıva Elm, Ədəbiyyat və Tarix İnstitutunun elmi işçisi (1945–1953), Tıva Kitab Nəşriyyat Evində redaktor (1953–1955), Uluq-Xem almanacının icraçı redaktoru olmuşdur.
Bioqrafiyası
Xalq mahnısına çevrilən "Erge-şolee biste turda" adlı ilk şeiri 1934-cü ildə işıq üzü görür. Kitablarında davamlı olaraq maraqlanan fəlsəfi və poetik düşüncə enerjisini, bəşəriyyətin taleyini əks etdirən enerjini hiss edə bilərsiniz. "Belek" hekayəsi Tıva ədəbiyyatında ilk böyük əsərdir. Hekayə janrının inkişafı bununla başlamışdır. Sarıq-ool Stepan ilk Tıva filmi olan "Mavi çayların insanlarının" ssenarisini yazmışdır. Şeiri əsasında ilk Tıva operası "Çeçen və Belekmaa" (musiqisi R. Kendenbil) yazılmışdır. Yazıçının ədəbi çıxışı xalq ənənəsi ilə əlaqələndirilir. A. Puşkin, M. Lermontov, A. Nekrasov, T. Şevçenko, V. Mayakovski, M. İsakovski, S. Şipaçev, D. Londonun, V. Hüqonun, A. Çexovun və başqalarının seçilmiş əsərlərini tıva dilinə tərcümə etmişdir. Tıvadakı orta məktəblərin 4–5-ci sinifləri üçün doğma ədəbiyyat dərsliklərinin müəllifidir. "XX əsrin Tıva xalqının hörmətli nümayəndələri" kitabında adı çəkilən şəxslərin siyahısına daxil olmaqdan böyük şərəf duyurdu. 1990-cı illərin əvvəllərində Sarıq-ool Stepan adına ədəbi mükafat təsis edilmişdir. Sarıq-ool dəfələrlə yüksək fəxri vəzifələrə seçilmişdir: TXR Kiçik Məclisinin üzvü (1938–1941), Tuva Xalq Respublikası Mərkəzi Komitəsinin namizədi (1936–1938), TXR Həmkarlar İttifaqları Mərkəzi Komitəsinin sədri (1937–1939), Tıva Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü, Təftiş Komissiyasının üzvü (1961–1966), Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Sovetinin deputatı (1967–1975), Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Şurası Rəyasət Heyətinin üzvü (1969–1971), SSRİ Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin üzvü (1971–1976) . 1942-ci ildən Tıva Yazıçılar Birliyinin üzvü, 1945-ci ildən isə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur. 27 may 1983-cü ildə vəfat emişdir.
Mükafatları
Şərəf nişanı ordeni (1944)
Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (1968)
Xalqlar dostluğu ordeni (1978)
Tıvanın xalq yazıçısı (1974)
Tıvanın Əməkdar Ədəbiyyat və İncəsənət Xadimi (1963)
Əsas nəşrləri
"Sanı Moqe" poeması
"Sovet Tıvası" şeirləri, hekayələri
"Zəngin ölkəm" şeirləri, poeması
Qış gəldi şeirləri
"Kommunizm atəşləri" çeirləri
"Mənim Ulug-Hemim" şeirleri
"Sayan Şəfəq" şeirləri
"Parlaq oğlanın nağılı"
"Ev heyvanlarımız" uşaqlar üçün şeirləri
İstinadlar
- Тува литературная. Вып.2 : биобиблиогр. справочник / НБ им. А. С. Пушкина Респ. Тыва; авт.-сост.: М. А. Хадаханэ, Л. М. Чадамба, Е. М. Ак-кыс, Г. М. Комбу — Кызыл, 2008. — 73 с.
- Комбу С. С. Сарыг-оол Степан Агбанович / С. С. Комбу // Тувинская литература : словарь / С. С. Комбу; под ред.: Д. А. Монгуша, М. Л. Трифоновой. — Новосибирск: 2012. — С.237
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sariq ool Stepan tiva Saryg ool Stepan Agbaan oglu 17 noyabr 1908 Tiva 27 may 1983 Kizil Tuva MSSR sair nesr yazicisi tercumeci Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin xalq yazicisi Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin emekdar edebiyyat ve incesenet xadimi Tiva edebiyyatinin banisi ve klassiki Sariq ool StepanDogum tarixi 17 noyabr 1908 1908 11 17 Dogum yeri Tiva RSFSRVefat tarixi 27 may 1983 1983 05 27 74 yasinda Vefat yeri Kizil Tuva MSSR RSFSR SSRITehsili Serq Zehmetkeslerinin Kommunist Universiteti d Fealiyyeti siyasetci sair yaziciPartiyasi Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiBioqrafiyasiSariq ool Stepan 17 noyabr 1908 ci ilde Kadiqbay Ovura Tannu Tuva adli yerde anadan olmusdur Qizilda partiya iscilerinin kurslarini 1930 Moskvadaki Serq Iscilerinin Kommunist Universitetini 1934 M Qorki adina Edebiyyat Institutundaki Ali Edebiyyat Kurslarini 1957 bitirib Areve shyny qezetinin redaktoru Tiva Xalq Respublikasi Pesekarlari Birliyi Merkezi Komitesinin sedri teatr studiyasinin direktoru 1940 1942 Tuva Xalq Respublikasi Yazicilar Birliyinin edebi meslehetcisi 1942 1944 Tiva Elm Edebiyyat ve Tarix Institutunun elmi iscisi 1945 1953 Tiva Kitab Nesriyyat Evinde redaktor 1953 1955 Uluq Xem almanacinin icraci redaktoru olmusdur BioqrafiyasiXalq mahnisina cevrilen Erge solee biste turda adli ilk seiri 1934 cu ilde isiq uzu gorur Kitablarinda davamli olaraq maraqlanan felsefi ve poetik dusunce enerjisini beseriyyetin taleyini eks etdiren enerjini hiss ede bilersiniz Belek hekayesi Tiva edebiyyatinda ilk boyuk eserdir Hekaye janrinin inkisafi bununla baslamisdir Sariq ool Stepan ilk Tiva filmi olan Mavi caylarin insanlarinin ssenarisini yazmisdir Seiri esasinda ilk Tiva operasi Cecen ve Belekmaa musiqisi R Kendenbil yazilmisdir Yazicinin edebi cixisi xalq enenesi ile elaqelendirilir A Puskin M Lermontov A Nekrasov T Sevcenko V Mayakovski M Isakovski S Sipacev D Londonun V Huqonun A Cexovun ve basqalarinin secilmis eserlerini tiva diline tercume etmisdir Tivadaki orta mekteblerin 4 5 ci sinifleri ucun dogma edebiyyat dersliklerinin muellifidir XX esrin Tiva xalqinin hormetli numayendeleri kitabinda adi cekilen sexslerin siyahisina daxil olmaqdan boyuk seref duyurdu 1990 ci illerin evvellerinde Sariq ool Stepan adina edebi mukafat tesis edilmisdir Sariq ool defelerle yuksek fexri vezifelere secilmisdir TXR Kicik Meclisinin uzvu 1938 1941 Tuva Xalq Respublikasi Merkezi Komitesinin namizedi 1936 1938 TXR Hemkarlar Ittifaqlari Merkezi Komitesinin sedri 1937 1939 Tiva Yazicilar Birliyinin Idare Heyetinin uzvu Teftis Komissiyasinin uzvu 1961 1966 Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Ali Sovetinin deputati 1967 1975 Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Ali Surasi Reyaset Heyetinin uzvu 1969 1971 SSRI Yazicilar Birliyi Idare Heyetinin uzvu 1971 1976 1942 ci ilden Tiva Yazicilar Birliyinin uzvu 1945 ci ilden ise SSRI Yazicilar Birliyinin uzvu olmusdur 27 may 1983 cu ilde vefat emisdir MukafatlariSeref nisani ordeni 1944 Qirmizi Emek Bayragi ordeni 1968 Xalqlar dostlugu ordeni 1978 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde resadetli emeye gore medali Tivanin xalq yazicisi 1974 Tivanin Emekdar Edebiyyat ve Incesenet Xadimi 1963 Esas nesrleri Sani Moqe poemasi Sovet Tivasi seirleri hekayeleri Zengin olkem seirleri poemasi Qis geldi seirleri Kommunizm atesleri ceirleri Menim Ulug Hemim seirleri Sayan Sefeq seirleri Parlaq oglanin nagili Ev heyvanlarimiz usaqlar ucun seirleriIstinadlarTuva literaturnaya Vyp 2 biobibliogr spravochnik NB im A S Pushkina Resp Tyva avt sost M A Hadahane L M Chadamba E M Ak kys G M Kombu Kyzyl 2008 73 s Kombu S S Saryg ool Stepan Agbanovich S S Kombu Tuvinskaya literatura slovar S S Kombu pod red D A Mongusha M L Trifonovoj Novosibirsk 2012 S 237