Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Sıra sayları — əşyanın sırasını bildirən, "neçənci?", bəzən də "hansı?" sualına cavab olan saylardır.
Sıra sayları samitlə bitən müəyyən miqdar saylarının sonuna -ıncı⁴, saitlə bitənlərin sonuna -ncı⁴ şəkilçisi artırmaqla düzəlir. Məs: beş-inci, altı-ncı və s. Əvvəl, axır, son, filan tipli sözlər də -ıncı⁴ şəkilçi qəbul edərək sıra məzmunu ifadə edə bilir. Məs: axır-ıncı (adam), əvvəl-inci (şəkil) və s.
Sıra sayları bəzən "hansı ?" sualına da cavab verir. Məsələn, birinci (hansı?) mərtəbə, axırıncı (hansı?) cərgə və s.
Sıra saylarından sonra gələn isimlər bəzən cəm şəkilçisi qəbul edə bilir. Məsələn: beşinci siniflər, 30-cu illər, birinci sıralar və s.
Sıra sayları başqa saylara nisbətən daha çox isimsiz işlənə bilir, yəni isimləşir. Məsələn: Onuncular irəlidədirlər. Birincilərə mükafat verdilər. və s.
Sıra sayları quruluşca sadə olmur, ya düzəltmə (birinci, ikinci və s.), ya da mürəkkəb (on birinci, otuz ikinci və s.) olur.
Yazılışı
Sıra sayları üç cür yazılır:
- Sözlə: birinci, altıncı, on beşinci və s.
- Ərəb rəqəmləri və -ıncı şəkilçisinin ixtisar forması olan –cı4 şəkilçisi ilə: 6-cı, 1-ci, 4-cü, 35-ci və s. Sıra saylarını ərəb rəqəmləri ilə yazıb, onlardan sonra nöqtə və ya yarımmötərizə (nöqtəsiz) işarəsi qoymaqla da göstərmək olar. Bu halda -cı4 şəkilçisindən istifadə edilmir. Məsələn: 1), 1. və s.
- Roma rəqəmləri ilə: XX əsr, IX sinif, VI fəsil və s. Roma rəqəmlərindən sonra heç bir şəkilçi işlədilmir və defis işarəsi də qoyulmur. Roma rəqəmləri 7 işarə ilə göstərilir: I (1), V (5), X (10), L (50), C (100), D (500), M (1000). Bunların müxtəlif şəkildə birləşməsi ilə qalan rəqəmlər də yazılır: XL (40-cı), LX (60-cı) və s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sira saylari esyanin sirasini bildiren necenci bezen de hansi sualina cavab olan saylardir Sira saylari samitle biten mueyyen miqdar saylarinin sonuna inci saitle bitenlerin sonuna nci sekilcisi artirmaqla duzelir Mes bes inci alti nci ve s Evvel axir son filan tipli sozler de inci sekilci qebul ederek sira mezmunu ifade ede bilir Mes axir inci adam evvel inci sekil ve s Sira saylari bezen hansi sualina da cavab verir Meselen birinci hansi mertebe axirinci hansi cerge ve s Sira saylarindan sonra gelen isimler bezen cem sekilcisi qebul ede bilir Meselen besinci sinifler 30 cu iller birinci siralar ve s Sira saylari basqa saylara nisbeten daha cox isimsiz islene bilir yeni isimlesir Meselen Onuncular irelidedirler Birincilere mukafat verdiler ve s Sira saylari qurulusca sade olmur ya duzeltme birinci ikinci ve s ya da murekkeb on birinci otuz ikinci ve s olur YazilisiSira saylari uc cur yazilir Sozle birinci altinci on besinci ve s Ereb reqemleri ve inci sekilcisinin ixtisar formasi olan ci4 sekilcisi ile 6 ci 1 ci 4 cu 35 ci ve s Sira saylarini ereb reqemleri ile yazib onlardan sonra noqte ve ya yarimmoterize noqtesiz isaresi qoymaqla da gostermek olar Bu halda ci4 sekilcisinden istifade edilmir Meselen 1 1 ve s Roma reqemleri ile XX esr IX sinif VI fesil ve s Roma reqemlerinden sonra hec bir sekilci isledilmir ve defis isaresi de qoyulmur Roma reqemleri 7 isare ile gosterilir I 1 V 5 X 10 L 50 C 100 D 500 M 1000 Bunlarin muxtelif sekilde birlesmesi ile qalan reqemler de yazilir XL 40 ci LX 60 ci ve s