Rusiya Milli Kitabxanası (RMK, Ruscaː Российская национальная библиотека, РНБ) ― Sankt-Peterburqda yerləşən Rusiya Milli Kitabxanası Rusiyanın ilk milli kütləvi kitabxanası, hal-hazırda RF-da mövcud olan üç milli kütləvi kitabxanadan biri, dünyanın ən böyük kitabxanalarından biri; 1795-1917-ci illərdə İmperator Kütləvi Kitabxanası; 1917-1925-ci illərdə Rusiya Kütləvi Kitabxanası; 1925-1992-ci illərdə Dövlət Kütləvi Kitabxanası; Rusiya Federasiyasında ikinci ən böyük kitabxana kolleksiyasına, milli irs xəzinəsinə malik müəssisə və Ümumrusiya İnformasiya, Tədqiqat və Mədəniyyət Mərkəzi. Kitabxana bütün tarixi boyunca milli çap məhsullarını əldə etməyi və sahib olduğu kolleksiyaların pulsuz şəkildə əlçatanlığının təmin edilməsini qarşısına məqsəd qoymuşdur.
Rusiya Milli Kitabxanası | |
---|---|
Российская национальная библиотека | |
Ümumi məlumatlar | |
Ölkə | |
Yaradılıb | 16 (27) may 1795 |
Digər məlumatlar | |
İşçi sayı |
|
ISIL kodu | RU-SpRNB |
Mükafatlar | |
Sayt | nlr.ru |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
1795-1813-cü illər
İmperator Kütləvi Kitabxanası 1795-ci ildə II Yekaterina tərəfindən Zaluski kitabxanası əsasında yaradılmışdır. Zaluski kitabxanası Varşavvada yepiskop Zaluski tərəfindən yaradılmış Polşa Milli Kitabxanası idi və 1794-cü ildə Polşanın parçalanmıasi ilə rusların əlinə keçmişdir.
Rusiyada kütləvi kitabxana yaradılması ideyası XVIII əsrin əvvəllərində meydana çıxdı, lakin rus maarifçiliyinin gəlişinə qədər formalaşa bilmədi. Rus kütləvi kitabxanasının planı 1766-cı ildə imperatriçə II Yekaterinaya təqdim edildi, lakin 27 May 1795-ci ilə qədər imperiya kütləvi kitabxanasının layihəsi təsdiq edilməmiş qaldı. Kitabxananın yaradılması nəzərdə tutulmuş bina Nevski prospekti ilə Sadovaya küçəsinin bir küncündə, Rusiya imperiyasının paytaxtının düz mərkəzində yerləşirdi. Binanın tikintisinə dərhal başlanılmış və təxminən 15 il davam etmişdir. Kitabxananın binası yeni klassik üslubda memar Yeqor Sokolov tərəfindən layihələndirilmişdir (1796-1801-ci illərdə tikilib).
Xarici dil bölməsinin təməlini Polşa-Litva Birliyindəki Załuski Kitabxanasından əldə edilmiş əsərlər (420.000 cilddə) təşkil etmişdir. Lakin bu əsərlərin bir çoxu oğurlanıldı, yaxud da rus əsgərləri tərəfindən mənfəət əldə etmək məqsədi ilə satıldı. Kitabxanadakı polyak dilində olan kitablardan təxminən 55.000 adda əsər 1921-ci ildə RSFSR hökuməti tərəfindən Polşaya geri qaytarıldı.
Əsasının qoyulmasından ötən 5 il müddətində kitabxana Qraf Mari-Qabriel-Floran-Ogüst de Şuazel-Quffye tərəfindən idarə edilmişdir. Kitabxanadakı kitabların təsnifatı xüsusi tərtib edilmiş təlimata uyğun olaraq həyata keçirilirdi. 1810-cu ildə İmperator I Aleksandr Rusiyanın ilk kitabxana qanununu təsdiqlədi. Bu qanun Rusiyadakı bütün çap məhsullarının iki nüsxəsinin kitabxanada saxlanmasını nəzərdə tuturdu.
Kitabxana 1812-ci ildə ictimaiyyət üçün açılmalı idi, lakin Napoleonun işğalına görə kitabxanadakı qiymətli kolleksiyalar köçürüldü və açılışı iki il təxirə salındı.
XIX əsrin ilk onilliyində kitabxananı idarə edən qraf Aleksandr Stroqanovun rəhbərliyi altında Rusiya ilə bağlı xarici kitabların geniş kolleksiyası olan Rossica layihəsinin açılış mərasimi keçirildi. Məhz Stroqanov kitabxana üçün ən qiymətli xəzinələrindən bəzilərini, yəni kilsə slavyanının qədim slavyan ləhcəsində yazılmış rus ibtidai xronikasını və ən qədim kitab olan Ostromir İncilini (sonra rus dilinə tərcümə edilib) və İpatyevski Kodeksini təmin etmişdi. O, digər bibliofillərlə birlikdə diplomatik fəaliyyətinə görə 20 ildən artıq Rusiyadan kənarda qalmış Pyotr P.Dubrovskinin (1754–1816) gətirdiyi əlyazma və məktublar kolleksiyasına da əl gəzdirmişdir. Stroqanov I Aleksandra əlyazmalar şöbəsinin yaradılmasını tövsiyə etmişdir. İmperator I Alekdsandrın 27 fevral 1805-ci il fərmanı ilə Dubrovski adına xüsusi əlyazmalar şöbəsi yaradılmışdır.
Kitabxananın XX əsrdəki fəaliyyəti
Rusiya İnqilabından sonra bu quruma rəhbərlik Ernest Radlov və Nikolas Marra tapşırıldı. Rusiya Milli Kitabxanası 1939-cu ildə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edildi və Leninqradın mühasirəsi zamanı fəaliyyətini davam etdirdi. Rusiya Milli Kitabxanası XX əsrin sonlarında Konqres Kitabxanasının Sərhədlərdə Görüş layihəsində iştirak edərək genişmiqyaslı rəqəmsallaşdırma layihəsinə başladı. 2012-ci ilə qədər kitabxanadakı resursların Moskvadakı sürətləri ilə birgə 80.000-i elektron variantda əlçatan idi.
II Dünya Müharibəsi zamanı Almaniyadan gətirilən resurslar
İkinci Dünya Müharibəsi başa çatdıqdan sonra Sovet İttifaqına milyonlarla alman incəsənət əşyaları, kitablar və arxiv materialları gətirildi. Bu mədəni sərvətlərin bəziləri 1950-ci illərdə keçmiş Almaniya Demokratik Respublikasına geri qaytarıldı. Bununla belə, bu günə qədər, digər əşyalarla yanaşı, Rusiyada Alman irsinə aid hələ də 200.000-dən çox sənət əsəri, üç milyon kitab və üç rəf kilometr uzunluğunda arxiv materialları qorunub saxlanılmaqdadır.
- Sankt-Peterburq Bede əlyazması (746)
- Trabzon İncili (X əsr)
- Kodeks Zographensis (təq. 1000)
- Leninqrad kodeksi (təq. 1008)
- Ostromir İncili (1056)
- Spiridon Zəburu (1397)
- Simon Marmionun Qrandes Ksroniques de Frans (1450-ci il)
- Meri Stüartın konspekti (1490-cı il)
- Lancelot du Lac (ö. 1500)
Xarici keçidlər
- RMK-nın rəsmi veb saytı
- RMK-da sərgilənən Volterin şəxsi kitabxanası
İstinadlar
- .
- http://nlr.ru/nlr_history/history/1.html.
- Stuart (1989) p 201
- Императорская Публичная библиотека за сто лет [A Hundred Years of Imperial Public Library], 1814–1914. SPb : print. by V.F. Kirschbaum, 1914. P. 1.
- Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, published in the in the early 1900s
- Great Soviet Encyclopedia, 3rd. edition
- Оленин А. Н. Опыт нового библиографического порядка для Санкт-Петербургской Публичной библиотеки [Tentative bibliographical scheme for the Public Library in Saint Petersburg]. SPb, 1809. 8, 112 p.
- Положение о управлении имп. Публичною библиотекою // Акты, относящиеся до нового образования Императорской библиотеки... [ Imp. Library administration/ In: Acts concerning the foundation of Imperial Library...] [SPb.], 1810. pp. 8—11.
- Логутова, М.Г. ""ПОСЛУЖНОЙ СПИСОК" П.П.ДУБРОВСКОГО" (PDF). Археографический ежегодник. 2004–2005: 391–392. ISBN . 2022-10-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-03-28.
- Собольщиков В.И. Об устройстве общественных библиотек и составлении их каталогов [Sobolshikov V.I. Public library structure and cataloguing]. SPb., 1859. 6, 56 p.
- "Russian History and the Digital Age". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 13 (4): 765–768. 2012. doi:10.1353/kri.2012.0061.
- "Verhandlungen und Fachkooperationen zwischen den Staaten". Stiftung Deutsches Zentrum Kulturgutverluste. 2020. 2020-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rusiya Milli Kitabxanasi RMK Ruscaː Rossijskaya nacionalnaya biblioteka RNB Sankt Peterburqda yerlesen Rusiya Milli Kitabxanasi Rusiyanin ilk milli kutlevi kitabxanasi hal hazirda RF da movcud olan uc milli kutlevi kitabxanadan biri dunyanin en boyuk kitabxanalarindan biri 1795 1917 ci illerde Imperator Kutlevi Kitabxanasi 1917 1925 ci illerde Rusiya Kutlevi Kitabxanasi 1925 1992 ci illerde Dovlet Kutlevi Kitabxanasi Rusiya Federasiyasinda ikinci en boyuk kitabxana kolleksiyasina milli irs xezinesine malik muessise ve Umumrusiya Informasiya Tedqiqat ve Medeniyyet Merkezi Kitabxana butun tarixi boyunca milli cap mehsullarini elde etmeyi ve sahib oldugu kolleksiyalarin pulsuz sekilde elcatanliginin temin edilmesini qarsisina meqsed qoymusdur Rusiya Milli KitabxanasiRossijskaya nacionalnaya bibliotekaUmumi melumatlarOlke RusiyaYaradilib 16 27 may 1795Diger melumatlarIsci sayi 1 269 nef 31 dekabr 2018 ISIL kodu RU SpRNBMukafatlarSayt nlr ru Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi1795 1813 cu iller Kitabxananin Nevski kucesindeki neoklassik uslubdaki binasi Imperator Kutlevi Kitabxanasi 1795 ci ilde II Yekaterina terefinden Zaluski kitabxanasi esasinda yaradilmisdir Zaluski kitabxanasi Varsavvada yepiskop Zaluski terefinden yaradilmis Polsa Milli Kitabxanasi idi ve 1794 cu ilde Polsanin parcalanmiasi ile ruslarin eline kecmisdir Rusiyada kutlevi kitabxana yaradilmasi ideyasi XVIII esrin evvellerinde meydana cixdi lakin rus maarifciliyinin gelisine qeder formalasa bilmedi Rus kutlevi kitabxanasinin plani 1766 ci ilde imperatrice II Yekaterinaya teqdim edildi lakin 27 May 1795 ci ile qeder imperiya kutlevi kitabxanasinin layihesi tesdiq edilmemis qaldi Kitabxananin yaradilmasi nezerde tutulmus bina Nevski prospekti ile Sadovaya kucesinin bir kuncunde Rusiya imperiyasinin paytaxtinin duz merkezinde yerlesirdi Binanin tikintisine derhal baslanilmis ve texminen 15 il davam etmisdir Kitabxananin binasi yeni klassik uslubda memar Yeqor Sokolov terefinden layihelendirilmisdir 1796 1801 ci illerde tikilib Xarici dil bolmesinin temelini Polsa Litva Birliyindeki Zaluski Kitabxanasindan elde edilmis eserler 420 000 cildde teskil etmisdir Lakin bu eserlerin bir coxu ogurlanildi yaxud da rus esgerleri terefinden menfeet elde etmek meqsedi ile satildi Kitabxanadaki polyak dilinde olan kitablardan texminen 55 000 adda eser 1921 ci ilde RSFSR hokumeti terefinden Polsaya geri qaytarildi Esasinin qoyulmasindan oten 5 il muddetinde kitabxana Qraf Mari Qabriel Floran Ogust de Suazel Quffye terefinden idare edilmisdir Kitabxanadaki kitablarin tesnifati xususi tertib edilmis telimata uygun olaraq heyata kecirilirdi 1810 cu ilde Imperator I Aleksandr Rusiyanin ilk kitabxana qanununu tesdiqledi Bu qanun Rusiyadaki butun cap mehsullarinin iki nusxesinin kitabxanada saxlanmasini nezerde tuturdu Kitabxananin Moskovski kucesinde yeni binasi Kitabxana 1812 ci ilde ictimaiyyet ucun acilmali idi lakin Napoleonun isgalina gore kitabxanadaki qiymetli kolleksiyalar kocuruldu ve acilisi iki il texire salindi XIX esrin ilk onilliyinde kitabxanani idare eden qraf Aleksandr Stroqanovun rehberliyi altinda Rusiya ile bagli xarici kitablarin genis kolleksiyasi olan Rossica layihesinin acilis merasimi kecirildi Mehz Stroqanov kitabxana ucun en qiymetli xezinelerinden bezilerini yeni kilse slavyaninin qedim slavyan lehcesinde yazilmis rus ibtidai xronikasini ve en qedim kitab olan Ostromir Incilini sonra rus diline tercume edilib ve Ipatyevski Kodeksini temin etmisdi O diger bibliofillerle birlikde diplomatik fealiyyetine gore 20 ilden artiq Rusiyadan kenarda qalmis Pyotr P Dubrovskinin 1754 1816 getirdiyi elyazma ve mektublar kolleksiyasina da el gezdirmisdir Stroqanov I Aleksandra elyazmalar sobesinin yaradilmasini tovsiye etmisdir Imperator I Alekdsandrin 27 fevral 1805 ci il fermani ile Dubrovski adina xususi elyazmalar sobesi yaradilmisdir Kitabxananin XX esrdeki fealiyyeti Rusiya Inqilabindan sonra bu quruma rehberlik Ernest Radlov ve Nikolas Marra tapsirildi Rusiya Milli Kitabxanasi 1939 cu ilde Qirmizi Emek Bayragi ordeni ile teltif edildi ve Leninqradin muhasiresi zamani fealiyyetini davam etdirdi Rusiya Milli Kitabxanasi XX esrin sonlarinda Konqres Kitabxanasinin Serhedlerde Gorus layihesinde istirak ederek genismiqyasli reqemsallasdirma layihesine basladi 2012 ci ile qeder kitabxanadaki resurslarin Moskvadaki suretleri ile birge 80 000 i elektron variantda elcatan idi II Dunya Muharibesi zamani Almaniyadan getirilen resurslar Ikinci Dunya Muharibesi basa catdiqdan sonra Sovet Ittifaqina milyonlarla alman incesenet esyalari kitablar ve arxiv materiallari getirildi Bu medeni servetlerin bezileri 1950 ci illerde kecmis Almaniya Demokratik Respublikasina geri qaytarildi Bununla bele bu gune qeder diger esyalarla yanasi Rusiyada Alman irsine aid hele de 200 000 den cox senet eseri uc milyon kitab ve uc ref kilometr uzunlugunda arxiv materiallari qorunub saxlanilmaqdadir Highlights of the library Sankt Peterburq Bede elyazmasi 746 Trabzon Incili X esr Kodeks Zographensis teq 1000 Leninqrad kodeksi teq 1008 Ostromir Incili 1056 Spiridon Zeburu 1397 Simon Marmionun Qrandes Ksroniques de Frans 1450 ci il Meri Stuartin konspekti 1490 ci il Lancelot du Lac o 1500 Xarici kecidlerRMK nin resmi veb sayti RMK da sergilenen Volterin sexsi kitabxanasiIstinadlar http nlr ru nlr history history 1 html Stuart 1989 p 201 Imperatorskaya Publichnaya biblioteka za sto let A Hundred Years of Imperial Public Library 1814 1914 SPb print by V F Kirschbaum 1914 P 1 Malyj enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona published in the in the early 1900s Great Soviet Encyclopedia 3rd edition Olenin A N Opyt novogo bibliograficheskogo poryadka dlya Sankt Peterburgskoj Publichnoj biblioteki Tentative bibliographical scheme for the Public Library in Saint Petersburg SPb 1809 8 112 p Polozhenie o upravlenii imp Publichnoyu bibliotekoyu Akty otnosyashiesya do novogo obrazovaniya Imperatorskoj biblioteki Imp Library administration In Acts concerning the foundation of Imperial Library SPb 1810 pp 8 11 Logutova M G POSLUZhNOJ SPISOK P P DUBROVSKOGO PDF Arheograficheskij ezhegodnik 2004 2005 391 392 ISBN 5 02 034015 4 2022 10 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 03 28 Sobolshikov V I Ob ustrojstve obshestvennyh bibliotek i sostavlenii ih katalogov Sobolshikov V I Public library structure and cataloguing SPb 1859 6 56 p Russian History and the Digital Age Kritika Explorations in Russian and Eurasian History 13 4 765 768 2012 doi 10 1353 kri 2012 0061 Verhandlungen und Fachkooperationen zwischen den Staaten Stiftung Deutsches Zentrum Kulturgutverluste 2020 2020 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 14