Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qollu-budaqlı sarılıqotu (lat. Erysimum diffusum) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin sarılıqotu cinsinə aid bitki növü.
| Qollu-budaqlı sarılıqotu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Qollu-budaqlı sarılıqotu | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
İkiillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 80 sm olub, bozumtul qısa sıx tükcükləri vardır. Gövdəsi bir və ya bir neçə olub, budaqlanandır. İnkişafının birinci ilində yalnız kökətrafı çətir əmələ gətirir. Çətir yarpaqları uzunsov daralmış saplaqdan ibarət olub, kiçik dişciklidir. İnkişafının ikinci ilində çoxlu qısa və nazik, tədricən azalan gövdələri üzərində xətti-neştərşəkilli və ya xətti, qısasaplaqlı və bütövkənarlı yarpaqları olur. Sonluqda yerləşən çiçəkləri oldaqca uzun fırçadan, kiçik, düz, sərbəst ləçəkləri, dördölçülü limonu-sarı rənglidir. Meyvələri uzun və nazik, uzunluğu 4 sm, olub, ağımtıl tükcüklərdən ibarətdər. Toxumları kiçik, kürəni-qonur rənglidir.
Bitkinin yerüstü hissələri, budaqlanan gövdəsi, yarpaqları, çiçəkləri və yetişməmiş meyvələri bərabər dərəcədə inkişaf edir. Gövdəsi azacıq qabırğalı, nazik şırımlı olub, uzunluğu 30 sm-ə qədərdir. Yarpaqları növbəli, xətti-uzunsov və ya xətti-neştərvari, əsasından daralmış, tədricən qısa saplağa keçən, kənarları dayaz dişcikli və ya bütövkənarlı olub, uzunluğu 3-6 sm, eni isə 0,5 sm-ə bərabərdir. Çiçəkqrupları yumşaq fırçadan ibarətdir. Çiçəkləri düz, kasacığı uzunsov və ya neştərvari, 4 kasayarpağından ibarətdir. Ləçəkləri 4 ədəd olub, tutqun-sarı rənglidir. Meyvələri dörd dənli qından ibarət, yastılaşmış, uzunluğu 7 sm, eni isə 1 mm-ə qədərdir. Xammalın rəngi sarımtıl-yaşıl olub, zəif iylidir.
Çöllərdə, quru çəmənliklərdə, küknar meşəliklərində, meşə kənarlarında, talalarda, dəmiryol və şose yolu kənarlarında yaşayır.
Çiçəkləmə dövründə hündürlüyü ən azı 10 sm olduqda otbiçənlə biçmək lazımdır. Toplanıldıqdan 48 saatdan gec olmayaraq qurudulmalıdır.
B siyahısına daxildir. İki sutqadan gec olmayaraq qurudulmalıdır.
Tərkibi və təsiri
Bitkinin tərkibində başlıca olaraq toxumlarında 6%-ə qədər, yarpaqlarında 1-1,5%, gövdəsində isə 0,5-0,7% ürək qlükozidləri vardır.
Kardiotonik dərmandır (ürək glikozidi). Çiçəkləmə dövründə toplanılır. Mədəni ikiillik bitki olan qolbudaqlı sarılıqotu xammal kimi keyfiyyətli dərman bitkisidir.
Kardioviolen damcısı (şirəsinin komponenti və ya ekstraktı). Kardiotonik və sedativ dərmandır.
Xammal kimi qolbudaqlı sarılıqotundan alınan sokdan kardioviolen alınır. Kardioviolen kompliks preparat olub, ürəyin revmatik qüsurlarında, kardioskelerozda, ürək qan dövranı çatmamazlıqlarında, hətta stenokardiyada və vegetativ nevrozlarda istifadə edilir.
1ml konservləşdirilmiş spirtdə olan sokunda (1:1) nisbətində bioloji aktiv maddə olur. Rütubət ən azı 65%, kül 10%, yarpaq və digər hissəcikləri 3%, üzvi maddələr 1%, mineral maddələr isə 1%-dən çox deyildir.
İstinadlar
- S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qollu budaqli sariliqotu lat Erysimum diffusum bitkiler aleminin kelemcicekliler destesinin kelemkimiler fesilesinin sariliqotu cinsine aid bitki novu Qollu budaqli sariliqotuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste KelemciceklilerFesile KelemkimilerCins SariliqotuNov Qollu budaqli sariliqotuBeynelxalq elmi adiErysimum diffusum Ehrh Sekil axtarisiITIS 823139NCBI 913017EOL 5145779Botaniki xarakteristikasiIkiillik ot bitkisi olub hundurluyu 80 sm olub bozumtul qisa six tukcukleri vardir Govdesi bir ve ya bir nece olub budaqlanandir Inkisafinin birinci ilinde yalniz koketrafi cetir emele getirir Cetir yarpaqlari uzunsov daralmis saplaqdan ibaret olub kicik disciklidir Inkisafinin ikinci ilinde coxlu qisa ve nazik tedricen azalan govdeleri uzerinde xetti nestersekilli ve ya xetti qisasaplaqli ve butovkenarli yarpaqlari olur Sonluqda yerlesen cicekleri oldaqca uzun fircadan kicik duz serbest lecekleri dordolculu limonu sari renglidir Meyveleri uzun ve nazik uzunlugu 4 sm olub agimtil tukcuklerden ibaretder Toxumlari kicik kureni qonur renglidir Bitkinin yerustu hisseleri budaqlanan govdesi yarpaqlari cicekleri ve yetismemis meyveleri beraber derecede inkisaf edir Govdesi azaciq qabirgali nazik sirimli olub uzunlugu 30 sm e qederdir Yarpaqlari novbeli xetti uzunsov ve ya xetti nestervari esasindan daralmis tedricen qisa saplaga kecen kenarlari dayaz discikli ve ya butovkenarli olub uzunlugu 3 6 sm eni ise 0 5 sm e beraberdir Cicekqruplari yumsaq fircadan ibaretdir Cicekleri duz kasacigi uzunsov ve ya nestervari 4 kasayarpagindan ibaretdir Lecekleri 4 eded olub tutqun sari renglidir Meyveleri dord denli qindan ibaret yastilasmis uzunlugu 7 sm eni ise 1 mm e qederdir Xammalin rengi sarimtil yasil olub zeif iylidir Collerde quru cemenliklerde kuknar meseliklerinde mese kenarlarinda talalarda demiryol ve sose yolu kenarlarinda yasayir Cicekleme dovrunde hundurluyu en azi 10 sm olduqda otbicenle bicmek lazimdir Toplanildiqdan 48 saatdan gec olmayaraq qurudulmalidir B siyahisina daxildir Iki sutqadan gec olmayaraq qurudulmalidir Terkibi ve tesiriBitkinin terkibinde baslica olaraq toxumlarinda 6 e qeder yarpaqlarinda 1 1 5 govdesinde ise 0 5 0 7 urek qlukozidleri vardir Kardiotonik dermandir urek glikozidi Cicekleme dovrunde toplanilir Medeni ikiillik bitki olan qolbudaqli sariliqotu xammal kimi keyfiyyetli derman bitkisidir Kardioviolen damcisi siresinin komponenti ve ya ekstrakti Kardiotonik ve sedativ dermandir Xammal kimi qolbudaqli sariliqotundan alinan sokdan kardioviolen alinir Kardioviolen kompliks preparat olub ureyin revmatik qusurlarinda kardioskelerozda urek qan dovrani catmamazliqlarinda hetta stenokardiyada ve vegetativ nevrozlarda istifade edilir 1ml konservlesdirilmis spirtde olan sokunda 1 1 nisbetinde bioloji aktiv madde olur Rutubet en azi 65 kul 10 yarpaq ve diger hissecikleri 3 uzvi maddeler 1 mineral maddeler ise 1 den cox deyildir IstinadlarS C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333Hemcinin bax