Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roma Dakiyası (lat. Dacia Romana) — Roma imperatoru Trayanın 106-cı ildə dakların ərazisini işğal etdikdən sonra yaratdığı Roma əyaləti.
Tarixi
Roma işğalı sosial təbəqələşmə, quldarlıq münasibətlərinin inkişafı, digər əyalətlərdən gəlmələrin axını hesabına əhalinin etnik tərkibinin dəyişməsi ilə müşayiət olunurdu. Dakların romanlaşması nəticəsində kütləvi (xüsusilə taxılçılıq) intensivləşmiş, mədən işi və metal emalı inkişaf etmiş, dulusçuluq təkmilləşdirilmiş, ticarət artmışdı. Romanlaşma yeni şəhərlərin salınması və köhnələrinin (Apulum, Porolissum, Drobeta və s.) məskunlaşdırılması, koloniyalarda və pereqrinlərə məxsus torpaqların ixtisarı hesabına munisipilər səviyyəsinədək yüksəlmiş məskənlərdə latın dilinin və Roma hüququ normalarının yayılması ilə nəticələnmişdi.
Quruluşu
Dakiyada romanlaşmanın daşıyıcıları və veteranlar, əsasən, Kiçik Asiyadan və şərq vilayətlərindən gəlmələr olmuşlar. Roma planı əsasında yenidən qurulmuş Sarmizegetusa Dakiyanın paytaxtı olaraq qalmaqda idi. Yaradılmış əyalət qonşu yaziqlər, bastarnalar, roksolanlar, karplar və azad dakların arasıkəsilməz basqınlarına məruz qalırdı. Bu çətinliklər Adrianı 118/119-ci illərdə Dakiyanı Aşağı Pannoniya ilə birləşdirməyə, sonradan isə Dakiya əyalətini iki hissəyə: Aşağı Dakiya (Olteniya və Banatın ş. hissəsi) və Yuxarı Dakiyaya bölməyə vadar etdi. 180-ci ildə imperator Kommod Markoman müharibələri (166–180) nəticəsində boşalmış əyalətdə azad dakları məskunlaşdırdı. Severlərdən sonra (235-ci ildən sonra) əyalət daima barbarların hücumlarına məruz qalırdı. Avrelianın dövründə romalılar əyaləti tərk etdilər (271/272). Eyni zamanda əyalətin sakinləri Dunayı keçərək digər əyalətlərdən alınmış ərazilərdə yaradılan Sahilyanı Dakiya (Ripensis) və Daxili Dakiya (Mediter ranea) əyalətlərində məskunlaşdılar.
Romalıların tərk etdikləri əraziyə qonşu barbar xalqları köçdü. II-III əsrlər Roma Dakiyası əhalisi ilə Roma əyalətinin təxliyəsindən sonra Rumıniya ərazisində məskunlaşmış xalqlar arasında varislik məsələsi alimlər tərəfindən müxtəlif formada şərh edilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Dakiya // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — VI cild. Bakı, 2009. — Səh.: 240-241.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Roma Dakiyasi lat Dacia Romana Roma imperatoru Trayanin 106 ci ilde daklarin erazisini isgal etdikden sonra yaratdigi Roma eyaleti Romanin Dakiya eyaletiTarixiRoma isgali sosial tebeqelesme quldarliq munasibetlerinin inkisafi diger eyaletlerden gelmelerin axini hesabina ehalinin etnik terkibinin deyismesi ile musayiet olunurdu Daklarin romanlasmasi neticesinde kutlevi xususile taxilciliq intensivlesmis meden isi ve metal emali inkisaf etmis dulusculuq tekmillesdirilmis ticaret artmisdi Romanlasma yeni seherlerin salinmasi ve kohnelerinin Apulum Porolissum Drobeta ve s meskunlasdirilmasi koloniyalarda ve pereqrinlere mexsus torpaqlarin ixtisari hesabina munisipiler seviyyesinedek yukselmis meskenlerde latin dilinin ve Roma huququ normalarinin yayilmasi ile neticelenmisdi QurulusuDakiyada romanlasmanin dasiyicilari ve veteranlar esasen Kicik Asiyadan ve serq vilayetlerinden gelmeler olmuslar Roma plani esasinda yeniden qurulmus Sarmizegetusa Dakiyanin paytaxti olaraq qalmaqda idi Yaradilmis eyalet qonsu yaziqler bastarnalar roksolanlar karplar ve azad daklarin arasikesilmez basqinlarina meruz qalirdi Bu cetinlikler Adriani 118 119 ci illerde Dakiyani Asagi Pannoniya ile birlesdirmeye sonradan ise Dakiya eyaletini iki hisseye Asagi Dakiya Olteniya ve Banatin s hissesi ve Yuxari Dakiyaya bolmeye vadar etdi 180 ci ilde imperator Kommod Markoman muharibeleri 166 180 neticesinde bosalmis eyaletde azad daklari meskunlasdirdi Severlerden sonra 235 ci ilden sonra eyalet daima barbarlarin hucumlarina meruz qalirdi Avrelianin dovrunde romalilar eyaleti terk etdiler 271 272 Eyni zamanda eyaletin sakinleri Dunayi kecerek diger eyaletlerden alinmis erazilerde yaradilan Sahilyani Dakiya Ripensis ve Daxili Dakiya Mediter ranea eyaletlerinde meskunlasdilar Romalilarin terk etdikleri eraziye qonsu barbar xalqlari kocdu II III esrler Roma Dakiyasi ehalisi ile Roma eyaletinin texliyesinden sonra Ruminiya erazisinde meskunlasmis xalqlar arasinda varislik meselesi alimler terefinden muxtelif formada serh edilir Hemcinin baxRoma ImperiyasiIstinadlarDakiya Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde VI cild Baki 2009 Seh 240 241