Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin cavab vermədiyinə dair şübhələr var. Lütfən, ensiklopedikliyi təsdiq etmək üçün məqalənin mövzusuna uyğun əlavə edin. Əgər belə mənbələr göstərilməzsə, məqalə birləşdirilə, köçürülə, yönləndirilə və ya silinə bilər. |
Sabir Məmmədov (25 fevral 1933, Kirəç Muğanlı, Marneuli rayonu) — astrofizik.
| Sabir Məmmədov | |
|---|---|
| Məmmədov Sabir Həsən oğlu | |
| Doğum tarixi | 25 fevral 1933(91 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elmi dərəcəsi | Fizika –riyaziyyat elmləri doktoru |
| Elmi adı | Baş elmi işçi |
Həyatı
Məmmədov Sabir Həsən oğlu 25 fevral 1933-cü ildə Gürcüstan respublikası Borçalı mahalının Kirəç-Muğanlı kəndində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1951-ci ildə orta məktəbi bitirmiş və həmin ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universitetinin) fizika –riyaziyyat faultəsinin fizika bölməsinə daxil olmuşdur. Ali məktəbi 1956-cı ildə bitirmiş və Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1959–1962-ci illədə Pulkovo Rəsədxanasında aspiranturada oumuş və 1962-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvu professor V. A. Kratın rəhbərliyi altında "Zəif xromosfer alışmaları" mövusunda fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir. 2008-ci ildə " Günəş atmosferində dinamik proseslər" mövzusunda dissertasiya müdafiə etmiş və fizika- riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəi almışdır. 1972-ci ildə keçmiş SSRİ-nin Ali Attestasiya Komissiysının qərarı ilə ona Baş Elmi İşçi elmi adı diplomu verilmişdir.
Əsas elmi işləri Günəşin fəal üzvlərinin tədqiqinə həsr edilib: xromosfer alışmaları, spikullar, protuberanslar, tac protuberansları, Günəş tacında yayılan maqnitoakustik dalğaları. Günəş müşahidəsinin yeni üsulunu vermişdir. Bu üsul "Məmmədov üsulu" adlandırılmış və Moskvada dərc edilmiş ali məktəblər üçün dərslik " Курс астрофизики и звездной астрономии" kitabında geniş şərh edilmişdir. İlk dəfə olaraq tac protuberanslarının spektrini çəkmişdir. Spikulların günəş tacında plazmanın kondensasiyası ilə əmələ gəlməsi mexanimini irəli sürmüşdür. Elmi məqalələrinin çoxusu xarici jutnallarda dərc edilmişdir.
Əsas elmi nailiyyətləri
- Günəş səthi hissəsinin (protuberanslarin, spikulların və s.) müşahidəsi üçün yeni üsul işlənib hazırlanmış və müşahidədə tətbiq edilmişdir. Bu üsul Moskvada dərc olunan "Курс астрофизики и звездной астрономии" ali məktəblər üçüç dəslik kitabında geniş şərh edilmişdir
- Hα xəttinin daxilində intensivliyin səviyyəsini bərabərləşdirmək üçün xüsusi spektral maska işlənib hazırlanmış və müşahidələrə tətbiq edilmişdir.
- Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının üfüqi günəş teleskopu üçün böyük səkkiz kameralı spektroqraf konsrtuksiya edilmiş və qurulmuşdur.
- Müxtəlif spektral xətlərin tezliyində Günəş alışmalarının və digər törəmələrin optik qalınlıqlarının tapılması üçün müxtəlif üsullar işlənib hazırlanmışdır. Bu üsullardan biri elmi ədəbiyyatda "Məmmədov üsulu" adlandırılmışdır.
- Bizim verdiyimiz müşahidə üsulu ilə birinci olaraq koronal protuberansların spektrində Hα xəttinin konturu alınmışdır. Bu üsuldan istifadə edərək biz birinci dəfə olaraq koronal protuberansları Günəş diskinin üzərində müşahidə etmişik
- Birinci dəfə olaraq bizim qurğu basitəsi ilə koronal protuberansların spektrində K Ca II xətti müşahidə edilmişdir. Bu xəttin emissiyada olduğu aşkar edilmişdir.
- Spikullarda MHD dalğasının olmasını birinci dəfə olaraq biz müşahidə etmişik.
- Spikulların çox ehtimal ki, tacda kondensasiya ilə əmələ gəlməsi mexanizmi irəli sürülmüşdür .
- Morton dalğasının fotosferin Hα udulma xəttinin yaranması oblastında yayılması göstərilmişdir.
Seçilmiş elmi işləri
- Мамедов С.Г. О физической природе слабой хромосферной вспышки 8-го сент. 1960г. // Солнечные данные . 1962, N 5, с. 54–63.
- Мамедов С.Г. Определение ne и n1(H) в спикулах по излучении Ha и оптической толщины в этой линии. ¤¤ Солнечные данные . 1975, N 6, с. 84–91
- Мамедов С.Г., Караев А.А. и Оруджев Э.Ш. О двух корональных протуберанцах с большим временем жизни, наблюдаемых на диске Солнца . Циркуляр ШАО . 1971, 9, с. 7–11.
- Мамедов С.Г.,Баязитов У.Ш. и Салманов И.Р. Об отношении интенсивностей линий Н и К СаII в спектре звёзд Т Тельца. Кинематика и физика небесных тел. 1992. т. 8, с. 14–17.
- Мамедов С.Г., Кули-Заде Д.М. , Исмаиллы Р.Ф. : Некоторые проблемы асимметрии корональных спектральных линий. Кинематика и физика небесных тел. 2015, Т.31, N9, c 49.
- Mamedov S. G., Dzalilov N. S. , Kulizade D. M., Mustafa F. R.: The location of Moreton waves in the Solar atmosphere. Astr Rep. 2015 , v.59, p. 165.
- Mamedov S. G. et al : The total number of Spicules on the Solar surface and their role in heating and mass balance in the Solar Corona. 2016, Astronomy Report, v. 60, p.848
İstinadlar
- https://shao.az/index.php?mod=content&id=53&lang=az.
- www.shao.az
- "Arxivlənmiş surət". 2020-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin ensiklopedik teleblere cavab vermediyine dair subheler var Lutfen ensiklopedikliyi tesdiq etmek ucun meqalenin movzusuna uygun terefsiz etibarli menbeler elave edin Eger bele menbeler gosterilmezse meqale birlesdirile kocurule yonlendirile ve ya siline biler Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Sabir Memmedov Sabir Memmedov 25 fevral 1933 Kirec Muganli Marneuli rayonu astrofizik Sabir MemmedovMemmedov Sabir Hesen ogluDogum tarixi 25 fevral 1933 1933 02 25 91 yas Dogum yeri Kirec Muganli Marneuli rayonu Gurcustan SSR ZSFSR SSRIElmi derecesi Fizika riyaziyyat elmleri doktoruElmi adi Bas elmi isciHeyatiMemmedov Sabir Hesen oglu 25 fevral 1933 cu ilde Gurcustan respublikasi Borcali mahalinin Kirec Muganli kendinde ziyali ailesinde anadan olmusdur 1951 ci ilde orta mektebi bitirmis ve hemin ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki Baki Dovlet Universitetinin fizika riyaziyyat faultesinin fizika bolmesine daxil olmusdur Ali mektebi 1956 ci ilde bitirmis ve Samaxi Astrofizika Resedxanasinda emek fealiyyetine baslamisdir 1959 1962 ci illede Pulkovo Resedxanasinda aspiranturada oumus ve 1962 ci ilde SSRI Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu professor V A Kratin rehberliyi altinda Zeif xromosfer alismalari movusunda felsefe doktoru elmi derecesi almaq ucun dissertasiya mudafie etmisdir 2008 ci ilde Gunes atmosferinde dinamik prosesler movzusunda dissertasiya mudafie etmis ve fizika riyaziyyat elmleri doktoru elmi derecei almisdir 1972 ci ilde kecmis SSRI nin Ali Attestasiya Komissiysinin qerari ile ona Bas Elmi Isci elmi adi diplomu verilmisdir Esas elmi isleri Gunesin feal uzvlerinin tedqiqine hesr edilib xromosfer alismalari spikullar protuberanslar tac protuberanslari Gunes tacinda yayilan maqnitoakustik dalgalari Gunes musahidesinin yeni usulunu vermisdir Bu usul Memmedov usulu adlandirilmis ve Moskvada derc edilmis ali mektebler ucun derslik Kurs astrofiziki i zvezdnoj astronomii kitabinda genis serh edilmisdir Ilk defe olaraq tac protuberanslarinin spektrini cekmisdir Spikullarin gunes tacinda plazmanin kondensasiyasi ile emele gelmesi mexanimini ireli surmusdur Elmi meqalelerinin coxusu xarici jutnallarda derc edilmisdir Esas elmi nailiyyetleriGunes sethi hissesinin protuberanslarin spikullarin ve s musahidesi ucun yeni usul islenib hazirlanmis ve musahidede tetbiq edilmisdir Bu usul Moskvada derc olunan Kurs astrofiziki i zvezdnoj astronomii ali mektebler ucuc deslik kitabinda genis serh edilmisdir Ha xettinin daxilinde intensivliyin seviyyesini beraberlesdirmek ucun xususi spektral maska islenib hazirlanmis ve musahidelere tetbiq edilmisdir Samaxi Astrofizika Resedxanasinin ufuqi gunes teleskopu ucun boyuk sekkiz kamerali spektroqraf konsrtuksiya edilmis ve qurulmusdur Muxtelif spektral xetlerin tezliyinde Gunes alismalarinin ve diger toremelerin optik qalinliqlarinin tapilmasi ucun muxtelif usullar islenib hazirlanmisdir Bu usullardan biri elmi edebiyyatda Memmedov usulu adlandirilmisdir Bizim verdiyimiz musahide usulu ile birinci olaraq koronal protuberanslarin spektrinde Ha xettinin konturu alinmisdir Bu usuldan istifade ederek biz birinci defe olaraq koronal protuberanslari Gunes diskinin uzerinde musahide etmisik Birinci defe olaraq bizim qurgu basitesi ile koronal protuberanslarin spektrinde K Ca II xetti musahide edilmisdir Bu xettin emissiyada oldugu askar edilmisdir Spikullarda MHD dalgasinin olmasini birinci defe olaraq biz musahide etmisik Spikullarin cox ehtimal ki tacda kondensasiya ile emele gelmesi mexanizmi ireli surulmusdur Morton dalgasinin fotosferin Ha udulma xettinin yaranmasi oblastinda yayilmasi gosterilmisdir Secilmis elmi isleriMamedov S G O fizicheskoj prirode slaboj hromosfernoj vspyshki 8 go sent 1960g Solnechnye dannye 1962 N 5 s 54 63 Mamedov S G Opredelenie ne i n1 H v spikulah po izluchenii Ha i opticheskoj tolshiny v etoj linii Solnechnye dannye 1975 N 6 s 84 91 Mamedov S G Karaev A A i Orudzhev E Sh O dvuh koronalnyh protuberancah s bolshim vremenem zhizni nablyudaemyh na diske Solnca Cirkulyar ShAO 1971 9 s 7 11 Mamedov S G Bayazitov U Sh i Salmanov I R Ob otnoshenii intensivnostej linij N i K SaII v spektre zvyozd T Telca Kinematika i fizika nebesnyh tel 1992 t 8 s 14 17 Mamedov S G Kuli Zade D M Ismailly R F Nekotorye problemy asimmetrii koronalnyh spektralnyh linij Kinematika i fizika nebesnyh tel 2015 T 31 N9 c 49 Mamedov S G Dzalilov N S Kulizade D M Mustafa F R The location of Moreton waves in the Solar atmosphere Astr Rep 2015 v 59 p 165 Mamedov S G et al The total number of Spicules on the Solar surface and their role in heating and mass balance in the Solar Corona 2016 Astronomy Report v 60 p 848Istinadlarhttps shao az index php mod content amp id 53 amp lang az www shao az Arxivlenmis suret 2020 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 05