əl-Məlikül-Müzəffər Rüknəddin Baybars əl-Çaşnigir (d.? - ö. 16.4.1310) — Misir Məmlük sultanı (1309-1310).
Rüknəddin Baybars | |
---|---|
Əl-Malik Əl-Müzəffər | |
Aprel 1309 – 5 mart 1310 | |
Əvvəlki | Nəsrəddin Məhəmməd |
Sonrakı | Nəsrəddin Məhəmməd |
Şəxsi məlumatlar | |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | siyasətçi, rəhbər[d] |
Ailəsi | Bəhrilər |
Dini | Sünni, İslam |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Çərkəz əsilli məmlüklərindəndir. Kalavunun oğlu Məhəmmədin ilk səltənəti sırasında özünü göstərdi. Kitbuğanın taxtı ələ keçirməsindən sonra nüfüzunu daha da artdırdı və Burciyyə Məmlüklərinin qüvvətli əmirləri arasına girdi. Sultan Laçının qətlindən (1299) sonra, Misir Məmlük taxtına ikinci dəfə keçirilən Məhəmməd tərəfindən üstadüddarlığa gətirildi (9 fevral 1299). Naibüssaltana ilə birlikdə Sultan Məhəmmədin kiçik yaşda olmasından faydalanaraq dövlət işlərini əlinə keçirdi. Hətta sultan üzərində onun ən bəsit ehtiyaçlarına dəxi müdaxilə edəcək qədər ağır bir basqı qurdu. Bir-biriylə iş birliyi halında olan Salar ilə Baybars arasında gizli bir nüfuz mücadiləsi də vardı. Ancaq bu mücadilə feiliyətə tökülməmiş, bunlar onları məcbur edən şərtlər altında daima bir-birlərinə dəstək vermək məcburiyətində qalmışdılar.
Sultan Məhəmməd onların basqısı qarşısında 5 aprel 1309-cu ildə səltənətdən çəkildiyini bildirdi. Bunun üzərinə üməra taxtı Əmir Salara təklif etdiysə də, Salar, Kütbuğa və Laçının aqıbətinə şəxsən şahid olduğundan bu təklifə yanaşmadı və sultanlığa Baybarsın daha layiq olduğunu söylədi. Beləcə kəndisi naib-i saltanat görəvində qalarkən Baybars əl-Müzəffər ünvanıyla sultan elan edildi (5 aprel 1309).
Baybarsın sultan olar-olmaz həll etmək məcburiyyətində qaldığı ilk məsələ, büyük etibarı olan əski sultan Məhəmməd idi. Suriya bölgəsindəki bir qisim üməra onun sultanlığını qəbul etmiyrlər, Məhəmmədə bağlılıqlarını sürdürürdülar. Bu sırada Kərəkə göndərilən və başlangıcda yeni sultana bağlı qaldığını bildirən Məhəmməd, nəhayət Suriyadakı əmirlərin dəstəyini sağlayarak Baybarsa qarşı hərəkətə keçməklə hazırlıqlara başladı. Baybars isə taxtı qorumak üçün son çarə olarak Misirdəki Abbasi xəlifəsi əl-Müstəkfi-Billahdan ona olan biəti yeniləməsini istədi. Bu istəyin yərinə yetirilməsinə rağmən üməranın çoxu Baybarsı tərk edərək Məhəmmədin yanına getdi. Yalnız qalan Baybars Məhəmmədin dəməşqlilər tərəfindən sevgiylə qarşılanıb onun adına xütbə oxunduğunu eşidincə taxtdan çəkildiyini bildirdi (17 fevral 1310), ayrıca Məhəmmədə xəbər göndərərək ondan əhf dilədi. Ancaq bu arada xəzinədən böyük miqdarda pul-para alaraq Qahirədən qaçdı. Fəqət yaxınlarında yaxalandı və üçüncü dəfə taxta keçən Məhəmmədin hüzuruna çıxarıldı; onun ağır həqarətlərinə məruz qaldıqdan sonra öldürüldü (16 aprel 1310).
Saltanatı çok qısa sürən Baybars, Burciyyə Məmlüklərinə mənsub ilk Çərkəz sultanı kabul ədilməktədir. Ayrıca onun sûfilərin ətkisi altında kaldığı, onların təşvikiylə gayri müslim unsurlara karşı sərt davrandığı, Mısır halkının kəndisindən nəfrət əttiği bəlirtilməktə; bunun yanı sıra Kahirənin mərkəzində hankah, ribat, türbə gibi çəşitli birimləri ihtiva ədən bir külliyə inşa əttirip (1309), bir vakfiyə düzənləttiği bilinməktədir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
el Melikul Muzeffer Rukneddin Baybars el Casnigir d o 16 4 1310 Misir Memluk sultani 1309 1310 Rukneddin BaybarsEl Malik El MuzefferMemluk sultaniAprel 1309 5 mart 1310EvvelkiNesreddin MehemmedSonrakiNesreddin MehemmedSexsi melumatlarVefat tarixi 1310Vefat yeri Qahire Memluk dovleti MisirFealiyyeti siyasetci rehber d Ailesi BehrilerDini Sunni Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCerkez esilli memluklerindendir Kalavunun oglu Mehemmedin ilk selteneti sirasinda ozunu gosterdi Kitbuganin taxti ele kecirmesinden sonra nufuzunu daha da artdirdi ve Burciyye Memluklerinin quvvetli emirleri arasina girdi Sultan Lacinin qetlinden 1299 sonra Misir Memluk taxtina ikinci defe kecirilen Mehemmed terefinden ustaduddarliga getirildi 9 fevral 1299 Naibussaltana ile birlikde Sultan Mehemmedin kicik yasda olmasindan faydalanaraq dovlet islerini eline kecirdi Hetta sultan uzerinde onun en besit ehtiyaclarina dexi mudaxile edecek qeder agir bir basqi qurdu Bir biriyle is birliyi halinda olan Salar ile Baybars arasinda gizli bir nufuz mucadilesi de vardi Ancaq bu mucadile feiliyete tokulmemis bunlar onlari mecbur eden sertler altinda daima bir birlerine destek vermek mecburiyetinde qalmisdilar Sultan Mehemmed onlarin basqisi qarsisinda 5 aprel 1309 cu ilde seltenetden cekildiyini bildirdi Bunun uzerine umera taxti Emir Salara teklif etdiyse de Salar Kutbuga ve Lacinin aqibetine sexsen sahid oldugundan bu teklife yanasmadi ve sultanliga Baybarsin daha layiq oldugunu soyledi Belece kendisi naib i saltanat gorevinde qalarken Baybars el Muzeffer unvaniyla sultan elan edildi 5 aprel 1309 Baybarsin sultan olar olmaz hell etmek mecburiyyetinde qaldigi ilk mesele buyuk etibari olan eski sultan Mehemmed idi Suriya bolgesindeki bir qisim umera onun sultanligini qebul etmiyrler Mehemmede bagliliqlarini surdururdular Bu sirada Kereke gonderilen ve baslangicda yeni sultana bagli qaldigini bildiren Mehemmed nehayet Suriyadaki emirlerin desteyini saglayarak Baybarsa qarsi herekete kecmekle hazirliqlara basladi Baybars ise taxti qorumak ucun son care olarak Misirdeki Abbasi xelifesi el Mustekfi Billahdan ona olan bieti yenilemesini istedi Bu isteyin yerine yetirilmesine ragmen umeranin coxu Baybarsi terk ederek Mehemmedin yanina getdi Yalniz qalan Baybars Mehemmedin demesqliler terefinden sevgiyle qarsilanib onun adina xutbe oxundugunu esidince taxtdan cekildiyini bildirdi 17 fevral 1310 ayrica Mehemmede xeber gondererek ondan ehf diledi Ancaq bu arada xezineden boyuk miqdarda pul para alaraq Qahireden qacdi Feqet yaxinlarinda yaxalandi ve ucuncu defe taxta kecen Mehemmedin huzuruna cixarildi onun agir heqaretlerine meruz qaldiqdan sonra olduruldu 16 aprel 1310 Saltanati cok qisa suren Baybars Burciyye Memluklerine mensub ilk Cerkez sultani kabul edilmektedir Ayrica onun sufilerin etkisi altinda kaldigi onlarin tesvikiyle gayri muslim unsurlara karsi sert davrandigi Misir halkinin kendisinden nefret ettigi belirtilmekte bunun yani sira Kahirenin merkezinde hankah ribat turbe gibi cesitli birimleri ihtiva eden bir kulliye insa ettirip 1309 bir vakfiye duzenlettigi bilinmektedir Hemcinin baxAybek Secereddurr I Baybars Memluk dovleti Eyn Cellud vurusuIstinadlarXarici kecidler