Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rozasea xəstəliyi — üz dərisinin eritematoz, teleangiektatik xroniki xəstəliyidir. Elmi adı rosacea olan bu xəstəliyə qızıl gül xəstəliyi də deyilir. Otuz yaşdan yuxarı olan qadınlarda daha çox yaranır. Üzdə qızartı, yanma, göynəmə, quruluq əlamətləri ilə özünü göstərir. Üzdə çəhrayi rəngli irincikli səpgilər verdiyi üçün çəhrayi sızanaq xəstəliyi də deyilir.
| Rozasea xəstəliyi | |
|---|---|
| |
 Üzdə qızarıqlıq | |
| XBT-10 | |
| XBT-10-KM | L71.9, L71 |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 695.3 |
| DiseasesDB | 96 |
| MedlinePlus | 000879 |
| MeSH | D012393 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etiopatogenez
Rozasea xəstəliyinin yaranma səbəbi endogen və ekzogen səbəblərlə əlaqəlidir. Endeogen səbəblər endokrin sistemin xəstəlikləri, immun yetməzliyi halları, emosional stress və mədədə helicobacteri pylori mikroblarının artması ilə əlaqəli ola bilər. Rozaseanın ekzogen səbəbləri isə günəş şüaları, isti mühit, qaynar içkilər və yeməklər, acı bibər başda olmaqla kəskin ədviyyat istifadəsi, bəzi dərmanlar, spirtili içkilər və s. daxildir. Menopauza mərhələsinə girməkdə olan orta və yuxarı yaş qadınlarda da hormonal disbalansa bağlı olaraq rozasea xəstəliyi ya yarana bilər, ya da kəskinləşə bilər. Demodex folliculorum paraziti ekzogen faktorlar arasında önəmli yerə sahibidir. Rozasea xəstələrində demodeks paraziti və gənələrin sayı artır və tük soğanaqlarında iltihabi reaksiyalara səbəb olur.
Klinik əlamətlər
Roszasea xəstəliyinin əlamətləri üzdə qızarıqlıq, yanma hissi, göynəmə, qaşıntı, qırmızı rəngli damarlanma, pustulyar səpgilər ilə özünü göstərir. Rhinofima deyilən formada burunda yağlanma, qalınlaşma və çivzələr də görülür. Lakin üzdə qızartı verən dəri xəstəliyi çoxdur. Üzdə yaranamış qızartılara dermatoloq həkimlər hər zaman rozasea diaqnozu qoymurlar. Differensial diaqnozda adi sızanaqlar, dermatitlər, sistem xəstəlikləri də vardır. Rozaseanın müxtəlif bir birindən fərqli klinik variantları vardır.
Rozasea xəstəliyi vs Gənə xəstəliyi vs Adi sızanaq
Gənə xəstəliyi ilə adi sızanaq xəstəliyi tamamiylə fərqli problemlərdir. Gənə və ya elmi adı demodex folliculorum hər bir insanda mövcud ola kommensal parazitdir. Bu parazit əsasən üz dərisində yağ vəzlərində yaşayır. Yaşamı boyunca normal dəridə hər hansı bir qaşıntı, qızartı, yanma, batma və s. kimi əlamətlər vermir. Yəni, bəzi insanların söylədiyi kimi “dəridə sanki nəsə gəzir” hissini vermir. Bəzi insanlarda ekzogen və endogen faktorların təsirindən dəridə gənə paraziti çoxalmağa başlayaraq dəridə demodikoz xəstəliyi törədə bilər. Demodikoz xəstəliyi sızanaq xəstəliyi ilə eyni olmayan, tamam fərqli xəstəliklərdir. Demodeks əleyhinə müalicələr heç bir zaman vulqar akne və ya adi sızanaq problemini aradan qaldırmır. Demodeks paraziti ilə mübarizə aparmaq doğru deyildir. Cünki, bu parazit testlərdə hər zaman müsbət çıxa bilər. Xəstəlik əlamətləri aradan qalxsa belə nəticələr müsbət çıxa bilər.
Çivzələrdən əziyyət çəkən xəstələrdə demodeks testləri müsbət nəticə verə bilər. Lakin, testin müsbət çıxması çivzə probleminin yaranmasında gənə iştirak etdiyi mənasına gələ bilməz. Demodex folliculorum parazitinin sızanaq xəstələrində çoxalması reaktiv səbəblərdən yarana biləcəyi və yağlı dəri probleminə bağlı meydana gəlməsi ehtimal edilir. Gənələr çoxalaraq bəzi insanlarda rozasea xəstəliyi də yarada bilər. Həm rozasea, həm də demodikoz xəstəliyinin müalicəsində gənə əleyhinə müalicələr almaq olar və müsbət nəticələr əldə etmək mümkündür. Lakin, vulqar akne problemi demodeks əleyhinə müalicələr ilə düzəlmir və ya qismən düzəlir. qeyd edir ki, gənə xəstəliyi ilə sızanaq xəstəliyini qarışdıraraq yanlış müalicələr aparan həkimlər də çoxdur.
Diaqnozu
Sızanaq xəstəliyinin diaqnozu əksər hallarda klinik müayinə əsasında qoyulur. Lakin, qarışıq və çətin klinik hallarda əlavə olaraq demodeks və ya gənə analizi, laborator analizlərə, dəri biopsiyası və ya histopatoloji analizlərə də ehtiyac duyula bilər.
Müalicəsi
Rozasea xəstəliyinin müalicəsi uzun müddətli və sistemik xarakter daşıyır. Rozasea xəstəliyinin müalicəs üçün dermatoloq həkimlər yerli nəmləndiricilər, antiparazitar və antibakterial məlhəmlər təyin edir. Bəzi antibiotiklər daxilə təyin edilir.
Profilaktikası
Rozasea xəstəliyinin profilaktikası xəstə müayinəsi sırasında provokasiya edici faktorun tapılmasından sonra təyin edilir.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Rozasea xəstəliyi nədir ?". 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-13.
- "Üzdə qızartı ?". 2021-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-13.
- "Gənə xəstəliyi ilə sızanaq xəstəliyi eyni problemdirmi ?". 2021-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-13.
- "Dəri biospiyası nədir və nə üçün alınır ?". 2022-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rozasea xesteliyi uz derisinin eritematoz teleangiektatik xroniki xesteliyidir Elmi adi rosacea olan bu xesteliye qizil gul xesteliyi de deyilir Otuz yasdan yuxari olan qadinlarda daha cox yaranir Uzde qizarti yanma goyneme quruluq elametleri ile ozunu gosterir Uzde cehrayi rengli irincikli sepgiler verdiyi ucun cehrayi sizanaq xesteliyi de deyilir Rozasea xesteliyilat RosaceaUzde qizariqliqXBT 10XBT 10 KM L71 9 L71XBT 9 695 3XBT 9 KM 695 3DiseasesDB 96MedlinePlus 000879MeSH D012393 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtiopatogenezRozasea xesteliyinin yaranma sebebi endogen ve ekzogen sebeblerle elaqelidir Endeogen sebebler endokrin sistemin xestelikleri immun yetmezliyi hallari emosional stress ve medede helicobacteri pylori mikroblarinin artmasi ile elaqeli ola biler Rozaseanin ekzogen sebebleri ise gunes sualari isti muhit qaynar ickiler ve yemekler aci biber basda olmaqla keskin edviyyat istifadesi bezi dermanlar spirtili ickiler ve s daxildir Menopauza merhelesine girmekde olan orta ve yuxari yas qadinlarda da hormonal disbalansa bagli olaraq rozasea xesteliyi ya yarana biler ya da keskinlese biler Demodex folliculorum paraziti ekzogen faktorlar arasinda onemli yere sahibidir Rozasea xestelerinde demodeks paraziti ve genelerin sayi artir ve tuk soganaqlarinda iltihabi reaksiyalara sebeb olur Klinik elametlerRoszasea xesteliyinin elametleri uzde qizariqliq yanma hissi goyneme qasinti qirmizi rengli damarlanma pustulyar sepgiler ile ozunu gosterir Rhinofima deyilen formada burunda yaglanma qalinlasma ve civzeler de gorulur Lakin uzde qizarti veren deri xesteliyi coxdur Uzde yaranamis qizartilara dermatoloq hekimler her zaman rozasea diaqnozu qoymurlar Differensial diaqnozda adi sizanaqlar dermatitler sistem xestelikleri de vardir Rozaseanin muxtelif bir birinden ferqli klinik variantlari vardir Rozasea xesteliyi vs Gene xesteliyi vs Adi sizanaq Uzun qizarmasi ve rozasea xesteliyi Gene xesteliyi ile adi sizanaq xesteliyi tamamiyle ferqli problemlerdir Gene ve ya elmi adi demodex folliculorum her bir insanda movcud ola kommensal parazitdir Bu parazit esasen uz derisinde yag vezlerinde yasayir Yasami boyunca normal deride her hansi bir qasinti qizarti yanma batma ve s kimi elametler vermir Yeni bezi insanlarin soylediyi kimi deride sanki nese gezir hissini vermir Bezi insanlarda ekzogen ve endogen faktorlarin tesirinden deride gene paraziti coxalmaga baslayaraq deride demodikoz xesteliyi torede biler Demodikoz xesteliyi sizanaq xesteliyi ile eyni olmayan tamam ferqli xesteliklerdir Demodeks eleyhine mualiceler hec bir zaman vulqar akne ve ya adi sizanaq problemini aradan qaldirmir Demodeks paraziti ile mubarize aparmaq dogru deyildir Cunki bu parazit testlerde her zaman musbet cixa biler Xestelik elametleri aradan qalxsa bele neticeler musbet cixa biler Civzelerden eziyyet ceken xestelerde demodeks testleri musbet netice vere biler Lakin testin musbet cixmasi civze probleminin yaranmasinda gene istirak etdiyi menasina gele bilmez Demodex folliculorum parazitinin sizanaq xestelerinde coxalmasi reaktiv sebeblerden yarana bileceyi ve yagli deri problemine bagli meydana gelmesi ehtimal edilir Geneler coxalaraq bezi insanlarda rozasea xesteliyi de yarada biler Hem rozasea hem de demodikoz xesteliyinin mualicesinde gene eleyhine mualiceler almaq olar ve musbet neticeler elde etmek mumkundur Lakin vulqar akne problemi demodeks eleyhine mualiceler ile duzelmir ve ya qismen duzelir qeyd edir ki gene xesteliyi ile sizanaq xesteliyini qarisdiraraq yanlis mualiceler aparan hekimler de coxdur DiaqnozuSizanaq xesteliyinin diaqnozu ekser hallarda klinik muayine esasinda qoyulur Lakin qarisiq ve cetin klinik hallarda elave olaraq demodeks ve ya gene analizi laborator analizlere deri biopsiyasi ve ya histopatoloji analizlere de ehtiyac duyula biler MualicesiRozasea xesteliyinin mualicesi uzun muddetli ve sistemik xarakter dasiyir Rozasea xesteliyinin mualices ucun dermatoloq hekimler yerli nemlendiriciler antiparazitar ve antibakterial melhemler teyin edir Bezi antibiotikler daxile teyin edilir ProfilaktikasiRozasea xesteliyinin profilaktikasi xeste muayinesi sirasinda provokasiya edici faktorun tapilmasindan sonra teyin edilir IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Rozasea xesteliyi nedir 2022 01 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 13 Uzde qizarti 2021 08 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 13 Gene xesteliyi ile sizanaq xesteliyi eyni problemdirmi 2021 08 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 13 Deri biospiyasi nedir ve ne ucun alinir 2022 08 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 13