Əliyeva Rəfiqə Əlirza qızı (20 sentyabr 1932, Naxçıvan – 6 may 2017, Bakı) — kimya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (akademik) (2014), laureatı, əməkdar elm xadimi.
Rəfiqə Əliyeva | |
---|---|
Əliyeva Rəfiqə Əlirza qızı | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Naxçıvan, Naxçıvan MSSR, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
Vəfat tarixi | (84 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Həyat yoldaşı | |
Elm sahəsi | analitik kimya |
Elmi dərəcəsi | Kimya elmləri doktoru |
Elmi adı | Professor |
İş yeri | Bakı Dövlət Universiteti |
Təhsili | |
Tanınmış yetirmələri | elmlər namizədlərinin sayı 18, elmlər doktorlarının sayı 2 |
Üzvlüyü | |
Mükafatları | |
Həyatı
Rəfiqə Əliyeva 20 sentyabr 1932-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur.
- Fəxriyyə Xələfovanın anasıdır.
- Heydər Əliyevin bacısıdır.
- Rafiq Xələfovun həyat yoldaşıdır.
Rəfiqə Əliyeva 6 may 2017-ci ildə 85 yaşında vəfat etmişdir. Vida mərasimi AMEA-nın dairəvi zalında olmuşdur. Alim I Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırılıb.
Təhsili
1956-cı ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (hazırlıq BDU) kimya fakültəsini bitirmiş, 1970-ci ildə "Germaniumun bəzi üzvi reaktivlərlə əmələ gətirdiyi birləşmələrin spektrofotometrik tədqiqi və onun fotometrik metodla təyini" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını,1999-cu ildə "d-, f-elementləri və germaniumun tərkibinə N-, S-, O- olan liqandlarla müxtəlifliqandlı kompleksləri və onların analitik tətbiqi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
Əliyeva Rəfiqə Bakı Dövlət Universiteti " Analitik kimya" kafedrasının professorudur, 2001-ci ildən təşkil edilmiş "Ekoloji kimya və ətraf mühitin mühafizəsi"elmi-tədqiqat laboratoriyasını rəhbərlik edir. Bakı Dövlət Universitetinin nəzdindəki 02.00.02, 02.00.03,02.00.04 ixtisasları üzrə Dissertasiya Müdafiə Şurasının sədr müavini, BDU-nun və Kimya fakültəsinin Elmi Şurasının üzvüdür.
Təhsili, elmi dərəcə və elmi adları
- 1952–1956-tələbə BDU
- 1970-Kimya elmləri namizədi "Analitik kimya"
- 1999-Kimya elmləri doktoru "Analitik kimya"
Əmək fəaliyyəti
- 1956-kimya problemləri İnstitutunda elmi işçi
- 1960–1963-aspirant BDU
- Analitik kimya(bakalavrlar üçün)və Kompleksbirləşmələr kimyasi (magistrlar üçün)
- 450 məqalənin müəllifidir
- 2 monoqrafiyanın
- 20 dərs vəsaiti
- 3 tərcümə kitabının
- 17 patentin müəllifidir
- 18 elmlər namizədi və 2 elmlər doktoruna rəhbərlik etmişdir
Elmi nailiyyətləri
Professor R. Ə. Əliyeva tərəfindən ilk dəfə olaraq β- diketonlar əsasında azobirləşmələr sintez edilmiş və fotometrik reagent kimi tətbiq edilməsi təklif edilmişdir. Onun rəhbərliyi altında sintez edilmiş üzvi reagentlərdə kvantkimyəvi hesablamalara görə elektron sıxlığı hesablanmış və alınan nəticəyə əsasən bu reagentlərin bir-birinə nəzərən nə dərəcədə analitik effekt verməsi qabaqcadan proqnozlaşdırılmışdır. Professor R. Ə. Əliyeva qarışıqliqandlı kompleks birləşmələrin tədqiqi sahəsində geniş işlər aparmışdır. O ilk dəfə olaraq liqand-liqand qarşılıqlı təsirini müxtəlif fiziki-kimyəvi metadlarla öyrənməklə qarışıqliqandlı kompleks birləşmələrin alınmasında üçüncü komponentin seçilmə prinsipi haqqında müəyyən fikirlər irəli sürmüşdür. O təcrübi faktların analizinə əsasən müəyyən etmişdir ki, qarışıqliqandlı kompleks birləşmələrin alınmasında əgər binar sistemə əlavə edilən üşüncü komponent metala koordinasiya edərsə, onda kompleks birləşmələrin davamlığı artır, bu isə seçiciliyin artmasına səbəb olur. Əgər üçüncü komponent liqandla qarşılıqlı təsirdə olarsa, onda çox vaxt kompleksəmələgəlmə reaksiyalarının həssaslığı artmış olur. Professor R. Ə. Əliyevanın rəhbərliyi altında malein anhidridi və stirolun birgə sopolimeri əsasında sintez edilmiş sorbentdən istifadə etməklə Cu, Cd, Zn, Fe, Ni, Co, U və fenol tipli birləşmələrin qatılaşdırılmasının optimal şəraiti işlənib hazırlanmışdır. Bu sinif sorbentlərdən neftayırma zavodlarından alınan çirkab sularında, axıntı və lay sularında metalların qatılaşdırılması üçün istifadə edilməsi təklif olunmuşdur.
Tədqiqat sahəsi
Fotometrik metod vasitəsilə üzvi reaktivlərdən istifadə etməklə metalların təyini metodikasının işlənilməsi və mürəkkəb obyektlərdə tətbiqi. Molein anhidridi və stirol əsasında sintez edilmiş sorbentlərdən istifadə etməklə bir sıra metalların sorbsiya imkanlarının oyrənilməsi
Elmi əsərlərin adları
- Əliyeva R. Ə., Hacıyeva S. R., Çıraqov F. M., Mahmudov K. T. Misin (II) təyinində 3-[2-hidroksi-3,5-disulfofenilazo] pentadion-2,4 analitik reagent kimi //Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2003, № 4, s.130–135
- Əliyeva R. Ə., Hacıyeva S. R., Çıraqov F. M., Mahmudov K. T. Funksional qrupların asetilasetonun azotörəmələrinin mis (II) ilə əmələ gətirdiyi komplekslərin davamlılığına təsiri // Bakı Universitetinin xəbərləri, 2004, № 4, s.25–29
- Əliyeva R. Ə., Çıraqov F. M., Bayramov Q. İ., Mahmudov K. T. Mis (II) ionunun neft şlamlarında təyini // V Bakı Beynəlxalq "Məmmədəliyev Neftkimya" konfransı. Bakı, 2002, s. 115
- Əliyeva R. Ə., Hacıyeva S. R., Çıraqov F. M., Mahmudov K. T. Asetilasetonun azotörəmələrinin bir sıra metallarla kompleks-əmələgətirməsinin tədqiqi // AMEA-nın məruzələri, 2003, C.59, № 5–6, s.146–151
- Алиева Р.А., Чырагов Ф. М., Бабанлы И. М., Махмудов К. Т., Бабанлы М.Б. Определение термодинамических характеристик реакций коплексообразования некоторых металлов с 3-[5-сульфонафтилазо] пентадионом-2,4 в водном растворе // Журнал неорганической химии, 2004, Т.49, № 9, с.1580–1583
- Алиева Р.А., Чырагов Ф. М., Махмудов К. Т. Фотометрического определение меди (II) в нефтяных шламох // Журнал заводская лаборатория, 2004, Т.70, № 9, с.22–25
- Алиева Р.А., Чырагов Ф. М., Махмудов К. Т. Азопроизводное 2-теноилтрифторацетона как реагент для фотометрического определения меди (II) // Журнал аналитической химии, 2005, Т.60, № 2, с.157–161
- Алиева Р.А., Чырагов Ф. М., Махмудов К. Т., Бабанлы М.Б. Термодинамическая характеристика комплексообразования некоторых металлов с 3-[4-сульфофенилазо] пентадионом-2,4 в водном растворе // Журнал неорганической химии, 2005, Т.50 № 1, с.137–140
- Гаджиева С. Р., Алиева Р.А., Чырагов Ф. М., Махмудов К. Т. Новый реагент для фотометрического определения меди (II) в горных породах / Материалы и тезисы докладов III региональной научной конференции "Проблемы теоретической и экспериментальной аналитической химии". Пермь: Пермского Университета, 2004, с.103
- Alieva R., Hadjieva S., Chyraqov F., Mahmudov K. Azoderivative of benzoylacetone as an analytical raegent in the photometric determination of copper (II). / XVIII Ulusal Kimya Kongresi. Turtey: Kars, 2004, p. 100
- Alieva R., Hamidov S. Z., Azizov A. A., Chiraqov F. M. Preparation of xelat adsorbent contains arsenate group and study of adsorbtion of this adsorbent with Cd (II) ion /XVIII Ulusal Kimya Kongresi, Kars, 2004, p. 1191
- Əliyeva R. Ə., Həmidov S. Z., Alosmanov R. M., Əzizov A. Ə., Çıraqov F. M. Asetilaseton fraqmentli polimer sorbentin alınması və sorbsiya xassələrinin tədqiqi //Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2004, № 3, s.18–21
- Алиева Р.А., Гамидов С.З., Азизов А.А. Хелатообразующий сорбент для концентрирование ионов Cd (II) и Zn (II)/ V Республиканская конференция по химии. Тбилиси, 2004, с.134
- Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф. М., Азизов А.А. Предварительное концентрирование кадмия и цинка на хелатообразующем сорбенте перед определением пламенным атомно-абсорбционным методом // Журнал аналит. химии. 2005, Т.60, № 12, с.1251–1254
- Alieva R., Hamidov S. Z., Azizov A. A., Chiraqov F. M. Determination of ionzation constants of polymer sorbents by potentiometric titration method / International Congress on Analytical Sciences, Moscow 2006, p. 665
- Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф. М., Азизов А.А. Твердофазная экстракция с применением нового полимерного сорбента в анализе пластовых вод / III Международная конференция "Экстракция органических соединений", Воронеж, 2005, с.241
- Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф. М. Концентрирование и определение ионов Cd (II), Zn (II) и U (VI) полимерным сорбентом / Седмой международный конгресс "Вода: экология и технология", Москва, 2006, с.979
- Əliyeva R. Ə., Həmidov S. Z., Çıraqov F. M. Kimyəvi modifikasiya olunmuş sintetik sorbentlə Zn(II) ionunun sorbsiyasının öyrənilməsi // BDU-nun xəbərləri, 2007, № 2, s. 28–34
- Алиева Р.А., Гусейнов Ф.Э., Чырагов Ф. М. Спектрофотометрическое исследование комплексов РЗЭ с азопроизводными пирогаллола и хромотроповой кислотой. Аналитика России 2004, Всерос. конф. по аналит. химии. с.122
- Алиева Р.А., Алиева Ф. С., Чырагов Ф. М. Спектрофотометрическое определение комплексообразования галлия (III) с 2,3,4-тригидрокси-4-фторазобензолом в присутствии уротропина и дифенилгуанидина. Журнал цветная металлургия. Москва 2006, № 3, с.24–28
Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü
Nyu-York Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, 2000
Təltif və mükafatlar
Azərbaycanda təhsilin və elmin inkişafındakı xidmətlərinə görə 30 oktyabr 2009-cu ildə ilə təltif edilmişdir.
- Əməkdar elm xadimi — 2000,
- Akademik Y. Məmmədəliyev adına mükafat — 2000,
- "2001-ci ilin adamı" və "2001-ci ilin işgüzar qadını" −2001,
- Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin "Fəxri Fərmanı" — 2003–2004,
- Bakı Dövlət Universiteti "İlin alimi" — 2005,
- Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Heydər Əliyev adına mükafatı — 2005,
- Dünya Azərbaycan Qadınları Birliyinin Fəxri sədri.
Xatirəsi
2018-ci ilin mayında qəbirüstü abidə kompleksinin açılışı olub. Qranitdən hazırlanan heykəlin müəllifi Natiq Əliyevdir.
İstinadlar
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-01.
- A.Qorxmaz. "Fəxriyyə Xələfovanın anası akademik seçildi - DOSYE" (az.). modern.az. 01.07.2014, 23:43. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-02.
- "AZƏRBAYCANIN TANINMIŞ ALİMİ RƏFİQƏ ƏLİYEVA I FƏXRİ XİYABANDA TORPAĞA TAPŞIRILIB". 2017-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-07.
- "Bakı Dövlət Universitetinin əməkdaşlarının "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". http://e-qanun.az (azərb.). 30 oktyabr 2009. 27 fevral 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 28 fevral 2016.
- APA TV. "Akademik Rəfiqə Əliyevanın məzarı üstündə abidəsi ucaldılıb" (az.). Youtube.com. 05.05.2018. İstifadə tarixi: 2018-05-05.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eliyeva Refiqe Elirza qizi 20 sentyabr 1932 Naxcivan 6 may 2017 Baki kimya elmleri doktoru professor Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu akademik 2014 Sohret ordeni laureati emekdar elm xadimi Refiqe EliyevaEliyeva Refiqe Elirza qiziDogum tarixi 20 sentyabr 1932Dogum yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 6 may 2017 84 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliHeyat yoldasi Rafiq XelefovElm sahesi analitik kimyaElmi derecesi Kimya elmleri doktoruElmi adi ProfessorIs yeri Baki Dovlet UniversitetiTehsili Baki Dovlet UniversitetiTaninmis yetirmeleri elmler namizedlerinin sayi 18 elmler doktorlarinin sayi 2Uzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari 2000HeyatiRefiqe Eliyeva 20 sentyabr 1932 ci ilde Naxcivan seherinde anadan olmusdur Fexriyye Xelefovanin anasidir Heyder Eliyevin bacisidir Rafiq Xelefovun heyat yoldasidir Refiqe Eliyeva 6 may 2017 ci ilde 85 yasinda vefat etmisdir Vida merasimi AMEA nin dairevi zalinda olmusdur Alim I Fexri Xiyabanda torpaga tapsirilib Tehsili1956 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin hazirliq BDU kimya fakultesini bitirmis 1970 ci ilde Germaniumun bezi uzvi reaktivlerle emele getirdiyi birlesmelerin spektrofotometrik tedqiqi ve onun fotometrik metodla teyini movzusunda namizedlik dissertasiyasini 1999 cu ilde d f elementleri ve germaniumun terkibine N S O olan liqandlarla muxtelifliqandli kompleksleri ve onlarin analitik tetbiqi movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir Eliyeva Refiqe Baki Dovlet Universiteti Analitik kimya kafedrasinin professorudur 2001 ci ilden teskil edilmis Ekoloji kimya ve etraf muhitin muhafizesi elmi tedqiqat laboratoriyasini rehberlik edir Baki Dovlet Universitetinin nezdindeki 02 00 02 02 00 03 02 00 04 ixtisaslari uzre Dissertasiya Mudafie Surasinin sedr muavini BDU nun ve Kimya fakultesinin Elmi Surasinin uzvudur Tehsili elmi derece ve elmi adlari1952 1956 telebe BDU 1970 Kimya elmleri namizedi Analitik kimya 1999 Kimya elmleri doktoru Analitik kimya Emek fealiyyeti1956 kimya problemleri Institutunda elmi isci 1960 1963 aspirant BDU Analitik kimya bakalavrlar ucun ve Kompleksbirlesmeler kimyasi magistrlar ucun 450 meqalenin muellifidir 2 monoqrafiyanin 20 ders vesaiti 3 tercume kitabinin 17 patentin muellifidir 18 elmler namizedi ve 2 elmler doktoruna rehberlik etmisdirElmi nailiyyetleriProfessor R E Eliyeva terefinden ilk defe olaraq b diketonlar esasinda azobirlesmeler sintez edilmis ve fotometrik reagent kimi tetbiq edilmesi teklif edilmisdir Onun rehberliyi altinda sintez edilmis uzvi reagentlerde kvantkimyevi hesablamalara gore elektron sixligi hesablanmis ve alinan neticeye esasen bu reagentlerin bir birine nezeren ne derecede analitik effekt vermesi qabaqcadan proqnozlasdirilmisdir Professor R E Eliyeva qarisiqliqandli kompleks birlesmelerin tedqiqi sahesinde genis isler aparmisdir O ilk defe olaraq liqand liqand qarsiliqli tesirini muxtelif fiziki kimyevi metadlarla oyrenmekle qarisiqliqandli kompleks birlesmelerin alinmasinda ucuncu komponentin secilme prinsipi haqqinda mueyyen fikirler ireli surmusdur O tecrubi faktlarin analizine esasen mueyyen etmisdir ki qarisiqliqandli kompleks birlesmelerin alinmasinda eger binar sisteme elave edilen usuncu komponent metala koordinasiya ederse onda kompleks birlesmelerin davamligi artir bu ise seciciliyin artmasina sebeb olur Eger ucuncu komponent liqandla qarsiliqli tesirde olarsa onda cox vaxt kompleksemelegelme reaksiyalarinin hessasligi artmis olur Professor R E Eliyevanin rehberliyi altinda malein anhidridi ve stirolun birge sopolimeri esasinda sintez edilmis sorbentden istifade etmekle Cu Cd Zn Fe Ni Co U ve fenol tipli birlesmelerin qatilasdirilmasinin optimal seraiti islenib hazirlanmisdir Bu sinif sorbentlerden neftayirma zavodlarindan alinan cirkab sularinda axinti ve lay sularinda metallarin qatilasdirilmasi ucun istifade edilmesi teklif olunmusdur Tedqiqat sahesiFotometrik metod vasitesile uzvi reaktivlerden istifade etmekle metallarin teyini metodikasinin islenilmesi ve murekkeb obyektlerde tetbiqi Molein anhidridi ve stirol esasinda sintez edilmis sorbentlerden istifade etmekle bir sira metallarin sorbsiya imkanlarinin oyrenilmesiElmi eserlerin adlariEliyeva R E Haciyeva S R Ciraqov F M Mahmudov K T Misin II teyininde 3 2 hidroksi 3 5 disulfofenilazo pentadion 2 4 analitik reagent kimi Azerbaycan Kimya Jurnali 2003 4 s 130 135 Eliyeva R E Haciyeva S R Ciraqov F M Mahmudov K T Funksional qruplarin asetilasetonun azotoremelerinin mis II ile emele getirdiyi komplekslerin davamliligina tesiri Baki Universitetinin xeberleri 2004 4 s 25 29 Eliyeva R E Ciraqov F M Bayramov Q I Mahmudov K T Mis II ionunun neft slamlarinda teyini V Baki Beynelxalq Memmedeliyev Neftkimya konfransi Baki 2002 s 115 Eliyeva R E Haciyeva S R Ciraqov F M Mahmudov K T Asetilasetonun azotoremelerinin bir sira metallarla kompleks emelegetirmesinin tedqiqi AMEA nin meruzeleri 2003 C 59 5 6 s 146 151 Alieva R A Chyragov F M Babanly I M Mahmudov K T Babanly M B Opredelenie termodinamicheskih harakteristik reakcij kopleksoobrazovaniya nekotoryh metallov s 3 5 sulfonaftilazo pentadionom 2 4 v vodnom rastvore Zhurnal neorganicheskoj himii 2004 T 49 9 s 1580 1583 Alieva R A Chyragov F M Mahmudov K T Fotometricheskogo opredelenie medi II v neftyanyh shlamoh Zhurnal zavodskaya laboratoriya 2004 T 70 9 s 22 25 Alieva R A Chyragov F M Mahmudov K T Azoproizvodnoe 2 tenoiltriftoracetona kak reagent dlya fotometricheskogo opredeleniya medi II Zhurnal analiticheskoj himii 2005 T 60 2 s 157 161 Alieva R A Chyragov F M Mahmudov K T Babanly M B Termodinamicheskaya harakteristika kompleksoobrazovaniya nekotoryh metallov s 3 4 sulfofenilazo pentadionom 2 4 v vodnom rastvore Zhurnal neorganicheskoj himii 2005 T 50 1 s 137 140 Gadzhieva S R Alieva R A Chyragov F M Mahmudov K T Novyj reagent dlya fotometricheskogo opredeleniya medi II v gornyh porodah Materialy i tezisy dokladov III regionalnoj nauchnoj konferencii Problemy teoreticheskoj i eksperimentalnoj analiticheskoj himii Perm Permskogo Universiteta 2004 s 103 Alieva R Hadjieva S Chyraqov F Mahmudov K Azoderivative of benzoylacetone as an analytical raegent in the photometric determination of copper II XVIII Ulusal Kimya Kongresi Turtey Kars 2004 p 100 Alieva R Hamidov S Z Azizov A A Chiraqov F M Preparation of xelat adsorbent contains arsenate group and study of adsorbtion of this adsorbent with Cd II ion XVIII Ulusal Kimya Kongresi Kars 2004 p 1191 Eliyeva R E Hemidov S Z Alosmanov R M Ezizov A E Ciraqov F M Asetilaseton fraqmentli polimer sorbentin alinmasi ve sorbsiya xasselerinin tedqiqi Azerbaycan Kimya Jurnali 2004 3 s 18 21 Alieva R A Gamidov S Z Azizov A A Helatoobrazuyushij sorbent dlya koncentrirovanie ionov Cd II i Zn II V Respublikanskaya konferenciya po himii Tbilisi 2004 s 134 Alieva R A Gamidov S Z Chyragov F M Azizov A A Predvaritelnoe koncentrirovanie kadmiya i cinka na helatoobrazuyushem sorbente pered opredeleniem plamennym atomno absorbcionnym metodom Zhurnal analit himii 2005 T 60 12 s 1251 1254 Alieva R Hamidov S Z Azizov A A Chiraqov F M Determination of ionzation constants of polymer sorbents by potentiometric titration method International Congress on Analytical Sciences Moscow 2006 p 665 Alieva R A Gamidov S Z Chyragov F M Azizov A A Tverdofaznaya ekstrakciya s primeneniem novogo polimernogo sorbenta v analize plastovyh vod III Mezhdunarodnaya konferenciya Ekstrakciya organicheskih soedinenij Voronezh 2005 s 241 Alieva R A Gamidov S Z Chyragov F M Koncentrirovanie i opredelenie ionov Cd II Zn II i U VI polimernym sorbentom Sedmoj mezhdunarodnyj kongress Voda ekologiya i tehnologiya Moskva 2006 s 979 Eliyeva R E Hemidov S Z Ciraqov F M Kimyevi modifikasiya olunmus sintetik sorbentle Zn II ionunun sorbsiyasinin oyrenilmesi BDU nun xeberleri 2007 2 s 28 34 Alieva R A Gusejnov F E Chyragov F M Spektrofotometricheskoe issledovanie kompleksov RZE s azoproizvodnymi pirogallola i hromotropovoj kislotoj Analitika Rossii 2004 Vseros konf po analit himii s 122 Alieva R A Alieva F S Chyragov F M Spektrofotometricheskoe opredelenie kompleksoobrazovaniya galliya III s 2 3 4 trigidroksi 4 ftorazobenzolom v prisutstvii urotropina i difenilguanidina Zhurnal cvetnaya metallurgiya Moskva 2006 3 s 24 28Beynelxalq ve xarici olkelerin elmi qurumlarinda uzvluyu Nyu York Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu 2000Teltif ve mukafatlarAzerbaycanda tehsilin ve elmin inkisafindaki xidmetlerine gore 30 oktyabr 2009 cu ilde Sohret ordeni ile teltif edilmisdir Emekdar elm xadimi 2000 Akademik Y Memmedeliyev adina mukafat 2000 2001 ci ilin adami ve 2001 ci ilin isguzar qadini 2001 Azerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyinin Fexri Fermani 2003 2004 Baki Dovlet Universiteti Ilin alimi 2005 Azerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyi Heyder Eliyev adina mukafati 2005 Dunya Azerbaycan Qadinlari Birliyinin Fexri sedri Xatiresi2018 ci ilin mayinda qebirustu abide kompleksinin acilisi olub Qranitden hazirlanan heykelin muellifi Natiq Eliyevdir Istinadlar 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 07 01 A Qorxmaz Fexriyye Xelefovanin anasi akademik secildi DOSYE az modern az 01 07 2014 23 43 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 02 AZERBAYCANIN TANINMIS ALIMI REFIQE ELIYEVA I FEXRI XIYABANDA TORPAGA TAPSIRILIB 2017 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 07 Baki Dovlet Universitetinin emekdaslarinin Sohret ordeni ile teltif edilmesi haqqinda AZERBAYCAN RESPUBLIKASI PREZIDENTININ SERENCAMI http e qanun az azerb 30 oktyabr 2009 27 fevral 2016 tarixinde Istifade tarixi 28 fevral 2016 APA TV Akademik Refiqe Eliyevanin mezari ustunde abidesi ucaldilib az Youtube com 05 05 2018 Istifade tarixi 2018 05 05 Xarici kecidlerhttp www gender az org index az shtml id main 19 amp id sub 76 amp id sub sub 113