Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roje Marten dü Qar (fr. Roger Martin du Gard; 23 mart 1881[…], Nöyi-sür-Sen – 22 avqust 1958[…]) — fransız yazıçı, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı lauretaı (1937).
| Roje Marten dü Qar | |
|---|---|
| fr. Roger Martin du Gard | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 mart 1881[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 avqust 1958[…](77 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, arxivçi, dramaturq |
| Əsərlərinin dili | fransız dili |
| Mükafatları | |
 | |
 Roje Marten dü Qar Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fransız yazıçısı Roje Marten dü Qar Paris yaxınlığındakı Nöyi-sür-Sen qəsəbəsində, nəsil şəcərəsi ilkin orta əsrlərə gedib çıxan aristokrat ailəsində doğulmuşdu. Bədii yaradıcılığa meyli məktəb illərindən başlamışdı.
Valideynləri on bir yaşında ikən Marten dü Qarı Ekol Fenelon adlı katolik liseyinə göndərmişdilər. Burada o fransız neoatomizminin liderlərindən olan Marsel Eberin təsiri altına düşmüşdü. Bu təlimin tərəfdarları müasir elmi və fəlsəfi fikrin inkişafı müstəvisində kilsə ehkamlarına yenidən baxılmasının tərəfdarı kimi çıxış edir və fərqli baxışlarına görə küfrdə təqsirləndirilirdilər. Marten dü Qar bir müddət sonra katolisizmdən uzaqlaşsa da, Marsel Eberlə əlaqələrini kəsməmişdi.
Aristokrat gənc təhsilinə çox başısoyuq yanaşdığından atası onu professor Lui Mellerionun yanına göndərməyə məcbur olmuşdu. Burada rastlaşdığı intellektual mühit və aramsız mütaliə tələbi gənc Martində zəhmətə məhəbbət hissi və özünün dediyi kimi, "tədqiqatçılıq damarı" üzə çıxarmışdı.
Lev Tolstoyun "Hərb və sülh" epopeyasını 17 yaşında oxuyan Marten dü Qar bütün həyatı boyu belə bir monumental əsər yaratmaq fikri ilə yaşamışdı. Bir il Sorbonna universitetinin məşğələlərinə davam etdikdən sonra o, arxivşünaslıq və paleoqrafiya ixtisası verən Ekol de Şartı bitirmişdi. Məhz bu məktəbi seçməsinin səbəbləri bilinməsə də, spesifik bilikləri tarixi romanlar yazmasına təsirsiz qalmamışdı.
Ali təhsilini başa vuran Marten dü Qar evlənib Paris sakini olsa da, kənd müəllimi haqqında böyük bir roman yazmaq niyyəti düşüncəsinə hakim kəsilmişdi. Bədii nümunə kimi Tolstoyun əsərlərini seçmişdi, prototip isə müəllimi Eber olacaqdı. Lakin il yarımlıq əziyyətdən sonra Marten dü Qar bu işin öhdəsindən gələ bilməyəcəyini anladı. İlk uğursuzluğu onda gələcəyinə və yaradıcılıq imkanlarına ciddi şübhə yaratdı. Maraqlıdır ki, 1908-ci ilin yazında, belə bir bədbin şəraitdə Marten dü Qar, birnəfəsə "Yaranış" romanını tamamlamış və öz hesabına çap etdirmişdi. Roman qeyri-adi əsər yaratmaq istəyən, lakin uğursuzluğa düçar olan yazıçının sənət əzablarından və axtarışlarından bəhs edirdi.
"Maris" (1913) adlı növbəti romanı ilə Marten dü Qar özü də uğursuzluğa düçar olan başıbəlalı qəhrəmanının vəziyyətinə düşdü. Lakin ədalət naminə qeyd edilməlidir ki, fransız yazıçı yaradıcılığına ciddi meyarlarla yanaşırdı. Nə qədər çətin olsa da, xoşuna gəlməyən əlyazmalarını yandırmağı bacarırdı. "Maris"in uğursuzluğu onu ruhdan salmadı. Təxminən 15 il əvvəl fransız cəmiyyətini lərzəyə gətirən "Dreyfus işi" ilə bağlı "Jan Barua" romanını (1913) yazdı və ədəbi istedaddan məhrum olmadığını sübuta yetirdi. Müəllif bu əsərində ilk dəfə bədii təxəyyülün məhsulu olan dialoqları sırf tarixi arayışlarla sintez etməyi bacarmışdı.
Birinci Dünya müharibəsi zamanı Marten dü Qar fransız ordusunun tərkibində Qərb cəbhəsində vuruşmuşdu. Tərxis olunduqdan sonra bir müddət Paris teatrında işləmiş, 1920-ci ildə valideynlərinin Mərkəzi Fransadakı malikanəsinə köçmüşdü. Növbəti illərdə yazıçı səkkiz cildlik "Tibo ailəsi" romanı üzərində işləmişdi. 1922-1929-cu illərdə romanın ilk altı kitabı çap edilmişdi. 1936-1940-cı illərdə isə son iki cild oxucuların mühakiməsinə verilmişdi. Başlıca hadisələri XX yüzilliyin əvvəllərində cərəyan edən romanda biri katolik, digəri protestant olan iki burjua ailəsi təsvir olunmuşdu. Bu ailələrin timsalında müəllif müharibədən əvvəlki cəmiyyət düzəninin, həyat tərzinin və əxlaq qaydalarının tamamilə tənəzzülə uğradığını göstərmişdi. Dü Qarın digər əsərləri kimi "Tibo ailəsi" də dövrün tarixi qaynaqlarının təfərrüatlı tədqiqi üzərində qurulmuşdu. İngilis filoloqu Martin Seymur-Smitin fikrincə, roman "müəllifin ən faciəvi" əsərlərindən biridir.
1937-ci ildə məhz "Tibo ailəsi" epopeyası fransız yazıçısını ədəbiyyat nobelçiləri sırasına daxil etdi. Mükafat ona "bütünlükdə insanın, eləcə də müasir həyatın mühüm cəhətlərinin təsvirində həqiqətə sədaqətinə və bədii qüdrətinə görə" verilmişdi. Yazıçı Nobel mühazirəsində XX əsrin özünəməxsusluqlarından saydığı ehkamçılığa qarşı çıxmış, yaradıcılığının təkcə ədəbiyyata deyil, həm də insanların xoş münasibətlərinə və sülh işinə xidmət etməsini arzulamışdı.
Marten dü Qar oxucunu mövzu rəngarəngliyi və gözlənilməzliyi ilə təəccübləndirməyi bacaran sənətkarlardan idi. Onun "Afrika etirafı" (1931) romanı ailədə qan qarışdırılması probleminə həsr edilmişdi. "Susqun" (1932) pyesində müəllif homoseksualizm problemlərinə marağını ifadə etmişdi. Yaradıcılığı üçün səciyyəvi olmayan sinizm ruhlu, sarkastik "Köhnə Fransa" romanı (1933) ilə kəndin problemlərini bədii fikrin gündəliyinə gətirirdi. 1940-cı ildən həyatının sonuna qədər o, çoxcildlik "Polkovnik-leytenant Momorun gündəlikləri" əsəri üzərində işləmişdi.
Şəxsi həyatda Marten dü Qar müasirlərinin yekdil rəyinə görə, son dərəcə qapalı, qaraqabaq və ünsiyyətdən qaçan adam idi. Özü ilə bağlı danışmağı xoşlamayan fransız müəllifinin qəti qənaətinə görə əsl yazıçı haqqında hər kəsdən və hər şeydən öncə onun əsərləri danışmalıdır.
Əsərləri
- Devenir (1906)
- L’Une de Nous (1909)
- Jean Barois (1913)
- Les Thibault : Le Cahier gris (1922)
- Les Thibault : Le Pénitencier (1922)
- Les Thibault : La Belle Saison (1923)
- Les Thibault : La Consultation (1928)
- Les Thibault : La Sorellina (1928)
- Les Thibault : La Mort du père (1929)
- Vieille France (1933)
- Les Thibault : l'Été 1914 (1936)
- Les Thibault : l'Épilogue (1940)
- Correspondance avec André Gide (posthume [[1968)
- Le Lieutenant-colonel de Maumort (posthume [[1983)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Roger Martin du Gard // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Roje Marten du Qar fr Roger Martin du Gard 23 mart 1881 Noyi sur Sen 22 avqust 1958 fransiz yazici Edebiyyat uzre Nobel mukafati lauretai 1937 Roje Marten du Qarfr Roger Martin du GardDogum tarixi 23 mart 1881 1881 03 23 Dogum yeri Noyi sur SenVefat tarixi 22 avqust 1958 1958 08 22 77 yasinda Tehsili Janson de Sayi Liseyi d Fealiyyeti yazici arxivci dramaturqEserlerinin dili fransiz diliMukafatlariRoje Marten du Qar Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFransiz yazicisi Roje Marten du Qar Paris yaxinligindaki Noyi sur Sen qesebesinde nesil seceresi ilkin orta esrlere gedib cixan aristokrat ailesinde dogulmusdu Bedii yaradiciliga meyli mekteb illerinden baslamisdi Valideynleri on bir yasinda iken Marten du Qari Ekol Fenelon adli katolik liseyine gondermisdiler Burada o fransiz neoatomizminin liderlerinden olan Marsel Eberin tesiri altina dusmusdu Bu telimin terefdarlari muasir elmi ve felsefi fikrin inkisafi mustevisinde kilse ehkamlarina yeniden baxilmasinin terefdari kimi cixis edir ve ferqli baxislarina gore kufrde teqsirlendirilirdiler Marten du Qar bir muddet sonra katolisizmden uzaqlassa da Marsel Eberle elaqelerini kesmemisdi Aristokrat genc tehsiline cox basisoyuq yanasdigindan atasi onu professor Lui Mellerionun yanina gondermeye mecbur olmusdu Burada rastlasdigi intellektual muhit ve aramsiz mutalie telebi genc Martinde zehmete mehebbet hissi ve ozunun dediyi kimi tedqiqatciliq damari uze cixarmisdi Lev Tolstoyun Herb ve sulh epopeyasini 17 yasinda oxuyan Marten du Qar butun heyati boyu bele bir monumental eser yaratmaq fikri ile yasamisdi Bir il Sorbonna universitetinin mesgelelerine davam etdikden sonra o arxivsunasliq ve paleoqrafiya ixtisasi veren Ekol de Sarti bitirmisdi Mehz bu mektebi secmesinin sebebleri bilinmese de spesifik bilikleri tarixi romanlar yazmasina tesirsiz qalmamisdi Ali tehsilini basa vuran Marten du Qar evlenib Paris sakini olsa da kend muellimi haqqinda boyuk bir roman yazmaq niyyeti dusuncesine hakim kesilmisdi Bedii numune kimi Tolstoyun eserlerini secmisdi prototip ise muellimi Eber olacaqdi Lakin il yarimliq eziyyetden sonra Marten du Qar bu isin ohdesinden gele bilmeyeceyini anladi Ilk ugursuzlugu onda geleceyine ve yaradiciliq imkanlarina ciddi subhe yaratdi Maraqlidir ki 1908 ci ilin yazinda bele bir bedbin seraitde Marten du Qar birnefese Yaranis romanini tamamlamis ve oz hesabina cap etdirmisdi Roman qeyri adi eser yaratmaq isteyen lakin ugursuzluga ducar olan yazicinin senet ezablarindan ve axtarislarindan behs edirdi Maris 1913 adli novbeti romani ile Marten du Qar ozu de ugursuzluga ducar olan basibelali qehremaninin veziyyetine dusdu Lakin edalet namine qeyd edilmelidir ki fransiz yazici yaradiciligina ciddi meyarlarla yanasirdi Ne qeder cetin olsa da xosuna gelmeyen elyazmalarini yandirmagi bacarirdi Maris in ugursuzlugu onu ruhdan salmadi Texminen 15 il evvel fransiz cemiyyetini lerzeye getiren Dreyfus isi ile bagli Jan Barua romanini 1913 yazdi ve edebi istedaddan mehrum olmadigini subuta yetirdi Muellif bu eserinde ilk defe bedii texeyyulun mehsulu olan dialoqlari sirf tarixi arayislarla sintez etmeyi bacarmisdi Birinci Dunya muharibesi zamani Marten du Qar fransiz ordusunun terkibinde Qerb cebhesinde vurusmusdu Terxis olunduqdan sonra bir muddet Paris teatrinda islemis 1920 ci ilde valideynlerinin Merkezi Fransadaki malikanesine kocmusdu Novbeti illerde yazici sekkiz cildlik Tibo ailesi romani uzerinde islemisdi 1922 1929 cu illerde romanin ilk alti kitabi cap edilmisdi 1936 1940 ci illerde ise son iki cild oxucularin muhakimesine verilmisdi Baslica hadiseleri XX yuzilliyin evvellerinde cereyan eden romanda biri katolik digeri protestant olan iki burjua ailesi tesvir olunmusdu Bu ailelerin timsalinda muellif muharibeden evvelki cemiyyet duzeninin heyat terzinin ve exlaq qaydalarinin tamamile tenezzule ugradigini gostermisdi Du Qarin diger eserleri kimi Tibo ailesi de dovrun tarixi qaynaqlarinin teferruatli tedqiqi uzerinde qurulmusdu Ingilis filoloqu Martin Seymur Smitin fikrince roman muellifin en facievi eserlerinden biridir 1937 ci ilde mehz Tibo ailesi epopeyasi fransiz yazicisini edebiyyat nobelcileri sirasina daxil etdi Mukafat ona butunlukde insanin elece de muasir heyatin muhum cehetlerinin tesvirinde heqiqete sedaqetine ve bedii qudretine gore verilmisdi Yazici Nobel muhaziresinde XX esrin ozunemexsusluqlarindan saydigi ehkamciliga qarsi cixmis yaradiciliginin tekce edebiyyata deyil hem de insanlarin xos munasibetlerine ve sulh isine xidmet etmesini arzulamisdi Marten du Qar oxucunu movzu rengarengliyi ve gozlenilmezliyi ile teeccublendirmeyi bacaran senetkarlardan idi Onun Afrika etirafi 1931 romani ailede qan qarisdirilmasi problemine hesr edilmisdi Susqun 1932 pyesinde muellif homoseksualizm problemlerine maragini ifade etmisdi Yaradiciligi ucun seciyyevi olmayan sinizm ruhlu sarkastik Kohne Fransa romani 1933 ile kendin problemlerini bedii fikrin gundeliyine getirirdi 1940 ci ilden heyatinin sonuna qeder o coxcildlik Polkovnik leytenant Momorun gundelikleri eseri uzerinde islemisdi Sexsi heyatda Marten du Qar muasirlerinin yekdil reyine gore son derece qapali qaraqabaq ve unsiyyetden qacan adam idi Ozu ile bagli danismagi xoslamayan fransiz muellifinin qeti qenaetine gore esl yazici haqqinda her kesden ve her seyden once onun eserleri danismalidir EserleriDevenir 1906 L Une de Nous 1909 Jean Barois 1913 Les Thibault Le Cahier gris 1922 Les Thibault Le Penitencier 1922 Les Thibault La Belle Saison 1923 Les Thibault La Consultation 1928 Les Thibault La Sorellina 1928 Les Thibault La Mort du pere 1929 Vieille France 1933 Les Thibault l Ete 1914 1936 Les Thibault l Epilogue 1940 Correspondance avec Andre Gide posthume 1968 Le Lieutenant colonel de Maumort posthume 1983 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Roger Martin du Gard Encyclopaedia Britannica ing Archivio Storico Ricordi 1808 MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax