Qullarağası

Qullarağası — Səfəvilər dövründə ordu rütbəsi. Qorçubaşından sonra orduda 2-ci şəxs.

İyerarxiyada yeri

Qullarağası orduda rütbəsinə görə ikinci yeri tuturdu. Ancaq Sansona görə, Şahın qulamlarının rəisi olan qullarağası ali dövlət strukturunda üçüncü yerdə dayanırdı. "Təzkirət əl müluk"da "alicah" qullarağasının da canqı əmirlərindən olduğu qeyd edilmişdir. Əsərdə göstərilir ki, qullarağası qorçubaşıdan sonra işıqlı dövlətin dayağı və əmirlərinin ən böyüyü və Şahın şərəfli xassə qulamlarının hamısının ağsaqqalıdır.

Mahiyyəti

Bütün qulamların tiyul, həmesale məvacibi və mükafatları, barat, yəni məvacib qəbzləri və onların köçürülməsi onun təqdimatından sonra, ali divan vəziri tərəfindən yazılı icazə ilə öz həllini tapırdı. Dövlət və əyalətdə qulluq, yüzbaşılıq, minbaşılıq vəzifələri və bütün qulların tiyul, məvacib və mükafatı qullarağasının yazılı müraciəti əsasnda baş vəzirin tərtib etdiyi təliqəyə görə verilirdi. Qulamlara aid bütün işləri həmin idarənin ağsaqqalı olan qullarağası araşdırıb həll edirdi. Qulamların qulluq məvacibləri, tiyul, həmesale və mükafatları haqqındakı hökm və sənədləri qullarağası təsdiq edib möhürləyirdi. Qulamların rütbə siyahısı, bu təşkilatın vəzir və müstövfi əl-məmaliki tərəfindən şahın hüzurunda şəxsən onun özünə ərz olunurdu.

İstinadlar

1. Bayramlı, Zabil. AZƏRBAYCAN SƏFƏVİ DÖVLƏTİNİN QURULUŞU VƏ İDARƏ OLUNMASINDA TÜRK QIZILBAŞ ƏYANLARININ ROLU. Bakı: Avropa nəşriyyatı. 2015.