Rauf Əliməmməd oğlu Babaxanov (Carçıyev) (21 dekabr 1929, Bakı – 4 may 1992, Bakı) — kimya elmləri doktoru (1966), professor (1967), Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü (1980).
Rauf Babaxanov (Carçıyev) | |
---|---|
Rauf Əliməmməd oğlu Babaxanov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Bakı |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Atası | Əliməmməd Babaxanov |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru |
Elmi adı | professor |
Təhsili | Bakı Dövlət Universiteti |
Tanınır | professor |
Üzvlüyü | Azərbaycan EA |
Həyatı
Rauf Babaxanov 24 dekabr 1929-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. Əslən Qazax rayonunun Çaylı kəndindəndir. Ali təhsilini 1953-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsində alıb.
Əmək fəaliyyəti
Rauf Babaxanov Azərbaycan EA-nın Neft İnstitutunda kiçik elmi işçi (1957–1959), daha sonra böyük elmi işçi kimi fəaliyyət göstərib. O, 1959–1965-ci illərdə Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda böyük elmi işçi vəzifəsində çalışıb. 1965–1969-cu illərdə Aşqarlar Kimyası İnstitutunda laboratoriya müdiri, 1969–1992-ci illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin Ümumi və bioüzvi kimya kafedrasının müdiri olub. 1969–1973-cü illərdə Əczaçılıq fakültəsinin dekanı vəzifəsini icra edib.
Elmi fəaliyyəti
Rauf Babaxahov 1958-ci ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru və 1966-cı ildə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsinivə 1967-ci ildə professor elmi adını alıb. 1980-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü seçilib.
Professor Rauf Babaxanovun əsas elmi tədqiqatları aromatik və tsikloparafin karbohidrogenlərin və onların müxtəlif törəmələrinin turşu tipli katalizator iştirakında müxtəlif doymamış halogenidlə alkilləşmə reaksiyası, reaksiyaya təsir edən amillər və onun mexanizminin öyrənilməsinə və sintez edilmiş maddələrin çevrilmə məhsullarına həsr edilib. Bu tədqiqatların əksəriyyəti onun tərəfindən ilk dəfə aparılıb.
Rauf Babaxanov alkenilaromatik və viniltsikloheksan karbohidrogenləri əsasında bir sıra spirtlər, efirlər və xüsusilə qızılgül yağının analoqunu sintez edib. Onun rəhbərliyi ilə siannorbornen kimi bitsiklik doymamış sistemin sulfat turşusu iştirakında müxtəlif fenollar və tiofenollar arasındakı alkilləşmə reaksiyasının istiqaməti, stereo-kimyası müasir fiziki üsullarla ətraflı tədqiq edilmiş və müəyyən edilmişdir ki, reaksiya zamanı əsasən O- və C- alkilləşmə gedir və Vaqner-Meyerveyn yenidən qruplaşması baş verir.
Oksiranların müxtəlif nukleofil reagentlərlə qarşılıqlı reaksiyası nəticəsində bir sıra bioloji xassəyə malik olan çoxfunksiyalı birləşmələr alınmış və onların farmakoloji sınağı nəticəsində psixotrop, sedativ, antimikrob, ürək-damar və şiş müalicəsi üçün bir sıra preparatlar aşkar edilib. O cümlədən alimin rəhbərliyi ilə sintez edilmiş birləşmələr arasında plastifikator, stabilizator və korroziyanın qarşısını alan inhibitor xassəsinə malik birləşmələr müəyyən edilib.
Professor Rauf Babaxanov 200-ə yaxın əsərin, habelə 32 müəlliflik şəhadətnaməsinin və 1 monoqrafiyanın müəllifidir. Onun rəhbərdliyi ilə 2 elmlər doktoru və 18 fəlsəfə doktoru müdafiə edib.
Ailəsi
Rauf Babaxanov Qazax rayonunun Çaylı kəndinin soyunun Babaxanovlar qolundandır.
Vəfatı
Rauf Babaxanov 1992-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.
İstinadlar
- "Babaxanov Rauf Əliməmməd oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 21.09.2021 tarixində .
- "Babaxanov Rauf Əliməmməd" (Azərbaycan). ensiklopediya.gov.az. 7-3-2019 tarixində .
- "Rauf Əliməmməd oğlu Babaxanov" (Azərbaycan). old.amu.edu.az. 13.5.2012 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rauf Elimemmed oglu Babaxanov Carciyev 21 dekabr 1929 Baki 4 may 1992 Baki kimya elmleri doktoru 1966 professor 1967 Azerbaycan EA nin muxbir uzvu 1980 Rauf Babaxanov Carciyev Rauf Elimemmed oglu BabaxanovDogum tarixi 24 dekabr 1929Dogum yeri Baki Azerbaycan Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 1992Vefat yeri BakiVetendasligi SSRI AzerbaycanAtasi Elimemmed BabaxanovElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya elmleri doktoruElmi adi professorTehsili Baki Dovlet UniversitetiTaninir professorUzvluyu Azerbaycan EAHeyatiRauf Babaxanov 24 dekabr 1929 cu ilde Baki seherinde anadan olub Eslen Qazax rayonunun Cayli kendindendir Ali tehsilini 1953 cu ilde Baki Dovlet Universitetinin Kimya fakultesinde alib Emek fealiyyetiRauf Babaxanov Azerbaycan EA nin Neft Institutunda kicik elmi isci 1957 1959 daha sonra boyuk elmi isci kimi fealiyyet gosterib O 1959 1965 ci illerde Neft Kimya Prosesleri Institutunda boyuk elmi isci vezifesinde calisib 1965 1969 cu illerde Asqarlar Kimyasi Institutunda laboratoriya mudiri 1969 1992 ci illerde Azerbaycan Tibb Universitetinin Umumi ve biouzvi kimya kafedrasinin mudiri olub 1969 1973 cu illerde Eczaciliq fakultesinin dekani vezifesini icra edib Elmi fealiyyetiRauf Babaxahov 1958 ci ilde kimya uzre felsefe doktoru ve 1966 ci ilde kimya uzre elmler doktoru elmi derecesinive 1967 ci ilde professor elmi adini alib 1980 ci ilde Azerbaycan SSR EA nin muxbir uzvu secilib Professor Rauf Babaxanovun esas elmi tedqiqatlari aromatik ve tsikloparafin karbohidrogenlerin ve onlarin muxtelif toremelerinin tursu tipli katalizator istirakinda muxtelif doymamis halogenidle alkillesme reaksiyasi reaksiyaya tesir eden amiller ve onun mexanizminin oyrenilmesine ve sintez edilmis maddelerin cevrilme mehsullarina hesr edilib Bu tedqiqatlarin ekseriyyeti onun terefinden ilk defe aparilib Rauf Babaxanov alkenilaromatik ve viniltsikloheksan karbohidrogenleri esasinda bir sira spirtler efirler ve xususile qizilgul yaginin analoqunu sintez edib Onun rehberliyi ile siannorbornen kimi bitsiklik doymamis sistemin sulfat tursusu istirakinda muxtelif fenollar ve tiofenollar arasindaki alkillesme reaksiyasinin istiqameti stereo kimyasi muasir fiziki usullarla etrafli tedqiq edilmis ve mueyyen edilmisdir ki reaksiya zamani esasen O ve C alkillesme gedir ve Vaqner Meyerveyn yeniden qruplasmasi bas verir Oksiranlarin muxtelif nukleofil reagentlerle qarsiliqli reaksiyasi neticesinde bir sira bioloji xasseye malik olan coxfunksiyali birlesmeler alinmis ve onlarin farmakoloji sinagi neticesinde psixotrop sedativ antimikrob urek damar ve sis mualicesi ucun bir sira preparatlar askar edilib O cumleden alimin rehberliyi ile sintez edilmis birlesmeler arasinda plastifikator stabilizator ve korroziyanin qarsisini alan inhibitor xassesine malik birlesmeler mueyyen edilib Professor Rauf Babaxanov 200 e yaxin eserin habele 32 muelliflik sehadetnamesinin ve 1 monoqrafiyanin muellifidir Onun rehberdliyi ile 2 elmler doktoru ve 18 felsefe doktoru mudafie edib AilesiRauf Babaxanov Qazax rayonunun Cayli kendinin soyunun Babaxanovlar qolundandir VefatiRauf Babaxanov 1992 ci ilde Baki seherinde vefat edib Istinadlar Babaxanov Rauf Elimemmed oglu Azerbaycan science gov az 21 09 2021 tarixinde Babaxanov Rauf Elimemmed Azerbaycan ensiklopediya gov az 7 3 2019 tarixinde Rauf Elimemmed oglu Babaxanov Azerbaycan old amu edu az 13 5 2012 tarixinde