Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Mədətov Rəhim Səlim oğlu 1949-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Şəki şəhərində anadan olmuşdur. 1966-cı ildə orta məktəbi bitirmiş və həmin il Azərbaycan Dövlət Universitetinin (BDU) Fizika fakültəsinə qəbul olunmuşdur. 1971-ci ildə təhsilini tamamlamış və Dəvəçi rayon Xalq Maarif şöbəsində fizika müəllimi vəzifəsində çalışmışdır. O, 1973-cü ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında elmi fəaliyyətini davam etdirir.
Elmi fəaliyyəti
Elmi fəaliyyətinin ilk dövrünü Azərbaycan EA-nın Fizika İntitutunda akademik H.B.Abdullayevin və prof. E.Y. Bəkirovun rəhbərliyi ilə keçirmişdir.1977-ci ildə Azərbaycan EA-nın Rəyasət Heyətinin qərarı ilə EA-nın Radiasiya Tədqiqatları Sektoruna kiçik elmi işçi vəzifəsinə təyin edilmişdir. İlk tədqiqat işlərində özünü nəzəri və praktiki cəhətdən hazırlıqlı eksperimentator kimi göstərmişdir. Bu keyfiyyəti nəzərə alan Elmi Şura ona “Ge-Si bərk məhlulu əsasında fotoqəbuledicilərin hazırlanması və onların elektrik və fotoelektrik xassələrinin tədqiqi” mövzusunda elmi tədqiqat institutlarına, o cümlədən Moskva “ Старт” (Start) Elmi Yaradıcılıq Birliyinə ezam olunur və Ge-Si bərk məhlulu əsasında p-n keçidlərin hazırlanma texnologiyasının elmi əsasını yaradır. 1981-ci ildə “Ge-Si bərk məhlulu əsasında hazırlanmış fotodiodların fotoelektrik xassələri” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir və SSRİ Ali Attestasiya Komitəsinin qərarı iləfizika-riyaziyyat elmləri namizədi, 1983-cü ildə isə baş elmi işçi adına layiq görülüb. 1982-1985-ci illər ərzində əldə etdiyi elmi nəticələr Azərbaycan və SSRİ-nin EA-nın mühüm nəticə kimi qəbul edilmiş və müxtəlif mükafatlara layiq görülmüşdür.
1992-ci ildə Mədətov R.S. “Ge-Si bərk məhlulu əsasında hazırlanmış p-n keçidlərdə fotovoltaik və radiasiya effektləri” mövzusunda doktorluq dissertasiya işini müdafiə edir və fizika-riyaziyyat elmləri doktoru adına layiq görülür. 1992-ci ildə Elmi Şuranın qərarına əsasən aparıcı elmi işçi vəzifəsinə təyin edilir. 1994-cü ildə “Yarımkeçiricilərin radiasiya fizikası” laboratoriyasına rəhbər təyin olunur və hazırda qeyd edilən vəzifəni icra edir.
Elmi fəaliyyəti dövründə Mədətov R.S. 150 elmi məqalənin və monoqrafiyanın, o cümlədən 15 müəlliflik şəhadətnaməsinin, 2 patentin müəllifi olmuşdur. Aldığı elmi nəticələrə müxtəlif elmi jurnal və monoqrafiyalarda istinad edilmişdir. 12 elmlər namizədi, 2 elmlər doktoru yetişdirmiş və hazırda 4 aspirantın elmi rəhbəridir.
Mədətov R.S. pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olur. Belə ki, o, 2004-2008-ci illər ərzində Naxçıvan və Bakı Türk lisey şagirdlərinin Beynəlxalq Ekoloji Elmi Layihə olimpiadalarına hazırlamış və onlar Bosniyada-2 qızıl (2006), İstanbulda-1 bürünc (2006), Bosniyada-1 gümüş (2005) və Braziliyada-1 bürünc (2005) medallara layiq görülmüşlər. Hazırda o, Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyasının “Fizika” kafedrasında professor vəzifəsində pedaqoji fəaliyyətini davam etdirir.
Mədətov R.S. AMEA-nın, eyni zamanda Radiasiya Problemləri İnstitutunun ictimai işlərində fəal iştirak edir. O, 1993-cü ildə institutun Elmi Şurasının və Həmkarlar Təşkilatının İdarə Heyətinin, 2006-cı ildən isə Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Ali Attestasiya Komitəsində “Ekspert” şurasının üzvüdür.
AMEA-nın ictimai həyatında fəal iştirak etdiyinə, elmi yaradıcılığında əldə etdiyi nəticələrin elmi və praktiki əhəmiyyətinə görə AMEA-nın Fəxri fərmanlarına layiq görülmüşdür.[1]
Əsas elmi nailiyyətləri
Yarımkeçirici materiallarda və onlar əsasında hazırlanmış strukturlarda fotovoltaik və radiasiya effektlərinin tədqiqi ilə məşğul olub. İlk dəfə GeSi bərk məhlulları əsasında fotoqəbuledicilər hazırlanmış və onlarda fotovoltaik və radiasiya effektləri yaranma şərtləri müəyyən olunmuşdur. Alınmış nəticələr əsasında fotoçeviricilərin praktikitədbiq üsulları işlənilmişdir.İlk dəfə Ge-Si strukturlarında elektron və qamma-kvantların təsiri ilə radiasiya stimüllaşdırıcı effekt müşahidə edilmişdir. A3B6 laylı kristallarında radiasiya effektləri öyrənilmişdir. Həmin effektlərin öyrənilməsi zamanı qamma-kvantlardan, elektron və proton şüalarından istifadə edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, qamma-kvantların laylı kristallara ilkin təsiri nəticəsində keçiriciliyin qismən kompensasiyası baş verir, yüksək şüalanma dozalarında isə ilkin komplekslərin dissosiasiyası nəticəsində keçiricilik artır. Fotokeçiriciliyə təsir mexanizmi isə şüalanma zamanı yaranan defektlərin təbiətindən asılı olduğu müəyyən edilmişdir. Tədqiqatlar zamanı alınan nəticələr əsasında laylı kristalların davamlığının artırılma üsulu yaradılmışdır. Proton şüalarının təsiri Rezerfort əks səpilmə üsulu ilə tədqiq edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, şüalanma zamanı yaranan defektlər anion təbiətlidir və defektlərin kristalın səthyanı və həcmdə paylanma qaydası aşkar edilmişdir. Şüalanma dozasının qiymətinə görə amorflaşmanın astana qiyməti təyin edilmişdir. Alınmış nəticələr laylı kristallarda kvant çuxurunun yaradılmasında istifadə edilir. Yaradılan kvant çuxurlarının xassələrinin tədqiqi istiqamətində tədqiqatlar davam etdirilir. Belə çuxurların yaradılması radiasiya texnologiyasının tədbiqi ilə işıqsaçan diodların və fotoqəbuledicilərin yaradılmasına imkan verəcəkdir.
Elmi əsərləri
- Madatov R.S., Nadzhafarov A. I., Tagiev T. B., and Gazanfarov M. R. The Mechanism of a Current Passing in TlInSe2 Monocrystalsin Strong Fields. Surface Engineering and Applied Electrochemistry, 2010, Vol. 46, No. 5, pp. 497–500.
- Р.С.Мадатов, А.И. Наджафов, Т.Б.Тагиев, М.Р., Газанфаров .Влияние ионизирующего излучения на механизм токопрохождения в монокристаллах TlInSe2. ФТТ. 2011., с. 90-95.
- Madatov R.S., Nadzhafarov A. I., Tagiev T. B., and Gazanfarov M. R, The impact of ionizing radiation on the mechanism of current transition in TlInSe2 monocrystals . Recent Advances in Manufacturing Engineering.2010, pp. 69–75.
- R. Madatov, M.Sojoudi , T.Sojoudi , P.Farhadi, Achieving steady and stable energy from AlGaAs-GaAs solar cells. ETASR international journal engineering, technology and Applied science Research, 2011,№6, p. 151-154
- "Arxivlənmiş surət". 2020-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Medetov Rehim Selim oglu 1949 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Seki seherinde anadan olmusdur 1966 ci ilde orta mektebi bitirmis ve hemin il Azerbaycan Dovlet Universitetinin BDU Fizika fakultesine qebul olunmusdur 1971 ci ilde tehsilini tamamlamis ve Deveci rayon Xalq Maarif sobesinde fizika muellimi vezifesinde calismisdir O 1973 cu ilden Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinda elmi fealiyyetini davam etdirir Elmi fealiyyetiElmi fealiyyetinin ilk dovrunu Azerbaycan EA nin Fizika Intitutunda akademik H B Abdullayevin ve prof E Y Bekirovun rehberliyi ile kecirmisdir 1977 ci ilde Azerbaycan EA nin Reyaset Heyetinin qerari ile EA nin Radiasiya Tedqiqatlari Sektoruna kicik elmi isci vezifesine teyin edilmisdir Ilk tedqiqat islerinde ozunu nezeri ve praktiki cehetden hazirliqli eksperimentator kimi gostermisdir Bu keyfiyyeti nezere alan Elmi Sura ona Ge Si berk mehlulu esasinda fotoqebuledicilerin hazirlanmasi ve onlarin elektrik ve fotoelektrik xasselerinin tedqiqi movzusunda elmi tedqiqat institutlarina o cumleden Moskva Start Start Elmi Yaradiciliq Birliyine ezam olunur ve Ge Si berk mehlulu esasinda p n kecidlerin hazirlanma texnologiyasinin elmi esasini yaradir 1981 ci ilde Ge Si berk mehlulu esasinda hazirlanmis fotodiodlarin fotoelektrik xasseleri movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie edir ve SSRI Ali Attestasiya Komitesinin qerari ilefizika riyaziyyat elmleri namizedi 1983 cu ilde ise bas elmi isci adina layiq gorulub 1982 1985 ci iller erzinde elde etdiyi elmi neticeler Azerbaycan ve SSRI nin EA nin muhum netice kimi qebul edilmis ve muxtelif mukafatlara layiq gorulmusdur 1992 ci ilde Medetov R S Ge Si berk mehlulu esasinda hazirlanmis p n kecidlerde fotovoltaik ve radiasiya effektleri movzusunda doktorluq dissertasiya isini mudafie edir ve fizika riyaziyyat elmleri doktoru adina layiq gorulur 1992 ci ilde Elmi Suranin qerarina esasen aparici elmi isci vezifesine teyin edilir 1994 cu ilde Yarimkeciricilerin radiasiya fizikasi laboratoriyasina rehber teyin olunur ve hazirda qeyd edilen vezifeni icra edir Elmi fealiyyeti dovrunde Medetov R S 150 elmi meqalenin ve monoqrafiyanin o cumleden 15 muelliflik sehadetnamesinin 2 patentin muellifi olmusdur Aldigi elmi neticelere muxtelif elmi jurnal ve monoqrafiyalarda istinad edilmisdir 12 elmler namizedi 2 elmler doktoru yetisdirmis ve hazirda 4 aspirantin elmi rehberidir Medetov R S pedaqoji fealiyyetle de mesgul olur Bele ki o 2004 2008 ci iller erzinde Naxcivan ve Baki Turk lisey sagirdlerinin Beynelxalq Ekoloji Elmi Layihe olimpiadalarina hazirlamis ve onlar Bosniyada 2 qizil 2006 Istanbulda 1 burunc 2006 Bosniyada 1 gumus 2005 ve Braziliyada 1 burunc 2005 medallara layiq gorulmusler Hazirda o Azerbaycan Milli Aviasiya Akademiyasinin Fizika kafedrasinda professor vezifesinde pedaqoji fealiyyetini davam etdirir Medetov R S AMEA nin eyni zamanda Radiasiya Problemleri Institutunun ictimai islerinde feal istirak edir O 1993 cu ilde institutun Elmi Surasinin ve Hemkarlar Teskilatinin Idare Heyetinin 2006 ci ilden ise Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Yaninda Ali Attestasiya Komitesinde Ekspert surasinin uzvudur AMEA nin ictimai heyatinda feal istirak etdiyine elmi yaradiciliginda elde etdiyi neticelerin elmi ve praktiki ehemiyyetine gore AMEA nin Fexri fermanlarina layiq gorulmusdur 1 Esas elmi nailiyyetleriYarimkecirici materiallarda ve onlar esasinda hazirlanmis strukturlarda fotovoltaik ve radiasiya effektlerinin tedqiqi ile mesgul olub Ilk defe GeSi berk mehlullari esasinda fotoqebulediciler hazirlanmis ve onlarda fotovoltaik ve radiasiya effektleri yaranma sertleri mueyyen olunmusdur Alinmis neticeler esasinda fotoceviricilerin praktikitedbiq usullari islenilmisdir Ilk defe Ge Si strukturlarinda elektron ve qamma kvantlarin tesiri ile radiasiya stimullasdirici effekt musahide edilmisdir A3B6 layli kristallarinda radiasiya effektleri oyrenilmisdir Hemin effektlerin oyrenilmesi zamani qamma kvantlardan elektron ve proton sualarindan istifade edilmisdir Mueyyen edilmisdir ki qamma kvantlarin layli kristallara ilkin tesiri neticesinde keciriciliyin qismen kompensasiyasi bas verir yuksek sualanma dozalarinda ise ilkin komplekslerin dissosiasiyasi neticesinde keciricilik artir Fotokeciriciliye tesir mexanizmi ise sualanma zamani yaranan defektlerin tebietinden asili oldugu mueyyen edilmisdir Tedqiqatlar zamani alinan neticeler esasinda layli kristallarin davamliginin artirilma usulu yaradilmisdir Proton sualarinin tesiri Rezerfort eks sepilme usulu ile tedqiq edilmisdir Mueyyen edilmisdir ki sualanma zamani yaranan defektler anion tebietlidir ve defektlerin kristalin sethyani ve hecmde paylanma qaydasi askar edilmisdir Sualanma dozasinin qiymetine gore amorflasmanin astana qiymeti teyin edilmisdir Alinmis neticeler layli kristallarda kvant cuxurunun yaradilmasinda istifade edilir Yaradilan kvant cuxurlarinin xasselerinin tedqiqi istiqametinde tedqiqatlar davam etdirilir Bele cuxurlarin yaradilmasi radiasiya texnologiyasinin tedbiqi ile isiqsacan diodlarin ve fotoqebuledicilerin yaradilmasina imkan verecekdir Elmi eserleriMadatov R S Nadzhafarov A I Tagiev T B and Gazanfarov M R The Mechanism of a Current Passing in TlInSe2 Monocrystalsin Strong Fields Surface Engineering and Applied Electrochemistry 2010 Vol 46 No 5 pp 497 500 R S Madatov A I Nadzhafov T B Tagiev M R Gazanfarov Vliyanie ioniziruyushego izlucheniya na mehanizm tokoprohozhdeniya v monokristallah TlInSe2 FTT 2011 s 90 95 Madatov R S Nadzhafarov A I Tagiev T B and Gazanfarov M R The impact of ionizing radiation on the mechanism of current transition in TlInSe2 monocrystals Recent Advances in Manufacturing Engineering 2010 pp 69 75 R Madatov M Sojoudi T Sojoudi P Farhadi Achieving steady and stable energy from AlGaAs GaAs solar cells ETASR international journal engineering technology and Applied science Research 2011 6 p 151 154 Arxivlenmis suret 2020 09 20 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 23